Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.896 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.437 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương9 Thành viên · 764 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.096 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, càng ngẫm càng thấm!
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, nghe qua tưởng đơn giản, nhưng nếu hiểu trọn ý, ta sẽ thấy đây là lời dặn dò thấm đẫm sự từng trải và tinh tế của cha ông về đạo lý sống, phép cư xử và cách giữ gìn tình người trong đời sống thường ngày.
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi”, vì sao?
"Gạo" là lương thực thiết yếu, thứ có thể chia sẻ trong cơn đói. “Củi” là nhiên liệu, thứ mà mỗi nhà dùng đủ cho mình, khó dư dả. Người xưa dạy “vay gạo không vay củi” là để nhắc rằng: Có thể nhờ nhau trong lúc cấp bách, đói khát, nhưng chớ vay mượn những thứ quá vụn vặt, khó xoay sở, dễ khiến người giúp cảm thấy khó xử. Củi không như gạo nó lắt nhắt, nhỏ nhẻ, không phải ai cũng có dư. Mượn củi là mượn sự phiền lòng.
Câu này không chỉ nói về vật chất, mà còn mang nghĩa bóng: Trong cuộc sống, ta nên biết lựa đúng hoàn cảnh để nhờ vả. Giúp người khi cần là tốt, nhưng nếu không tinh tế, sự nhờ vả vô ý có thể làm mòn tình cảm, dẫn đến mất lòng.
Người xưa dặn “Mượn áo không mượn giày”, vì sao?
Tương tự, “mượn áo không mượn giày” cũng chứa một tầng nghĩa sâu xa. Áo thì có thể mặc rộng, người này người kia có thể dùng chung, nhưng giày thì vừa chân ai nấy đi. Mượn giày là mượn thứ riêng tư, dễ hỏng, khó trả lại như cũ. Nó ngầm chỉ rằng: trong cách cư xử, phải biết đâu là ranh giới giữa tiện dụng và bất tiện, giữa cái có thể chia sẻ và cái không nên động vào.
Hình ảnh đôi giày cũng tượng trưng cho con đường, hành trình riêng của mỗi người. Không ai có thể “đi hộ” đôi giày của người khác cũng như không ai có thể sống hộ cuộc đời ai. Đừng can thiệp quá sâu vào điều người khác khó lòng chia sẻ. Càng thân thiết càng phải giữ giới hạn, đó mới là cách duy trì mối quan hệ bền lâu.
Trong xã hội hiện đại, đôi khi chúng ta quen với sự “tiện thể”, coi việc nhờ vả là điều đương nhiên. Nhưng người xưa lại dạy rằng: Giúp nhau là quý, nhưng giúp đúng lúc, đúng mức, đúng người mới là khôn ngoan. Đối với người đi vay, đừng vì thiếu thốn nhất thời mà đánh đổi sự thoải mái của người cho vay. Đối với người cho vay, cũng cần biết rạch ròi giới hạn, để giúp mà không bị lợi dụng, hỗ trợ mà không khiến tình cảm sứt mẻ.
“Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày” là câu nói ngắn mà đủ đầy, dạy ta cách sống khéo léo, biết điều, trân trọng cả người cho lẫn người nhận. Trong đời sống hiện đại, khi quan hệ xã hội ngày càng phức tạp, lời răn của người xưa vẫn còn nguyên giá trị.
Xem thêm: Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông”, nghĩa là gì?
Tin liên quan
Cổ nhân thường răn dạy con cháu: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông. Sống trên đời, ám ảnh là liều thuốc độc tai hại nhất.” Một câu nói ngắn, nhưng đủ để trở thành chiếc gương soi chiếu cả một đời người từ cách đối diện với thất bại, khổ đau, đến cách vượt qua những u uẩn trong tâm trí.
Người xưa răn dạy “Cái ngốc lớn nhất của con người là thích ‘ngồi lên đầu’ người khác” Đây không chỉ là một lời cảnh tỉnh, mà còn là chiếc gương phản chiếu sự ngộ nhận đầy sai lầm của nhiều người trong cách họ thể hiện bản thân giữa xã hội.
Người xưa có câu “Dù đói đến mấy đừng ăn đồ cúng ở mộ, dù mệt đến đâu cũng đừng ngồi lên trên đùi người khác”, đây không chỉ là lời dạy mang tính tâm linh mà còn là bài học về đạo đức, cách hành xử trong đời sống thường nhật.
Bài mới
Khổng Tử, bậc hiền triết vĩ đại của phương Đông, từng để lại một lời răn nổi tiếng: “Đừng bao giờ kết bạn với người không có gì tốt hơn mình.” Thoạt nghe, câu nói này dễ bị hiểu lầm là sự kiêu ngạo, tự cho mình cao hơn người khác. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, ta sẽ nhận ra đây là lời khuyên thấm thía về cách chọn bạn, giữ bạn và tự hoàn thiện bản thân trong dòng chảy nhân sinh.
Khổng Tử nói: “Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết”. Nghe qua, tưởng chừng chỉ là một lời khuyên về cách trả lời khi có ai hỏi. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, đây là triết lý sống vô cùng thực tế và minh triết, dạy con người cách đối diện với tri thức, với bản thân và với cuộc đời.
Triết gia Trang Tử từng răn dạy: “Kẻ hay ca tụng người khác trước mặt, thì cũng thường nói xấu sau lưng người ta”. Câu nói tưởng như giản đơn nhưng ẩn chứa sự thấu hiểu sâu sắc về lòng người và cách ứng xử trong đời.
Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.
Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.
"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...
Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.
Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.
Người xưa nói “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái.” Thoạt nghe tưởng là chuyện mua bán vùng miền, nhưng càng ngẫm, càng thấy câu này là lời dạy khôn ngoan về tư duy thích nghi, biết mình biết người và nghệ thuật xoay chuyển nghịch cảnh bằng sự linh hoạt và nhạy bén.
Trước khi mất, vị doanh nhân đã để lại một bản di chúc thấm đẫm tình người: "Tiền của tôi hầu hết đến từ sự tranh giành, tâm kế trên thương trường. Chính họ đã khiến tôi hiểu được nguồn vốn lớn nhất của đời người chính là phẩm hạnh..."