Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày9 Thành viên · 7.900 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.457 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương9 Thành viên · 766 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.098 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Lên Sáu - Bài thơ của Tản Đà 100 năm vẫn vẹn nguyên ý nghĩa về sự giáo dục
Lên Sáu là một bài thơ hay của Tản Đà được viết vào năm 1919 nhưng mãi đến năm 1924 mới được xuất bản. Bài thơ dù đã trên 100 năm nhưng vẫn còn giữ nguyên ý nghĩa về sự giáo dục.
Tản Đà là một ngôi sao sáng trên bầu trời văn học thế kỷ 20 với rất nhiều bài thơ nổi bật được độc giả yêu thích. Thơ của ông vừa độc đáo, sáng tạo lại vừa phóng khoáng với nhiều thể loại, nhiều lĩnh vực. Đi khắp mọi miền đất nước, ông đã để lại nhiều tác phẩm với nhiều thể loại khác nhau. Ông được đánh giá là người chuẩn bị cho sự ra đời của phong trào thơ mới trong nền văn học Việt Nam, là "gạch nối giữa hai thời kỳ văn học cổ điển và hiện đại".
Tản Đà có rất nhiều bài thơ hay, trong đó Lên Sáu được xem là một bài thơ mang ý nghĩa về sự giáo dục con người. Trước khi dạy trẻ lòng yêu nước, yêu đồng bào, hãy dạy trẻ cách hiếu thuận với cha mẹ, cung kính với thầy cô. Khi đó những cái "yêu" còn lại sẽ hình thành tốt đẹp.
Dưới đây là nội dung chi tiết của bài thơ Lên Sáu:
Sách quốc ngữ - Chữ nước ta.
Con cái nhà - Đều phải học.
Miệng thì đọc - Tai thì nghe.
Chớ ngủ nhè - Chớ láu táu.
Con lên sáu - Đang vỡ lòng.
Học cho thông - Thầy khỏi mắng.
Trong trời đất - Nhất là người.
Ở trên đời - Hơn giống vật.
Con bé thật - Chưa biết gì
Còn ngu si - Phải dạy bảo
Cho biết đạo - Mới nên thân
Sau lớn dần - Con sẽ khá.
Ai đẻ ta? - Cha cùng mẹ.
Bồng lại bế - Thương và yêu.
Ơn nhường bao - Con phải ngẫm:
Áo mặc ấm - Mẹ may cho.
Cơm ăn no - Cha kiếm hộ.
Cha mẹ đó - Là hai thân.
Hai thân là - Là thân nhất.
Trong trời đất - Không ai hơn.
Con biết ơn - Nên phải hiếu.
Nghĩa chữ hiếu - Đạo làm con
Con còn non - Nên học trước.
Đi một bước - Nhớ hai thân.
Con còn nhỏ - Có mẹ cha.
Lúc vào ra - Được vui vẻ.
Con còn bé - Mẹ hay chiều.
Thấy mẹ yêu - Chớ làm nũng.
Đã đi học - Phải cho ngoan,
Hay quấy càn - Là chẳng hiếu.
Con còn bé - Mẹ hay lo,
Ăn muốn cho - Lại sợ độc.
Con ốm nhọc - Mẹ lo thương,
Tìm thuốc thang - Che nắng gió.
Con nghĩ đó - Sao cho ngoan.
Hay ăn càn - Là chẳng hiếu.
Anh em ruột - Một mẹ cha,
Mẹ đẻ ra - Trước sau đó.
Cùng máu mủ - Như tay chân,
Nên yêu thân - Chớ ganh tị.
Em coi chị - Cũng như anh,
Trước là tình - Sau có lễ.
Người trong họ - Tổ sinh ra,
Ông đến cha - Bác cùng chú.
Họ nội đó - Là tông chi.
Cậu và dì - Về họ mẹ.
Con còn bé - Nên dạy qua.
Còn họ xa - Sau mới biết.
Người trong họ - Có bề trên,
Lạ hay quen - Đều phải kính.
Có khách đến - Không được đùa.
Ai cho quà - Đừng lấy vội.
Ông bà gọi - Phải dạ thưa.
Phàm người nhà - Không được hỗn.
Con bé dại - Mải vui chơi.
Muốn ra người - Phải chăm học.
Miệng đang đọc - Đừng trông ngang.
Học dở dang - Đừng có chán.
Học có bạn - Con dễ hay.
Mến trọng thầy - Học chóng biết.
Dậy con biết - Phép vệ sinh:
Ăn quả xanh - Khó tiêu hoá.
Uống nước lã - Có nhiều sâu.
Áo mặc lâu - Sinh ghẻ lở.
Mặt không rửa - Sinh u mê.
Đang mùa hè - Càng phải giữ.
Các giống vật - Thật là nhiều:
Như con hươu - Ở rừng cỏ.
Như con chó - Nuôi giữ nhà.
Con ba ba - Loài máu lạnh.
Loài có cánh - Như chim câu.
Còn loài sâu - Như bọ róm.
Cây và cỏ - Có khác loài,
Trông bề ngoài - Cũng dễ biết.
Như cây mít - Có nhiều cành.
Lúa, cỏ gianh - Có từng đốt,
Còn trong ruột - Lại khác nhau.
Vài năm sau - Con biết kỹ.
Đá bờ sông - Không sống chết.
Không có biết - Không có ăn,
Không người lăn - Cứ nằm đây.
Như đá cuội - Như đá xanh,
Như mảnh sành - Như đất thó,
Các vật đó - Theo loài kim.
Các loài kim - Tìm ở đất.
Nhất là sắt - Nhì là đồng,
Làm đồ dùng - Khắp trong nước.
Như vàng bạc - Càng quý hơn,
Đúc làm tiền - Để mua bán,
Ai có vạn - Là người giàu.
Vốn xưa là - Nhà Hồng Lạc.
Nay tên nước - Gọi Việt Nam.
Bốn nghìn năm - Ngày mở rộng.
Nam và Bắc - Ấy hai miền,
Tuy khác tên - Đất vẫn một.
Lào, Miên, Việt - Là Đông Dương.
Đầu trị nước - Đức Kinh Dương.
Truyện Hùng Vương - Mười tám chúa.
Qua mấy họ - Quân Tàu sang.
Vua Đinh Hoàng - Khai nghiệp đế.
Trải Đinh, Lý - Đến Trần, Lê.
Nay nước ta - Là nước Việt.
Chữ nước ta - Ta phải học,
Cho trí óc - Ngày mở mang.
Muốn vẻ vang - Phải làm lụng.
Đừng lêu lổng - Mà hư thân.
Nước đang cần - Người tài giỏi.
Cố học hỏi - Để tiến nhanh.
Vừa ích mình - Vừa lợi nước.
Chớ lùi bước - Lả kẻ hèn.
(Nghiêm Hàm ấn quán xuất bản, 1924)
Bài thơ Lên Sáu đã có mặt trong sách giáo khoa để giáo dục trẻ. Mặc dù góc nhìn về phương diện kiến thức lịch sử chưa thật sự toàn diện nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên được ý nghĩa giáo dục. Đó là phép dạy đạo làm người, giúp xây dựng các nhân tố hình thành nên phẩm chất con người.
Xem thêm: "Ông" bình vôi là gì và vì sao người Việt xưa lại tôn thờ "ông" bình vôi?
Đọc thêm
Là vật dụng gắn với tục lên ăn trầu, cái bình vôi được người Việt xưa tôn lên thành thần, cung kính gọi là "ông" bình vôi. Vậy nguồn gốc của vật dụng này từ đâu và vì sao lại gọi là "ông" Bình Vôi?
Chợ Bưởi là một khu chợ nổi tiếng của Hà Nội xưa, thường họp vào các ngày 4, 9, 14, 19, 24 và 29 Âm lịch hàng tháng. Thông lệ này vẫn dược duy trì cho đến ngày nay.
Cùng nhìn lại những bức ảnh hiếm hoi của người Việt Nam vào thế kỷ 19 qua ống kính của nhiếp ảnh gia người Pháp - Pierre Dieulefils.
Tin liên quan
Tin chắc rằng, đây là câu hỏi Olympia mà chỉ những người cực yêu tiếng Việt, cực giỏi tiếng Việt mới có thể đưa ra được đáp án trong vòng vài giây.
Vua Lê Thánh Tông nổi tiếng trong sử Việt là vị hoàng đế ham đọc sách. Sinh thời, ông để lại cho quần thần, con cháu và nhân dân nhiều lời răn quý báu về việc đọc sách.
Trần Văn Trứ là 1 trong những vị tiến sĩ có cuộc đời khá lạ thú vị. Thời trẻ ông ham chơi, ngạo nghễ. Thậm chí còn từng cưỡi bò... dọa quan huyện.
Bài mới
Cổ nhân có câu: “Nhìn thấy cái sai của người khác là Thanh, nhìn thấy cái sai của mình là Tỉnh”. Một câu nói ngắn gọn mà bao hàm trí tuệ sâu xa.
Câu nói của cổ nhân nghe qua tưởng chừng đơn giản, nhưng đó là đúc kết của một đời trải nghiệm, thấu hiểu nhân tình thế thái. Ai lĩnh ngộ được, người ấy sống an yên, tâm nhẹ tựa mây, không còn oán trách, sân si giữa dòng đời.
Khổng Tử, bậc hiền triết vĩ đại của phương Đông, từng để lại một lời răn nổi tiếng: “Đừng bao giờ kết bạn với người không có gì tốt hơn mình.” Thoạt nghe, câu nói này dễ bị hiểu lầm là sự kiêu ngạo, tự cho mình cao hơn người khác. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, ta sẽ nhận ra đây là lời khuyên thấm thía về cách chọn bạn, giữ bạn và tự hoàn thiện bản thân trong dòng chảy nhân sinh.
Khổng Tử nói: “Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết”. Nghe qua, tưởng chừng chỉ là một lời khuyên về cách trả lời khi có ai hỏi. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, đây là triết lý sống vô cùng thực tế và minh triết, dạy con người cách đối diện với tri thức, với bản thân và với cuộc đời.
Triết gia Trang Tử từng răn dạy: “Kẻ hay ca tụng người khác trước mặt, thì cũng thường nói xấu sau lưng người ta”. Câu nói tưởng như giản đơn nhưng ẩn chứa sự thấu hiểu sâu sắc về lòng người và cách ứng xử trong đời.
Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.
Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.
"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...
Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.
Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.