Một chữ “Tín” chứa đựng hết phẩm chất của bậc chính nhân quân tử

Câu chuyện “Hải âu, cá voi và một chữ tín”

Trên biển cả, cá voi vừa bơi vừa than thở, hải âu đang bay liệng trên trời nghe thấy tiếng thn thì quan tâm hỏi: “Anh than thở vì người chịu hay không tìm được thức ăn?”

Cá voi nói: “Sức khỏe tôi rất tốt, cũng ăn no căng bụng rồi, nhưng tôi than thở là vì đang lo lắng về sự tồn vong”

Hải âu nghe vậy thì đậu trên lưng cá voi và nói: “Trong biển khơi, anh là người to lớn nhất. Ngây cả cá mập hung hăng kia, trước mặt anh cũng không dám làm càn thì ai dám bắt nạt anh mà anh lo?”

Cá voi nghe vậy thì bảo: “Tôi chỉ sợ những người săn cá voi, họ vừa tham lam vừa xảo nguyệt. Họ đi trên những con thuyền săn có voi, xuất hiện xuất quỷ nhập thần, tôi sống ở vùng biển này đã lâu thế mà cũng không thể phòng nổi. Hôm qua, bạn tôi đã bị họ bắt giết rồi”.

Hải âu nghe cá voi nói vậy bèn nghĩ cách, nói: “Tôi bay lượn trên trời cao, có thể nhìn thấy rất xa, hễ tôi thấy có thuyền săn cá voi liền báo cho anh biết, để anh ẩn náu vào nơi an toàn. Bắt đầu từ hôm nay tôi sẽ canh gác cho anh, anh yên tâm đi nhé”.

Cá voi nghe bạn nói thế thì lo lắng nói: “Nhưng bạn cũng có công việc riêng mà, đâu thể ngày nào cũng ở bên tôi được”.

Hải âu tung cánh, chỉ vào hòn đảo nhỏ phía trước, nói: “Buổi tối tôi nghỉ ngơi ở trên đảo, còn ban ngày tôi sẽ ở cùng anh, tôi nói lời sẽ giữ lấy lời, anh cứ yên tâm”

Thế là từ đó, ngày nào hải âu cũng bay lượn phía trên cá voi, mỗi khi nhìn thấy tàu săn liền kêu to thông báo. Cá voi nghe thấy tiếng hải âu thì lập tức lặn sâu dưới biển, thoát hiểm an toàn.

Một hôm, cá voi muốn đùa với hải âu đang đậu trên đầu mình, nên “Vút” một tiếng, một cột nước phun ra từ cái lỗ đỉnh đầu cá voi khiến hải âu sợ hết hồn. Hải âu trách cá voi trêu chọc mình, tức giận bay đi. Sau khi hải âu bay đi mất, cá voi rất hối hận. Vì không có hải âu cảnh giác nên cảm thấy không an toàn, cả ngày lo lắng không yên.

Đến ngày hôm sau, cá voi thấy hải âu vẫn bay trên không canh gác cho mình, thì vô cùng vui mừng. Cá voi liền nói với hải âu: “Hôm qua tôi chỉ muốn đùa vui với bạn một chút, là tôi có lỗi mong bạn tha thứ. Tôi còn cho rằng bạn giận sẽ không đến canh gác cho tôi nữa”.

Hải âu nghe vậy liền nói: “Tôi đã nói hàng ngày đến canh gác cho anh, nói được thì phải làm được. Không thể vì một chuyện nhỏ liền không giữ lời hứa nữa”.

Một chữ tín đã chứa đựng hết phẩm chất của bậc chính nhân quân tử

Phàm là người ở đời, nói lời phải giữ lấy lời, phải giữ chữ tín, phải có trách nhiệm với những lời mình nói ra. Không thể vì một chuyện nhỏ mà thất hứa. Đấy mới là phẩm chất của bậc chính nhân quân tử.

“Lời nói ắt giữ chữ Tín, hành động ắt có kết quả, lời hứa ắt thành thực”. Chữ tín là cái gốc làm người. Con người trong xã hội, nhu cầu trao đổi thông tin qua lại, chia sẻ ý kiến, giao lưu tình cảm, sở thích là điều vô cùng cần thiết. Nhưng nếu không có chữ tín thì những mối quan hệ này ắt sẽ rối loạn. Một xã hội nếu không có sự tin tưởng thì sẽ dẫn đến sự cạnh tranh, cắn xé nhau để tồn tại.

Khổng Tử từng nói: “Con người mà không có một chữ tín thì không biết anh ta làm thế nào để mà lập thân xử thế, có chỗ đứng trong xã hội được. Thiếu một chữ tín như xe không càng, xe nhỏ không đồn, làm sao mà đi được?”. Thế mới thấy, chữ tín có vai trò quan trọng như thế nào.

Trong ngũ Đức của Nho gia có “Nhân – Nghĩa – Lễ - Trí – Tín”, tuy chữ tín đứng cuối nhưng chữ tín có chứa cả 4 đức tính trước đó.

• Vì lợi ích của người khác mà hứa, là trong Tín có Nhân
• Vì sự an nguy của người khác mà đưa ra ý kiến, hứa và thực hiện để giúp đỡ người ta, không quản khó nhọc, không màng tư lợi cho bản thân, là trong Tín có Nghĩa
• Khi thực hiện lời hứa nhưng gặp khó khăn, hiểu lầm, thậm chí bị đem ra làm trò đùa nhưng vẫn nhẫn nhịn, bình tĩnh để thực hiện tiếp, không thất lễ với người, là trong Tín có Lễ
• Thấy người ta mắc lỗi với mình nhưng không bị cảm xúc chi phối, làm tổn hại đến sự an nguy của người khác, vẫn giữ đúng lời hứa như ban đầu, là trong Tín có Trí

Thế mới thấy, một chữ tín đã chứa đựng hầu hết phẩm chất, đức tính của bậc chính nhân quân tử. Vì thế, từ cổ chí kim đến nay, thành thục một chữ chữ tín đã có thể lập được chỗ đứng của mình trong thiên hạ, trong lòng người.

Một chữ tín ở đời làm được đã xứng danh người quân tử đầu đội trời chân đạp đất.

Xem thêm: Kẻ mạnh chưa chắc thắng nhưng kẻ thích nghi chắc chắn sẽ trường tồn