Người xưa nói “Dù đói đến mấy đừng ăn đồ cúng ở mộ”, vế sau lại càng thêm thấm thía
Người xưa có câu “Dù đói đến mấy đừng ăn đồ cúng ở mộ, dù mệt đến đâu cũng đừng ngồi lên trên đùi người khác”, đây không chỉ là lời dạy mang tính tâm linh mà còn là bài học về đạo đức, cách hành xử trong đời sống thường nhật.
Người xưa nói “Dù đói đến mấy đừng ăn đồ cúng ở mộ”, vì sao?
Trong văn hóa Á Đông nói chung và người Việt nói riêng, đồ cúng không đơn thuần là vật chất mà nó còn là tấm lòng của người sống dâng lên người đã khuất. Dù đó là nén nhang, chén cơm trắng hay mâm cao cỗ đầy, tất cả đều mang theo sự tưởng niệm, biết ơn và kính trọng đối với tổ tiên, ông bà, những người đã khuất.

Bởi thế, ăn đồ cúng ở mộ bị xem là hành vi thiếu tôn trọng, xâm phạm vào không gian linh thiêng của người đã khuất. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, dù bụng đói cồn cào, thì người xưa vẫn dặn: “chớ vì một miếng ăn mà mất đạo lý làm người.”
Không chỉ vậy, theo tín ngưỡng dân gian, đồ cúng là vật dành cho cõi âm, nếu người trần ăn vào thì dễ rước xui xẻo, bệnh tật, hoặc những điều không may mắn vì đã vô tình "tranh phần" của người đã khuất. Câu răn dạy này, vì thế, vừa là bài học về lòng thành kính, vừa là lời nhắc nhở về giới hạn giữa con người và thế giới tâm linh.
Người xưa nói “Dù mệt đến đâu cũng đừng ngồi lên trên đùi người khác”, vì sao?
Nghe thì có vẻ chỉ là lời dặn về một hành động nhỏ, nhưng thực chất đây là một bài học lớn về phép tắc ứng xử, đặc biệt trong các mối quan hệ xã hội.
Ngồi lên đùi người khác, dù là đùa giỡn, dù vô tình, vẫn dễ bị đánh giá là thiếu ý tứ, thiếu lễ nghĩa, thậm chí khiếm nhã, đặc biệt trong quan hệ nam nữ hoặc khi ở nơi đông người. Hành động đó phá vỡ ranh giới thân mật cho phép trong xã hội, có thể gây ra sự hiểu lầm hoặc tạo nên tình huống không phù hợp.

Người xưa dạy con cháu rằng: “Giữ lễ là giữ lấy chính mình” và câu nói này chính là minh chứng sống động. Không phải vì cứng nhắc hay câu nệ, mà là để mỗi người học được cách tự trọng, biết giữ khoảng cách đúng mực và luôn giữ cho mình sự đoan trang, chuẩn mực trong mọi hoàn cảnh.
Giữa thời đại hiện đại, khi mọi giá trị đang không ngừng thay đổi, những lời dạy của người xưa như thế này vẫn giữ nguyên giá trị. Biết tôn trọng những điều linh thiêng, giữ gìn lễ nghi trong hành xử, và không để hoàn cảnh khiến ta đánh mất phẩm giá đó là cách sống đẹp, sống sâu, sống có đạo lý mà ông bà ta từ lâu đã truyền lại.
Xem thêm: Người có 4 đặc điểm này về già “vận đỏ như son” đi đâu cũng gặp quý nhân tương trợ, đó là gì?
Tin liên quan
Câu nói “Nghèo không tiếc 3 tiền, giàu không vào 3 cửa” là một lời răn dạy sâu sắc của người xưa, phản ánh kinh nghiệm sống, triết lý nhân sinh và đạo lý ứng xử trong xã hội.
Cổ nhân dặn “Đêm không chải tóc, sáng không kể giấc mơ”, nghe qua có vẻ chỉ là những lời khuyên liên quan đến thói quen sinh hoạt thường ngày. Nhưng nếu chiêm nghiệm kỹ hơn, ta sẽ nhận ra đây là một triết lý nhân sinh sâu sắc, phản ánh lối sống đầy chừng mực, tinh tế và cẩn trọng của người xưa.
Cổ nhân dạy “40 không lấy vợ, 50 không may quần áo.” Thoạt nghe, câu nói này nghe có vẻ kỳ lạ và khó hiểu đối với người hiện đại, nhưng nếu tìm hiểu sâu sẽ thấy đây là một lời nhắc nhở mang tính triết lý, phản ánh quan niệm sống, đạo đức và nhân sinh quan của người xưa.
Bài mới

Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư

Lão Tử nói: “Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh”. Người có lòng thiện cao nhất thì như nước. Nước khéo làm lợi cho muôn loài mà không tranh giành với ai. Một lời dạy giản dị, nhưng ẩn chứa minh triết sâu sắc về cách sống hài hòa với vạn vật, thuận theo tự nhiên, và giữ mình khiêm nhường mà vẫn vững mạnh.

Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ trí chọn bạn như chọn cây để trú, người dại chọn bạn như nhặt củi giữa rừng thấy gì cũng ôm vào, rồi có ngày bị đâm ngược trở lại”. Vậy nên, người khôn ngoan không chỉ học cách tiến tới, mà còn biết khi nào nên rút lui. Dưới đây là ba kiểu người mà bậc trí giả xưa nay luôn tìm cách tránh xa, trong khi kẻ dại lại dễ bị cuốn vào, chuốc lấy khổ đau.

Người xưa nói: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc” không phải một lời sáo rỗng khuyên người ta “buông bỏ cho nhẹ lòng”, mà là một minh triết sâu sắc về bản chất của hạnh phúc: Hạnh phúc không chỉ đến từ những gì ta có, mà còn đến từ những gì ta không để tâm mình bị trói buộc.

Cổ nhân răn dạy: “Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng” không chỉ là lời nhắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, mà còn là chân lý về sự bền vững, sự trao đi và nhận lại trong cuộc đời.