Cô nhân dạy: Cha mẹ nuôi con trở thành "người hiền đức" ấy mới là thành tựu lớn nhất đời

Hãy cùng xem người xưa có cách dạy con như thế nào để chắt lọc tinh túy, biến nó trở thành phương pháp giáo dục con cái hay cho mình nhé:

Tào Tháo kiêu hùng dạy con nghiêm khắc

Tào Tháo là nhà quân sự kiệt xuất cuối thời Đông Hán. Ông sống một đời kiêu hùng nhưng cũng có cách dạy con vô cùng nghiêm khắc.

Con trai của Tào Tháo ai nấy đều thông minh, anh tài. Ví như Tào Phi "bác văn cường thức, tài thuật kiêm bị". Tào Thực tài trí hơn người. Tào Chương võ thuật siêu quần... 

Sự tài giỏi của các con có một phần đóng góp rất lớn từ công giáo dưỡng của Tào Tháo. Để khích lệ con trai cố gắng học tập, Tào Tháo từng ban bố “Chư nhi lệnh” như sau: “Nhi tuy tiểu thì kiến ái, nhi trường đại năng thiện, tất dụng chi, ngô phi hữu nhị ngôn dã. Bất đãn bất tư thần lại, nhi tử diệc bất dục hữu sở tư”.

Ý nói rằng: Các con khi còn nhỏ, ta đều yêu quý, nhưng trưởng thành rồi, ta sẽ lượng tài để dụng, nói được làm được; đối với thuộc hạ, ta sẽ công bằng, đối với các người cũng công chính, có tài ắt được trọng dụng, người tài năng nhất sẽ là người nối nghiệp của ta.

Để hiện thực hóa mục tiêu giáo dục này, ông đã lựa chọn cho các con mình những người thầy tốt nhất. Mục tiêu lựa chọn thầy cho các con trai của Tào Tháo là: Đức hạnh đường đường chính chính, thâm minh quốc pháp, đó chính là mẫu người như Hình Ngung.

Sau khi Tào Phi làm thái tử, Hình Ngung cũng được Tào Tháo phái đến làm thầy của Tào Phi. Ngoài Hình Ngung ra, Tào Tháo còn phái cả Bình Nguyên và Trương Phạm đến phụ tá cho Tào Phi. Tào Tháo rất khách quan nói với họ rằng, con trai của ta không ra gì, sợ nó khó đi đường chính, nên mới nhờ các người khuyên bảo để giúp cậu ta tu chỉnh.

Tào Tháo am hiểu đạo lý “Bất dĩ quy củ, bất năng thành phương viên”, có nghĩa là “không theo quy củ, thì sẽ bất chấp quy tắc”. Một lần, Tào Tháo bảo Tào Chương lãnh binh xuất chinh, trước khi đi ông khuyên bảo con: “Cư gia vi phụ tử, thụ sự tắc vi quân thần, đãi nhân xử sự tu tuân vương pháp, nhĩ kỳ giới chi”, ngụ ý là trong nhà là phụ tử, tác sự thì là quân thần, nếu ngươi ở bên ngoài không tuân theo phép tắc, thì đừng trách ta không màng tình phụ tử.

Vương Hi Chi dạy con không kiêu ngạo

Vương Hi Chi là nhà thư pháp nổi tiếng thời Đông Tấn trong lịch sử Trung Quốc. Ông được mệnh danh là "Thư thánh". Ông có 7 người con, trong đó con  út Vương Hiến Chi cũng là một nhà thư pháp xuất chúng.

Hiến Chi 15 tuổi đã có tài thư pháp và thường được cha và các anh khen ngợi. Cũng bởi vậy, Hiến Chi trở nên kiêu ngạo và lười biếng, nghĩ rằng tài năng của mình đã xuất sắc lắm rồi, và không cần phải khổ luyện thêm nữa.

Và câu chuyện sau đây kể về cách mà Vương Hi Chi đã giúp con trai mình nhận ra “kiêu ngạo là xuẩn ngốc, còn chuyên cần mới là yếu tố quan trọng để thành công”.

Một ngày, Vương Hi Chi được mời vào kinh thành, hôm đó gia đình ông quây quần bên bữa tiệc đưa tiễn, gồm có đồ ăn và rượu thượng hạng.

Ngà ngà say, Vương Hi Chi chợt có một ý tưởng, ông quyết định viết một vài chữ để khuyên răn Hiến Chi.

Vương Hi Chi thảo một bài thơ lên bức tường với nhan đề “Giới kiêu thi” (Bài thơ dạy không được kiêu ngạo), khuyên bảo Hiến Chi đừng nên kiêu ngạo mà hãy khổ công rèn luyện.

Tuy nhiên, Hiến Chi không phục. Vào ngày hôm sau, cậu chép lại bài thơ mấy chục lần mỗi ngày, và ngay trước khi cha về tới nhà, khi không ai nhìn thấy, cậu bèn xóa bài thơ đi và viết lại cùng vào một chỗ trên bức tường, bắt chước phong cách thư pháp của cha. Hiến Chi rất tự hào về mình, dương dương tự đắc nghĩ rằng, thư pháp của mình đã đạt đến trình độ như cha và không ai có thể nhận ra sự khác biệt.

Nhưng khi Vương Hi Chi trở về, ông nhìn chăm chú vào bài thơ trên tường một hồi lâu, sau đó ông gãi đầu và thở dài.

“Ôi! Có phải đêm qua ta đã uống hơi quá chén nên mới viết ra những nét chữ vụng về thế này không nhỉ?”, ông than thở.

Lúc này Vương Hiến Chi mới đỏ bừng mặt, cảm thấy vô cùng hổ thẹn và ngượng ngùng. Cậu cuối cùng đã nhận ra rằng chỉ có nhờ học tập chuyên cần và khổ công rèn luyện mới có thể trở thành một nhà thư pháp nổi danh.

Cổ nhân có câu rằng: “Dưỡng bất giáo, phụ chi quá”, ý rằng nuôi mà không dạy là lỗi của cha, chính là nói về sự quan trọng của giáo dục gia đình. Bởi cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên của con cái.

Bởi vậy mà người xưa thường rất coi trọng và lấy “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” làm lý tưởng sống của mình. “Tu thân” chính là nội dung quan trọng trong giáo dục gia đình, mà “tề gia” lại là mục tiêu lý tưởng của giáo dục gia đình. Và dẫu là tướng quân tướng soái bận bịu với trăm công nghìn việc, trăm mối lo và trọng trách nặng nề với giang sơn xã tắc, nhưng Gia Cát Lượng, hay Tào Tháo… họ đều vẫn canh cánh nỗi lo lắng dạy bảo con cái của mình.

Những nhân vật nổi tiếng lưu danh sử sách, nhất ngôn nhất hành của họ đều có sức ảnh hưởng to lớn đối với người đời sau. Và đạo giáo dục con cái của họ cũng trở thành hình mẫu trong giáo dục gia đình cho hậu nhân, rất đáng để chúng ta noi theo. 

Xem thêm: Cổ nhân dạy: "Đạo sinh trong tĩnh lặng, đức sinh tự khiêm ti, phúc sinh do thanh liêm, mệnh sinh bởi ôn hòa"