Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày6 Thành viên · 7.842 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng7 Thành viên · 2.388 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương6 Thành viên · 754 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống4 Thành viên · 5.075 Bài viết -
Sống An Lành4 Thành viên · 1.021 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu4 Thành viên · 4.345 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực4 Thành viên · 1.480 Bài viết
Lên Sáu - Bài thơ của Tản Đà 100 năm vẫn vẹn nguyên ý nghĩa về sự giáo dục
Lên Sáu là một bài thơ hay của Tản Đà được viết vào năm 1919 nhưng mãi đến năm 1924 mới được xuất bản. Bài thơ dù đã trên 100 năm nhưng vẫn còn giữ nguyên ý nghĩa về sự giáo dục.
Tản Đà là một ngôi sao sáng trên bầu trời văn học thế kỷ 20 với rất nhiều bài thơ nổi bật được độc giả yêu thích. Thơ của ông vừa độc đáo, sáng tạo lại vừa phóng khoáng với nhiều thể loại, nhiều lĩnh vực. Đi khắp mọi miền đất nước, ông đã để lại nhiều tác phẩm với nhiều thể loại khác nhau. Ông được đánh giá là người chuẩn bị cho sự ra đời của phong trào thơ mới trong nền văn học Việt Nam, là "gạch nối giữa hai thời kỳ văn học cổ điển và hiện đại".
Tản Đà có rất nhiều bài thơ hay, trong đó Lên Sáu được xem là một bài thơ mang ý nghĩa về sự giáo dục con người. Trước khi dạy trẻ lòng yêu nước, yêu đồng bào, hãy dạy trẻ cách hiếu thuận với cha mẹ, cung kính với thầy cô. Khi đó những cái "yêu" còn lại sẽ hình thành tốt đẹp.
Dưới đây là nội dung chi tiết của bài thơ Lên Sáu:
Sách quốc ngữ - Chữ nước ta.
Con cái nhà - Đều phải học.
Miệng thì đọc - Tai thì nghe.
Chớ ngủ nhè - Chớ láu táu.
Con lên sáu - Đang vỡ lòng.
Học cho thông - Thầy khỏi mắng.
Trong trời đất - Nhất là người.
Ở trên đời - Hơn giống vật.
Con bé thật - Chưa biết gì
Còn ngu si - Phải dạy bảo
Cho biết đạo - Mới nên thân
Sau lớn dần - Con sẽ khá.
Ai đẻ ta? - Cha cùng mẹ.
Bồng lại bế - Thương và yêu.
Ơn nhường bao - Con phải ngẫm:
Áo mặc ấm - Mẹ may cho.
Cơm ăn no - Cha kiếm hộ.
Cha mẹ đó - Là hai thân.
Hai thân là - Là thân nhất.
Trong trời đất - Không ai hơn.
Con biết ơn - Nên phải hiếu.
Nghĩa chữ hiếu - Đạo làm con
Con còn non - Nên học trước.
Đi một bước - Nhớ hai thân.
Con còn nhỏ - Có mẹ cha.
Lúc vào ra - Được vui vẻ.
Con còn bé - Mẹ hay chiều.
Thấy mẹ yêu - Chớ làm nũng.
Đã đi học - Phải cho ngoan,
Hay quấy càn - Là chẳng hiếu.
Con còn bé - Mẹ hay lo,
Ăn muốn cho - Lại sợ độc.
Con ốm nhọc - Mẹ lo thương,
Tìm thuốc thang - Che nắng gió.
Con nghĩ đó - Sao cho ngoan.
Hay ăn càn - Là chẳng hiếu.
Anh em ruột - Một mẹ cha,
Mẹ đẻ ra - Trước sau đó.
Cùng máu mủ - Như tay chân,
Nên yêu thân - Chớ ganh tị.
Em coi chị - Cũng như anh,
Trước là tình - Sau có lễ.
Người trong họ - Tổ sinh ra,
Ông đến cha - Bác cùng chú.
Họ nội đó - Là tông chi.
Cậu và dì - Về họ mẹ.
Con còn bé - Nên dạy qua.
Còn họ xa - Sau mới biết.
Người trong họ - Có bề trên,
Lạ hay quen - Đều phải kính.
Có khách đến - Không được đùa.
Ai cho quà - Đừng lấy vội.
Ông bà gọi - Phải dạ thưa.
Phàm người nhà - Không được hỗn.
Con bé dại - Mải vui chơi.
Muốn ra người - Phải chăm học.
Miệng đang đọc - Đừng trông ngang.
Học dở dang - Đừng có chán.
Học có bạn - Con dễ hay.
Mến trọng thầy - Học chóng biết.
Dậy con biết - Phép vệ sinh:
Ăn quả xanh - Khó tiêu hoá.
Uống nước lã - Có nhiều sâu.
Áo mặc lâu - Sinh ghẻ lở.
Mặt không rửa - Sinh u mê.
Đang mùa hè - Càng phải giữ.
Các giống vật - Thật là nhiều:
Như con hươu - Ở rừng cỏ.
Như con chó - Nuôi giữ nhà.
Con ba ba - Loài máu lạnh.
Loài có cánh - Như chim câu.
Còn loài sâu - Như bọ róm.
Cây và cỏ - Có khác loài,
Trông bề ngoài - Cũng dễ biết.
Như cây mít - Có nhiều cành.
Lúa, cỏ gianh - Có từng đốt,
Còn trong ruột - Lại khác nhau.
Vài năm sau - Con biết kỹ.
Đá bờ sông - Không sống chết.
Không có biết - Không có ăn,
Không người lăn - Cứ nằm đây.
Như đá cuội - Như đá xanh,
Như mảnh sành - Như đất thó,
Các vật đó - Theo loài kim.
Các loài kim - Tìm ở đất.
Nhất là sắt - Nhì là đồng,
Làm đồ dùng - Khắp trong nước.
Như vàng bạc - Càng quý hơn,
Đúc làm tiền - Để mua bán,
Ai có vạn - Là người giàu.
Vốn xưa là - Nhà Hồng Lạc.
Nay tên nước - Gọi Việt Nam.
Bốn nghìn năm - Ngày mở rộng.
Nam và Bắc - Ấy hai miền,
Tuy khác tên - Đất vẫn một.
Lào, Miên, Việt - Là Đông Dương.
Đầu trị nước - Đức Kinh Dương.
Truyện Hùng Vương - Mười tám chúa.
Qua mấy họ - Quân Tàu sang.
Vua Đinh Hoàng - Khai nghiệp đế.
Trải Đinh, Lý - Đến Trần, Lê.
Nay nước ta - Là nước Việt.
Chữ nước ta - Ta phải học,
Cho trí óc - Ngày mở mang.
Muốn vẻ vang - Phải làm lụng.
Đừng lêu lổng - Mà hư thân.
Nước đang cần - Người tài giỏi.
Cố học hỏi - Để tiến nhanh.
Vừa ích mình - Vừa lợi nước.
Chớ lùi bước - Lả kẻ hèn.
(Nghiêm Hàm ấn quán xuất bản, 1924)
Bài thơ Lên Sáu đã có mặt trong sách giáo khoa để giáo dục trẻ. Mặc dù góc nhìn về phương diện kiến thức lịch sử chưa thật sự toàn diện nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên được ý nghĩa giáo dục. Đó là phép dạy đạo làm người, giúp xây dựng các nhân tố hình thành nên phẩm chất con người.
Xem thêm: "Ông" bình vôi là gì và vì sao người Việt xưa lại tôn thờ "ông" bình vôi?
Đọc thêm
Là vật dụng gắn với tục lên ăn trầu, cái bình vôi được người Việt xưa tôn lên thành thần, cung kính gọi là "ông" bình vôi. Vậy nguồn gốc của vật dụng này từ đâu và vì sao lại gọi là "ông" Bình Vôi?
Chợ Bưởi là một khu chợ nổi tiếng của Hà Nội xưa, thường họp vào các ngày 4, 9, 14, 19, 24 và 29 Âm lịch hàng tháng. Thông lệ này vẫn dược duy trì cho đến ngày nay.
Cùng nhìn lại những bức ảnh hiếm hoi của người Việt Nam vào thế kỷ 19 qua ống kính của nhiếp ảnh gia người Pháp - Pierre Dieulefils.
Tin liên quan
Tin chắc rằng, đây là câu hỏi Olympia mà chỉ những người cực yêu tiếng Việt, cực giỏi tiếng Việt mới có thể đưa ra được đáp án trong vòng vài giây.
Vua Lê Thánh Tông nổi tiếng trong sử Việt là vị hoàng đế ham đọc sách. Sinh thời, ông để lại cho quần thần, con cháu và nhân dân nhiều lời răn quý báu về việc đọc sách.
Trần Văn Trứ là 1 trong những vị tiến sĩ có cuộc đời khá lạ thú vị. Thời trẻ ông ham chơi, ngạo nghễ. Thậm chí còn từng cưỡi bò... dọa quan huyện.
Bài mới
Cổ nhân răn dạy “Người đi lưu danh, nhạn bay để tiếng” không chỉ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về dấu ấn mà mỗi con người để lại trong cuộc đời.
Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ trí chọn bạn như chọn cây để trú, người dại chọn bạn như nhặt củi giữa rừng thấy gì cũng ôm vào, rồi có ngày bị đâm ngược trở lại”. Vậy nên, người khôn ngoan không chỉ học cách tiến tới, mà còn biết khi nào nên rút lui. Dưới đây là ba kiểu người mà bậc trí giả xưa nay luôn tìm cách tránh xa, trong khi kẻ dại lại dễ bị cuốn vào, chuốc lấy khổ đau.
Sau khi được xuất viện tôi và vợ suy tính suốt một thời gian dài rồi quyết định sẽ dọn đến sống tại một viện dưỡng lão trong thành phố để không phải làm phiền đến các con, lại nhận được sự chăm sóc tốt nhất.
Người xưa nói: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc” không phải một lời sáo rỗng khuyên người ta “buông bỏ cho nhẹ lòng”, mà là một minh triết sâu sắc về bản chất của hạnh phúc: Hạnh phúc không chỉ đến từ những gì ta có, mà còn đến từ những gì ta không để tâm mình bị trói buộc.
Có lẽ ông trời cho 2 con người kém may mắn được gặp nhau và mang đến tiếng cười, sự ấm áp cho nhau, hay nói đúng hơn, chị dâu chính là “Thiên sứ” thắp sáng cho cuộc đời tăm tối của anh trai.
Cổ nhân răn dạy: “Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng” không chỉ là lời nhắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, mà còn là chân lý về sự bền vững, sự trao đi và nhận lại trong cuộc đời.
Tôi từng nghĩ mẹ ruột và mẹ kế là kẻ thù không đội trời chung, nào ngờ giờ lại họ lại đòi dọn về sống chung với nhau. Người ta mẹ chồng nàng dâu còn chưa chắc ở chung được với nhau huống hồ gì là mẹ chồng, mẹ kế. Tôi càng nghĩ càng thấy đau đầu.
Mượn chuyện cây cối, cổ nhân truyền dạy cho hậu thế đạo lý ngàn đời về “hữu dụng” và “vô dụng”, đó là vật vô dụng nếu được đặt đúng chỗ thì cũng thành có ích.
Mới gửi con về quê cho mẹ chồng trông được mấy ngày con dâu đã mặt hầm hầm bế thẳng cháu nội lên thành phố vì cho rằng bà không thương cháu khi chăm cháu theo kiểu "nhà quê".
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, nghe qua tưởng đơn giản, nhưng nếu hiểu trọn ý, ta sẽ thấy đây là lời dặn dò thấm đẫm sự từng trải và tinh tế của cha ông về đạo lý sống, phép cư xử và cách giữ gìn tình người trong đời sống thường ngày.
Mãi sau này cô mới hiểu, tình yêu không phải chỉ là những gì nói ra ngoài miệng, mà chính sự hy sinh thầm lặng mới là tình yêu đích thực trong đời!
Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông” nghe qua thì có vẻ dí dỏm, nhưng đằng sau là sự chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống của hai tầng lớp trong xã hội: người giàu và người nghèo.
Nhìn ông cụ nằm co quắp trên chiếc giường gỗ, tay chân teo tóp. Tôi nghẹn lại, bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng trong ký ức, còn ông thì đang ngày một héo mòn theo những cơn đau.
Cổ nhân thường răn dạy con cháu: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông. Sống trên đời, ám ảnh là liều thuốc độc tai hại nhất.” Một câu nói ngắn, nhưng đủ để trở thành chiếc gương soi chiếu cả một đời người từ cách đối diện với thất bại, khổ đau, đến cách vượt qua những u uẩn trong tâm trí.
Tôi từng nghĩ về hưu sẽ là khoảng thời gian để tôi sống chậm, để bù đắp cho những tháng ngày thanh xuân đã hi sinh vì công việc. Nhưng hóa ra, về hưu lại là lúc tôi phải nghe lời con cái giảng dạy đạo lý làm cha, là lúc tôi bị ép giam trong 4 bức tường nhà để làm “ông nội tốt”, “người cha biết nghĩ”, “người già không ích kỷ”.
Hai năm sau ly hôn tôi chưa từng nghĩ mình sẽ gặp lại mẹ chồng cũ, lại càng không nghĩ tới bà sẽ chủ động đến nhà bố mẹ đẻ tôi để nói lời xin lỗi.