Khổng Tử nói "thiên hạ có 5 thứ chuyện bất hạnh", ấy là những chuyện gì?

Trong cuộc trò chuyện với quốc vương của nước Lỗ, Khổng Tử đã nhắc đến 5 thứ chuyện bất hạnh trong thiên hạ, bạn đã biết đó là những chuyện gì chưa?

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Khổng Tử (Khổng Phu Tử) là một triết gia và chính trị gia sống thời Xuân Thu. Ông được xem là nhà hiền triết Trung Quốc mẫu mục nhất. Những lời dạy và triết lý của ông đã hình thành nên tảng văn hóa Á Đông. Ngày nay, những triết lý này vẫn còn ảnh hưởng đến Trung Quốc nói riêng và các nước Đông Á nói chung.

Trong cuốn "Khổng Tử gia ngữ" có ghi về một điền cổ như sau: 

Một hôm, quốc vương của nước Lỗ thỉnh giáo Khổng Tử, ông nói: "a nghe nói mở rộng nhà cửa về phía Đông là một chuyện không tốt, có chuyện này hay không?".

Khong-Tu-noi-thien-ha-co-5-thu-chuyen-bat-hanh-ay-la-chuyen-gi-6

Khổng Tử đáp: "Thần chỉ nghe thiên hạ có 5 thứ chuyện bất hạnh, và việc mở rộng nhà cửa về phía Đông lại không nằm trong 5 chuyện này".

Đó là 5 chuyện nào?

"Tổn nhân nhi tự ích, thân chi bất tường dã; khí lãi nhi thủ ấu, gia chi bất tường dã; dịch hiền nhi dụng bất tiêu, quốc chi bất tường dã; lão giả bất giáo, ấu giả bất học, tục chi bất tường dã; thánh nhân bặc nặc, ngu giả thiện quyền, thiên hạ bất tường dã".

Thứ nhất, "Tổn nhân nhi tự ích, thân chi bất tường dã", ý muốn nói, làm việc mà chỉ biết lợi ích của mình mà không thèm quan tâm hay làm tổn hại tới lợi ích của người khác, sau này, người gặp xui xẻo sẽ chính là bản thân.

Thứ hai, "Khí lãi nhi thủ ấu, gia chi bất tường dã", ý muốn nói nếu mặc kệ người già, không phụng dưỡng, không quan tâm, thay vào đó đem tất cả tình yêu dồn lên con cái, vậy thì gia đình sẽ không may mắn.

Tại sao không may mắn? Có người ẩn dụ mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái giống như cái cây lớn, quả của cái cây là con cái, cành lá là cha mẹ, rễ cây là ông bà... Nếu muốn cái cây đơm hoa kết trái, hoa quả xum xuê, vậy thì chúng ta phải tưới và đưa chất dinh dưỡng vào rễ.

Nhưng phần lớn chúng ta hiện nay lại đem nước và chất dinh dưỡng đổ thẳng vào cây. Kết quả, lá và quả không hấp thụ được chất dinh dưỡng. Quả bị thối dần. Đây là mấu chốt vấn đề giáo dục con cái bây giờ.

Khong-Tu-noi-thien-ha-co-5-thu-chuyen-bat-hanh-ay-la-chuyen-gi-0

Người xưa nói, "hiếu tử" có nghĩa là con cái hiếu thuận với cha mẹ. Còn ngày nay, hàm nghĩa của từ này đã thay đổi, "hiếu tử" ngày nay là hiếu thuận với con với cháu.

Có một câu chuyện như sau:

Có một người cha nọ, tuổi đã cao, không còn sức lao động nhưng con trai lại đối xử không tốt. Đứa con ngỗ nghịch này đánh cha, mắng cha. Song khi bị con cái mắng, ông cũng mắng lại, đánh ông cũng đánh lại khiến cả nhà náo loạn. Cứ vậy mãi chẳng giải quyết được vấn đề gì.

Một lần nọ, ông đi tìm tới một cụ già khác tâm sự: "Con cái chúng nó suốt ngày đánh tôi mắng tôi, rất bất hiếu, cuộc sống tôi khổ quá, ông nói tôi nên làm gì bây giờ?".

Cụ già nói với ông: "Tôi hỏi ông cái này nhé, ông phải trả lời thành thật thì tôi mới giúp ông được".

Ông nói: "Được, ông cứ hỏi, tôi sẽ thành thật trả lời".

Cụ già hỏi ông: "Vậy thái độ của ông với cha mẹ mình ra sao?".

Vừa nghe xong câu hỏi, ông bỗng cảm thấy rất xấu hổ, nói: "Tôi đối với cha mẹ cũng giống như cách mà con cái đối xử với tôi bây giờ, vừa đánh vừa mắng".

Vậy là đã rõ nguyên nhân.

Cụ già nói: "Chính vì ông bất hiếu với cha mẹ mình nên giờ con cái cũng bất hiếu với ông. Gieo nhân nào thì gặt quả nấy, cái này chẳng thể trách ai được. Kể từ nay về sau, lúc ở nhà, con cái nếu mắng ông, ông cũng đừng đáp trả lại, hãy nhịn. Nó đánh thì kệ nó, cũng đừng đánh trả lại".

Khong-Tu-noi-thien-ha-co-5-thu-chuyen-bat-hanh-ay-la-chuyen-gi-8

Ông nghe lời cụ già đó. Và vẫn như mọi khi, con trai vẫn đánh vẫn mắng, nhưng ông thì không còn đòi một đòi hai phải đáp trả lại nữa.

Cậu con trai cảm thấy rất kì lạ, một hôm, cậu ta hỏi ông: "Ngày trước con đánh bố, mắng bố, bố đều đánh lại, mắng lại con, sao giờ bố lại không như vậy nữa?".

Người cha đáp: "Vì ngày xưa bố cũng đánh mắng ông bà nên giờ mới có thằng con trai như anh, đối xử với bố y hệt như cách bố từng đối xử với ông bà, đây là cái nghiệp mà bố phải nhận. Giờ bố nghĩ thông rồi, bố không đánh hay mắng mỏ con nữa".

Cậu con trai nghe xong bỗng như ngộ ra được điều gì đó, lập tức quỳ xuống xin lỗi bố: "Con sai rồi, sau này con sẽ không đối xử với bố như vậy nữa!".

Từ câu chuyện này có lẽ bạn đã hiểu: Cách mà con cái đối xử với chúng ta hiện tại cũng chính là cách mà chúng ta đối xử với cha mẹ của mình trước đó. Vậy nên, phận làm con, tất nhiên ai cũng có cuộc sống, có áp lực, nhọc nhằn và những thứ cần phải lo toan riêng, nhưng thế giới của chúng ta không chỉ có con cái hay đời sống vật chất mà nó còn có một phần vô cùng quan trọng, là cha mẹ.

Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc, còn cha cũng đừng làm cha buồn, bao nhiêu đó thôi là đủ. Quan tâm, yêu thương cha mẹ, nó không chỉ là bổn phận và nghĩa vụ, mà nó còn là cái đức bạn tích ở hiện tại và để nó đơm hoa kết trái, để bạn cũng được an hưởng tuổi già hạnh phúc, được con cái hiếu thuận sau này.

Khong-Tu-noi-thien-ha-co-5-thu-chuyen-bat-hanh-ay-la-chuyen-gi-9

Thứ ba, "Dịch hiền nhi dụng bất tiêu, quốc chi bất tường dã", đất nước sẽ không thể tiến bộ nếu không biết giữ chân những người tài giỏi, chỉ toàn sử dụng những người không có tài năng lại chỉ biết lợi dụng quyền lực mưu đồ cá nhân.

Thứ tư, "Lão giả bất giáo, ấu giả bất học, tục chi bất tường dã", người già không muốn dạy người trẻ, người trẻ cũng kiêu ngạo, không muốn hỏi ý kiến ​​người già, cho rằng họ lạc hậu, đây cũng là một hiện tượng không hay trong xã hội.

Thứ năm, "Thánh nhân bặc nặc, ngu giả thiện quyền, thiên hạ bất tường dã", ý muốn nói, những bậc thánh nhân, họ có tài có đức, nhưng lại đều đi ẩn cư.

Tại sao? Vì họ không được trọng dụng, không được quốc gia xem trọng, suy nghĩ và tư tưởng cũng không được tán thành. Những người như vậy, không màng danh lợi, vì vậy lựa chọn ẩn cư. Những kẻ không có cả đức lẫn tài lại là người nắm quyền đoạt lợi, một thiên hạ như vậy ắt không may mắn.

 Tóm lại, thứ thực sự không may mắn không phải là phong thủy gia đình không tốt. Cổ nhân nói: "Phúc nhân cư phúc đại, phúc đại phúc nhân cư", nơi này phong thủy vốn không tốt, nhưng khi có một người có phúc có đức tới ở, phong thủy sẽ thay đổi, trở nên may mắn hơn.

Ngược lại, giả sử phong thủy nơi này vốn rất tốt, nhưng ở đó lại toàn là những người xấu xa, vậy thì sau một thời gian, phong thủy nơi này cũng tất nhiên sẽ trở nên xấu đi. Vì vậy, mấu chốt không phải là tìm đến ai đó để xem phong thủy, mà là hãy tu dưỡng đức hiếu sinh và lòng biết ơn cha mẹ từ trong chính cái tâm của chúng ta.

Xem thêm: Khổng Tử năm xưa có dạy Tử Hạ rằng: "Dục tốc tắc bất đạt", vậy là sao?

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Từ câu chuyện “Khổng Tử học đàn” ta sẽ nhận ra, bí quyết thành công chính là làm mọi việc đều đạt 100 điểm ngay cả những việc nhỏ nhất. Khổng Tử tin rằng, một người có thể đứng ở đỉnh cao của kim tự tháp hay không phục thuộc vào mức độ mà người đó yêu cầu với bản thân mình.

Triết lý sâu sắc từ câu chuyện “Khổng Tử học đàn”: Ngay cả việc nhỏ nhất cũng phải làm nghiêm túc
0 Bình luận

Đức Phật dạy, 10 nghiệp lớn nhất của con người, có 4 nghiệp từ miệng gây ra. Chính vì thế, tu cái miệng là tu nửa đời người.

Không tu miệng thì làm sao thân được hưởng phúc?
0 Bình luận

Là bậc thầy hiền triết, được nhiều người kính phục nhưng Khổng Tử đứng trước lời nói và hành động của người đàn ông vô danh vẫn ngả mũ thán phục. Sự kiện lạ lùng ấy cũng là bài học đắt giá cho tất cả chúng ta!

Là bậc thầy hiền triết nhưng Khổng Tử vẫn phải “ngả mũ” trước người đàn ông vô danh này, đó là ai?
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Bài học cổ nhân: 3 kiểu người kẻ trí thường tránh xa, người dại lại muốn làm thân

Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ trí chọn bạn như chọn cây để trú, người dại chọn bạn như nhặt củi giữa rừng  thấy gì cũng ôm vào, rồi có ngày bị đâm ngược trở lại”. Vậy nên, người khôn ngoan không chỉ học cách tiến tới, mà còn biết khi nào nên rút lui. Dưới đây là ba kiểu người mà bậc trí giả xưa nay luôn tìm cách tránh xa, trong khi kẻ dại lại dễ bị cuốn vào, chuốc lấy khổ đau.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Vào viện dưỡng lão – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Sau khi được xuất viện tôi và vợ suy tính suốt một thời gian dài rồi quyết định sẽ dọn đến sống tại một viện dưỡng lão trong thành phố để không phải làm phiền đến các con, lại nhận được sự chăm sóc tốt nhất.

Thanh Tú
Thanh Tú 4 ngày trước
Người xưa răn dạy: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc”, càng ngẫm càng thấm!

Người xưa nói: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc” không phải một lời sáo rỗng khuyên người ta “buông bỏ cho nhẹ lòng”, mà là một minh triết sâu sắc về bản chất của hạnh phúc: Hạnh phúc không chỉ đến từ những gì ta có, mà còn đến từ những gì ta không để tâm mình bị trói buộc.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Chị dâu tôi – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Có lẽ ông trời cho 2 con người kém may mắn được gặp nhau và mang đến tiếng cười, sự ấm áp cho nhau, hay nói đúng hơn, chị dâu chính là “Thiên sứ” thắp sáng cho cuộc đời tăm tối của anh trai.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Cổ nhân dạy rằng: 'Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng', ý nghĩa của câu nói này là gì?

Cổ nhân răn dạy: “Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng” không chỉ là lời nhắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, mà còn là chân lý về sự bền vững, sự trao đi và nhận lại trong cuộc đời.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Mẹ ruột mẹ kế dọn về sống chung - Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Tôi từng nghĩ mẹ ruột và mẹ kế là kẻ thù không đội trời chung, nào ngờ giờ lại họ lại đòi dọn về sống chung với nhau. Người ta mẹ chồng nàng dâu còn chưa chắc ở chung được với nhau huống hồ gì là mẹ chồng, mẹ kế. Tôi càng nghĩ càng thấy đau đầu.

Hải An
Hải An 01/07
Cổ nhân nói: “Vô dụng chỉ là hữu dụng đặt sai chỗ”, càng ngẫm càng thấy thấm!

Mượn chuyện cây cối, cổ nhân truyền dạy cho hậu thế đạo lý ngàn đời về “hữu dụng” và “vô dụng”, đó là vật vô dụng nếu được đặt đúng chỗ thì cũng thành có ích.

Gửi con về quê – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Mới gửi con về quê cho mẹ chồng trông được mấy ngày con dâu đã mặt hầm hầm bế thẳng cháu nội lên thành phố vì cho rằng bà không thương cháu khi chăm cháu theo kiểu "nhà quê".

Hải An
Hải An 29/06
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, càng ngẫm càng thấm!

Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, nghe qua tưởng đơn giản, nhưng nếu hiểu trọn ý, ta sẽ thấy đây là lời dặn dò thấm đẫm sự từng trải và tinh tế của cha ông về đạo lý sống, phép cư xử và cách giữ gìn tình người trong đời sống thường ngày.

Hải An
Hải An 28/06
Tình yêu đích thực – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Mãi sau này cô mới hiểu, tình yêu không phải chỉ là những gì nói ra ngoài miệng, mà chính sự hy sinh thầm lặng mới là tình yêu đích thực trong đời!

Hải An
Hải An 27/06
Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông”, nghĩa là gì?

Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông” nghe qua thì có vẻ dí dỏm, nhưng đằng sau là sự chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống của hai tầng lớp trong xã hội: người giàu và người nghèo.

Hải An
Hải An 26/06
Bát bún ân tình – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Nhìn ông cụ nằm co quắp trên chiếc giường gỗ, tay chân teo tóp. Tôi nghẹn lại, bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng trong ký ức, còn ông thì đang ngày một héo mòn theo những cơn đau.

Hải An
Hải An 25/06
Cổ nhân răn dạy: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông”, càng ngẫm càng thấm

Cổ nhân thường răn dạy con cháu: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông. Sống trên đời, ám ảnh là liều thuốc độc tai hại nhất.” Một câu nói ngắn, nhưng đủ để trở thành chiếc gương soi chiếu cả một đời người từ cách đối diện với thất bại, khổ đau, đến cách vượt qua những u uẩn trong tâm trí.

Hải An
Hải An 24/06
Nghỉ hưu đi du lịch là sai sao? – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Tôi từng nghĩ về hưu sẽ là khoảng thời gian để tôi sống chậm, để bù đắp cho những tháng ngày thanh xuân đã hi sinh vì công việc. Nhưng hóa ra, về hưu lại là lúc tôi phải nghe lời con cái giảng dạy đạo lý làm cha, là lúc tôi bị ép giam trong 4 bức tường nhà để làm “ông nội tốt”, “người cha biết nghĩ”, “người già không ích kỷ”.

Hải An
Hải An 23/06
 Lời xin lỗi muộn màng từ mẹ chồng cũ – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Hai năm sau ly hôn tôi chưa từng nghĩ mình sẽ gặp lại mẹ chồng cũ, lại càng không nghĩ tới bà sẽ chủ động đến nhà bố mẹ đẻ tôi để nói lời xin lỗi.

Hải An
Hải An 22/06
Người xưa răn dạy: Cái ngốc lớn nhất của con người là thích “ngồi lên đầu” người khác!

Người xưa răn dạy “Cái ngốc lớn nhất của con người là thích ‘ngồi lên đầu’ người khác” Đây không chỉ là một lời cảnh tỉnh, mà còn là chiếc gương phản chiếu sự ngộ nhận đầy sai lầm của nhiều người trong cách họ thể hiện bản thân giữa xã hội.

Hải An
Hải An 21/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất