Cổ nhân nói “Ăn tránh ba, đũa tránh năm, tiệc tránh sáu”, vì sao?

Cổ nhân nói: Ăn tránh ba

“Ăn tránh ba” nghĩa là không được đặt ba món khi tiếp đãi khách. Điều này có thể giải thích rằng, ở thời thượng cổ, đồ cúng lễ là ba món, thường sẽ là lễ “tam sinh” hay ba loại gia súc.

Vì thế, nếu đãi khách mà đặt ba món ăn lên bài sẽ được hiểu là không tôn trọng khách. Ngoài ra, trong văn hóa truyền thống ngày xưa, “thành đôi thành cặp” là một điều được coi trọng, nên bàn tiệc đãi khách với số món lẻ sẽ được coi là nhạo báng, thiếu tinh tế.

Tuy nhiên, các quy tắc về số món trên bàn ăn được cổ nhân nói ở trên chủ yếu dùng cho các dịp lễ hội trọng đại, hay chiêu đãi khác, còn các bữa ăn thông thường trong gia đình không có nhiều quy tắc như vậy.

Cổ nhân nói: Đũa tránh năm

Việc phát minh và sử dụng đũa được cho là sự kiện quan trọng của lịch sử văn minh Đông Á. Đôi đũa không chỉ mang lại sự tiện lợi khi sử dụng để ăn uống mà còn có tác dụng rèn luyện sự linh hoạt của não bộ. Văn hóa xưa nay đề cao sự hòa hợp âm dương, đôi đũa cũng được coi là một cặp âm dương, chỉ khi phối hợp cùng nhau mới phát huy được tác dụng đối đa.

Một đầu của đôi đã là hình tròn, theo ý nghĩa văn hóa truyền thống Đông Á thì là “trời tròn đất vuông”. Ngoài ra, chiều dài của đũa thường là bảy tấc sáu, tượng trưng cho sự khác biệt cơ bản của con người và động vật: “Thất tình lục dục”, tức là có bảy cảm xúc và sáu mong muốn.

Cổ nhân nói “đũa tránh năm”, mang hàm ý nói đến hệ thống nghi lễ xung quanh đôi đũa sử dụng hằng ngày. Trọng tâm của những nghi lễ này chính là ý niệm về hòa hợp âm dương, tôn trọng quy luật tự nhiên. Trên bàn tiệc, sự tương xứng và đầy đủ của đũa vừa được coi là sự chúc phúc, vừa bày tỏ được sự tôn kính đối với người dự tiệc.

Cổ nhân nói: Tiệc tránh sáu

Bàn tiệc ngày xưa thường có hình tròn, bầu dục hoặc bàn Bát Quái (tám cạnh). Nếu chiếc bàn hình dáng như vậy có sáu người ngồi thì sẽ tạo thành hình con rùa với đầu, đuôi và bốn chân. Mà rùa thì ít khi được sử dụng để so sánh với ý nghĩa tốt đẹp, nên việc ngồi sáu người thường mang ý nghĩa không tốt, nên kiêng kỵ.

Ngoài ra, âm Hán cổ của số sáu là “lục”, đồng âm với “lạc”, việc ngồi sáu người quanh bàn sẽ tạo thành cụm từ chỉ sa ngã, rơi rụng. Nên việc ngồi sáu trên bàn tiệc cần tránh.

Tuy nhiên, theo nhiều người, câu nói này của cổ nhân bản chất chính là để tránh việc lãng phí đồ ăn, tận dụng tối đa không gian bàn tiệc.

Nhưng dù là ý nghĩa nào đi chăng nữa, chúng ta cũng nên lắng nghe và thực hiện để vừa thể hiện được sự tinh tế của bản thân, lại vừa tránh lãng phí thức ăn, quả thật rất tốt!

Xem thêm: Cổ nhân dạy “Trước nhà không có ao, sau nhà không cửa sổ” mang hàm ý gì?