Người xưa căn dặn: “Dù nghèo cũng chớ ăn lươn trông trăng”, vì sao?
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Theo kinh nghiệm dân gian, “ăn lươn trông trăng” tức là ăn lươn vào những đêm trăng sáng. Khi ấy, lươn thường bơi nhiều, nhưng cũng dễ mang độc tố hoặc ký sinh, khiến người ăn vào dễ bị ngộ độc. Người xưa nhắc: dù có thèm, có thiếu thốn, cũng phải kiềm lòng, tránh cái lợi trước mắt mà mang họa vào thân.
Nhìn ở góc độ này, câu nói là một bài học về sự thận trọng đôi khi, từ chối một miếng ngon là cách giữ cho mình một đời bình an.
Nếu coi “lươn trông trăng” là một hình ảnh ẩn dụ, ta sẽ thấy câu nói còn chất chứa thông điệp sâu hơn. Đó là lời răn đừng vì nghèo khó mà đánh đổi phẩm giá, đừng vội vã vươn tay lấy thứ mình thấy sáng lóa nhưng bên trong ẩn nguy.

“Lươn trông trăng” là những thứ đẹp đẽ, hấp dẫn nhưng không sạch, không an toàn, không bền lâu. Chúng có thể là món lợi bất ngờ, cơ hội làm giàu nhanh, hay lời mời gọi từ những mối quan hệ không minh bạch. Người thiếu tỉnh táo sẽ bị ánh sáng của “trăng” làm lóa mắt, mà quên mất phía sau là cái bẫy của số phận.
Người xưa từng dạy: “Biết đủ là giàu, biết dừng là an”. Sự giàu có không chỉ ở tiền bạc, mà ở tâm hồn không bị cám dỗ dẫn lối. Người nghèo vật chất nhưng giữ được sự trong sạch và tự trọng vẫn là người giàu trong nhân cách.
Câu nói “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng” chính là lời khuyên: Hãy chọn con đường an toàn, trong sạch, dẫu chậm nhưng bền vững, thay vì mạo hiểm lao vào thứ hào nhoáng mà nguy hại.
Giữa một thời đại đầy cơ hội nhưng cũng lắm cạm bẫy, câu nói xưa của cha ông vẫn còn nguyên giá trị. Nó nhắc ta rằng: Sự khôn ngoan không chỉ là biết tìm cái lợi, mà còn là biết từ bỏ cái lợi không đáng lấy. Và đôi khi, sống một đời giản dị nhưng trong sạch mới là thứ giàu sang bền lâu nhất.
Tin liên quan
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Bài mới

Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư

Lão Tử nói: “Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh”. Người có lòng thiện cao nhất thì như nước. Nước khéo làm lợi cho muôn loài mà không tranh giành với ai. Một lời dạy giản dị, nhưng ẩn chứa minh triết sâu sắc về cách sống hài hòa với vạn vật, thuận theo tự nhiên, và giữ mình khiêm nhường mà vẫn vững mạnh.