“Thuốc giải” cho bệnh trì hoãn: Trì hoãn không phải là lười biếng mà là sợ hãi

Trì hoãn có phải là lười biếng?

Trì hoãn và lười biếng mặc dù có biểu hiện là sự trì trệ, chậm chạp, do dự, nhưng về bản chất lại không giống nhau. Trì hoãn chính là trốn tránh làm việc gì đó, sự trốn tránh này khiến chúng ta cảm thấy hoang mang, dằn vặt, đứng ngồi không yên, dần dần mất đi niềm tin vào bản thân. Trong khi đó, lười chính là mặc dù có năng lực hành vi nhưng không có hứng thú với việc hoạt động hoặc nỗ lực.

Từ đó có thể thấy, sự khác nhau giữa trì hoãn và lười biếng là việc có nên hoàn thành mục tiêu hay không. Ví dụ, tôi có một nhiệm vụ cần hoàn thành trong vòng 3 ngày, nhưng tôi lại không làm. Trong trường hợp này, đánh giá hành vi là lười thì không được hợp lý cho lắm, vì nếu không hoàn thành nhiệm vụ bạn sẽ phải trả giá đắt. Ở đây nắm nhiệm vụ trong tay nhưng không chịu hoàn thành ngay với sự tận tâm, mà lại chần chừ, trốn tránh, đó chính là sự trì hoãn.

Nguyên nhân của bệnh trì hoãn

Solomon & Rothblum vào năm 1984 đã nghiên cứu chứng minh nguyên nhân của bệnh trì hoãn gồm: lo lắng, chủ nghĩa hoàn hảo, khó đưa ra giải pháp, ỷ lại và tìm kiếm sự giúp đỡ, chán nghét nhiệm vụ và khả năng chịu đựng trắc trở kém, lòng tự tôn thấp, lười nhác, thiếu quyết đoán, sợ thành công, quản lý thời gian không tốt, khả năng kiểm soát bản thân kém, bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh,… trong đó có 2 nguyên nhân chủ yếu gây ra căn bệnh trì hoãn này chính là sợ thất bại và ghét nhiệm vụ.

Ví dụ, nhiều người trước khi hành sự thường tự vẽ ra viễn cảnh kết quả thất bại, sau đó bắt đầu nảy sinh sự lo lắng, cho rằng bản thân mình không thể hoàn thành, không thể chấp nhận kết quả này. Vậy nên, họ như còn đà điểu chôn đầu vào đống cát, không muốn đối diện với hiện thực.

Nhưng thế giới này làm gì có chuyện thành công 100%. Vì sợ hãi khả năng thất bại mà không nỗ lực, tự hoài nghi chính mình thì bạn suốt đời chẳng thể làm nên việc gì lớn. Trì hoãn và trốn tránh chỉ khiến bạn không bao giờ tìm thấy hướng giải quyết vấn đề mà thôi.

Mỗi sự lựa chọn đều có nguyên nhân phía sau của nó, trì hoãn cũng vậy! Chỉ muốn an toàn, lo sợ sự thất bại hay theo đuổi sự hoàn hảo,… tất cả đều trở thành nguyên nhân mà người trì hoãn dùng để bao biện cho sự yếu đuối trong lý trí của mình. Việc trốn tránh không bao giờ là cách giải quyết tốt, nó chỉ rước về cho bản thân bạn năng lượng tiêu cực, tự trách và lạc lối mà thôi. Rõ ràng biết trì hoãn là không tốt, thế nhưng vẫn có nhiều người chấp nhận để căn bệnh nào dắt mũi cả đời.

Thuốc giải cho bệnh trì hoãn

Muốn đối phó với căn bệnh trì hoãn, cách tốt nhất là hiểu rõ nguyên nhân khiến bản thân chần chờ, lo sợ, từ đó đưa ra phương án giải quyết hiệu quả nhất.

Căn nguyên trì hoãn của mỗi người không giống nhau, nên bạn phải tự hỏi: Bản thân đang sợ hãi điều gì? Vì sao lại không hành động ngay mà cứ phải trốn tránh? Từ đó bạn mới tìm thấy thuốc giải cho bệnh trì hoãn của mình.

1.   Xác lập mục tiêu, chia nhỏ nhiệm vụ

Mục tiêu rõ ràng và thời hạn cụ thể tạo động lực cho con người bắt tay vào thực hiện. Nhưng đối với người trì hoãn, quá trình này giày vò đến mỏi mệt vì thiếu đi ý chí thực hiện.

Nên thuốc giải cho bệnh trì hoãn này là bạn phải rèn luyện khả năng quản lý thời gian của mình, chia nhỏ nhiệm vụ thành nhiều giai đoạn để thực hiện, khiến mục tiêu trở nên đơn giản, trực tiếp và có tính khả quan hơn.

2.   Thay đổi quan niệm nhận thức và tạo dựng cảm xúc tích cực

Người trì hoãn thường thỏa mãn với sự an toàn và niềm vui ngắn ngủi, thậm chí còn cảm thấy kích thích khi hoàn thành mục tiêu sát thời gian dự định ban đầu.

Thuốc giải cho bệnh trì hoãn này chính là bạn phải nhận thức được cái giá phải trả của việc trì hoãn gây ra. Tự nhắc nhở bản thân nếu không hoàn thành nhiệm vụ sẽ gây ra hậu quả gì. Sau đó, học cách phân tích giữa lợi và hại, rèn luyện tính nhẫn nại và sự tập trung, có tầm nhìn xa trông rộng, hiểu rõ tầm quan trọng của nhiệm vụ trước mắt. Hơn hết, bạn cần phải tin tưởng vào bản thân, quan trọng là ở quá trình chứ không phải kết quả.

3.   Hành sự dứt khoát, không cho bản thân cơ hội để do dự

Khi đã đặt ra mục tiêu hay nhận nhiệm vụ nào đó, bạn hãy bắt tay vào thực hiện ngay. Có thể bạn sẽ tự cho rằng hành sự hấp tấp sẽ dẫn đến thất bại. Nhưng bạn hãy nhận định đúng đắn về vấn đề ở đây: “Thực hiện ngay” chính là bắt đầu lên kế hoạch thực hiện, hình dung bản thân sẽ làm gì chứ không phải vội vàng làm trong khi chưa có sự chuẩn bị. Điều quan trọng nhất chính là tâm thái, một khi trong đầu nảy sinh suy nghĩ do dự, hẹn tới hẹn lui, lo sợ được mất…thì đó chính là sự trì hoãn.

Xem thêm: Học cách tổ chức cảm xúc của bạn trước khi muốn làm chủ cuộc sống