Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.890 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.429 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương8 Thành viên · 763 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.095 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
“Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết” – Bài học trí tuệ từ Khổng Tử
Khổng Tử nói: “Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết”. Nghe qua, tưởng chừng chỉ là một lời khuyên về cách trả lời khi có ai hỏi. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, đây là triết lý sống vô cùng thực tế và minh triết, dạy con người cách đối diện với tri thức, với bản thân và với cuộc đời.
Khiêm tốn là cội nguồn của trí tuệ
Con người ta thường dễ rơi vào chiếc bẫy của sự ảo tưởng tri thức. Có chút hiểu biết, ta dễ cho rằng mình đã thông tỏ tất cả. Thực tế, tri thức của nhân loại là biển rộng, còn cái ta biết chỉ như giọt nước nhỏ nhoi. Người càng học rộng, hiểu sâu, lại càng nhận ra mình ít ỏi.
Khổng Tử muốn nhắc nhở: khiêm tốn là dấu hiệu của trí tuệ. Thừa nhận “không biết” không phải là sự kém cỏi, mà chính là sự can đảm, là khởi đầu cho hành trình tìm hiểu thêm.
Thành thật với chính mình
Xã hội nhiều khi tạo áp lực khiến con người sợ hãi khi phải thừa nhận mình “không biết”. Ai cũng muốn tỏ ra am hiểu, ai cũng ngại bị coi thường. Nhưng chính sự giả vờ ấy lại khiến ta dậm chân tại chỗ.
Như Khổng Tử nói: “Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết”. Chỉ khi dám đối diện với sự thiếu sót của bản thân, ta mới thật sự học hỏi và trưởng thành. Người thành thật với chính mình không cần khoác vỏ bọc hiểu biết giả tạo, bởi họ biết rằng giá trị thật không nằm ở lời nói suông, mà ở sự cầu thị và tiến bộ mỗi ngày.
Trí tuệ của sự thẳng thắn
Trong giao tiếp, không gì đáng quý hơn sự thẳng thắn. Người nói “tôi không biết” không phải vì họ kém, mà vì họ tôn trọng sự thật. Chính sự minh bạch ấy khiến người khác tin cậy, từ đó mà mở ra những cơ hội hợp tác, học hỏi lẫn nhau.
Ngược lại, kẻ luôn tỏ ra “biết tuốt” lại dễ mất uy tín khi sự thật phơi bày. Sự khôn ngoan giả tạo có thể qua mặt người khác một lần, nhưng không thể tồn tại lâu dài.
Khổng Tử bằng câu nói ngắn gọn đã chỉ ra một chân lý lớn: Trí tuệ không nằm ở việc biết nhiều, mà ở việc biết rõ mình đang ở đâu.
Người biết thừa nhận giới hạn của bản thân, ấy chính là người thật sự sáng suốt. Bởi khi ta dám nói “không biết”, cũng là lúc cánh cửa tri thức mới mở ra.
Và trên hành trình nhân sinh, giữ cho mình sự khiêm cung, thành thật và cầu thị chính là cách để mỗi người không ngừng tiến bộ, vững vàng và tỏa sáng.
Tin liên quan
Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.
Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Bài mới
Triết gia Trang Tử từng răn dạy: “Kẻ hay ca tụng người khác trước mặt, thì cũng thường nói xấu sau lưng người ta”. Câu nói tưởng như giản đơn nhưng ẩn chứa sự thấu hiểu sâu sắc về lòng người và cách ứng xử trong đời.
Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.
"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...
Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.
Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.
Người xưa nói “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái.” Thoạt nghe tưởng là chuyện mua bán vùng miền, nhưng càng ngẫm, càng thấy câu này là lời dạy khôn ngoan về tư duy thích nghi, biết mình biết người và nghệ thuật xoay chuyển nghịch cảnh bằng sự linh hoạt và nhạy bén.
Trước khi mất, vị doanh nhân đã để lại một bản di chúc thấm đẫm tình người: "Tiền của tôi hầu hết đến từ sự tranh giành, tâm kế trên thương trường. Chính họ đã khiến tôi hiểu được nguồn vốn lớn nhất của đời người chính là phẩm hạnh..."
Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư