Ta không thể mãi nằm trên đống tro tàn của cuộc đời ai đó

"Ta không thể mãi nằm trên đống tro tàn của cuộc đời ai đó" là câu nói của Mattie J.T.Stepanek, người được coi là "thần đồng nhỏ" trong giới văn thơ nước Mỹ với những vần thơ trong trẻo và nồng nàn. Trong một lần trò chuyện với mẹ của mình là bà Jeni Stepanek về cuộc sống sau này, rằng nếu một trong hai mẹ con ra đi trước, Mattie đã nói: "You can't lie down in the ashes of another person's life." 

Mattie mắc một căn bệnh hiếm tên là "rối loạn chức năng dinh dưỡng cơ" (hay còn gọi là bệnh ty thể - dysautonomic mitochondrial myopathy) di truyền từ mẹ, và căn bệnh này khiến các ty thể trong tế bào bị mất chức năng, khiến các cơ quan không đủ năng lượng để hoạt động, dẫn tới việc suy giảm, mất chức năng... Căn bệnh này hiện vẫn đang là một bài toán khó cho nền y học tiên tiến, nó cũng đã cướp đi sinh mạng của hai anh trai và một chị gái của cậu trước đó...

"Tro tàn" có thể là hình ảnh ẩn dụ của cái chết, ám chỉ sự ra đi, kết thúc của một đời người. Sinh lão bệnh tử là điều không thể tránh khỏi, ai cũng phải trải qua điều đó trong kiếp người. Chúng ta sinh ra chỉ là để nhận cái chết, đó là sự thật trần trụi không thể tránh khỏi của kiếp người. Khi chỉ mới mở mắt chào đời, lúc ấy "bánh xe thời gian" của con người đã bắt đầu đếm ngược cho đến ngày kết thúc. Dù là bậc vua chúa, dù là phận người thường,... ai ai cũng phải chấp nhận cái chết.

Hơn ai hết, Mattie là người hiểu rõ ranh giới mong manh của sự sống và chết khi mắc phải căn bệnh quái ác ấy. Dù vậy, trong suốt cuộc đời ngắn ngủi nhưng đầy ý nghĩa của mình, Mattie vẫn luôn giữ một tâm thế lạc quan, yêu đời. Từ khi mới lên 3 tuổi, cậu đã làm thơ, viết truyện ngắn,... Lớn hơn một chút, sau khi tập thơ được xuất bản và cậu trở nên nổi tiếng, Mattie tham gia các chương trình phỏng vấn, trò chuyện với nữ hoàng truyền hình Oprah,... Cậu cũng hoạt động như là một người ủng hộ hòa bình, một diễn giả truyền cảm hứng...

"Ta không thể mãi nằm trên đống tro tàn của cuộc đời ai đó" hàm ý rằng người đã chết rồi thì không nên vấn vương mãi nữa, mà hãy bước đi và hướng tới tương lai. Việc một người thân yêu mất đi quả thực là mất mát to lớn, là nỗi đau thống khổ không gì có thể miêu tả được. Thế nhưng, những gì đã xảy ra rồi thì không thể quay lại được nữa, và chúng ta, những người hãy còn đang sống, còn tồn tại, đừng quá chìm sâu trong quá khứ, mà hãy chấp nhận nó, và bước về phía trước.

Mattie còn nói rằng, sau một thời gian, khi mà sự ra đi ấy đã nguôi ngoai dần, lẽ tất yếu là mọi người sẽ vui cười, chơi đùa và tiếp tục vui sống. "Người chết thì cũng đã chết, còn người sống thì vẫn phải sống", cũng vì thế mà ta không nên mãi vấn vương người đã khuất, sống mãi trong kỷ niệm xưa cũ, mà vững vàng tiến tới, lạc quan và yêu đời. Hãy làm tất cả những gì ta muốn và có thể làm, trước khi bánh xe thời gian của ta dừng lại. Nếu ta sống hết mình, thì ngay cả khi cái chết có ập tới đột ngột, ta cũng sẽ không cảm thấy hối hận, tiếc nuối.

Dù cậu mất khi chưa tròn 14 tuổi, Mattie đã sống một cuộc đời trọn vẹn từng phút giây mà cậu có thể. Cậu hiểu rằng, dù cuộc đời có chèn ép, làm tổn thương và đe dọa cậu đến mức nào, cậu vẫn sẽ "sống trọn vẹn với đời". Mattie J.T.Stepanek không lớn lên như một bông hoa dại, mà cậu vươn mình tựa một thân cây có gốc rễ vững vàng bám thật sâu, thật chặt dưới lòng đất. 

Mattie J.T.Stepanek là "thần đồng nhỏ" của giới văn thơ nước Mỹ, hay theo như những gì cậu muốn được nhớ tới, là "một nhà thơ, một sứ giả hòa bình, và một triết gia biết vui chơi." Mattie sinh ngày 17/7/1990, cung Cự Giải, mất ngày 22/6/2004. Trước khi qua đời, Mattie đã xuất bản 7 tập thơ và bài luận về hòa bình, xếp hạng 117 trong danh sách các nhà thơ nổi tiếng, là "sứ giả yêu thương" truyền cảm hứng tới hàng triệu trái tim khác.

Cuộc đời của Mattie J.T.Stepanek là một khúc thơ buồn nhưng đẹp đến ám ảnh, một câu chuyện mà người ta đã biết trước là cái kết buồn nhưng vẫn vô cùng lộng lẫy. Mattie mắc một căn bệnh gọi là "rối loạn chức năng dinh dưỡng cơ", khiến các cơ quan trên cơ thể không hoạt động bình thường, và chúng cứ ngày một yếu đi khi cậu lớn dần.

Năm 2001, khi Mattie bất ngờ bị xuất huyết nặng, mẹ của cậu, bà Jeni đã khẩn cầu một NXB nhỏ tại bang Virgina, Mỹ in những bài thơ của Mattie thành một tập sách như món quà tiễn biệt. Ban đầu, số lượng in sách chỉ vỏn vẹn 200 cuốn, và thật bất ngờ, chúng đã được bán sạch trong vòng 5 phút của buổi giới thiệu sách tại bệnh viện. Thơ của Mattie rất đa dạng về cả số lượng và chủ đề, thật khó có thể tưởng tượng một cậu bé còn rất nhỏ tuổi mà lại có những hình tượng thơ sâu sắc và mang đậm văn hóa Mỹ đến thế.

Ngay lập tức, NXB cho in thêm 3000 cuốn khác, và in thêm tập thơ thứ hai của Mattie có tên là "Cuộc lữ hành qua tâm khúc". Chẳng mấy chốc, Mattie J.T. Stepanek đã được công nhận là "thần đồng thơ", cậu nổi tiếng toàn nước Mỹ và tại nhiều quốc gia khác. Số lượng sách thơ của cậu đã vượt 500.000 bản in, đứng đầu BXH sách Best-seller của New York Time 2 tuần liên tiếp...

Tại Việt Nam, thông qua nhà thơ Hữu Việt đã xuất bản 1 tập thơ của Mattie có tên là "Khúc hát trái tim" (NXB Kim Đồng, 2006). Khi Mattie qua đời, nhà thơ Hữu Việt đã viết bài về cậu, đính kèm chùm thơ của cậu trên báo Tiền Phong. Những vần thơ sâu sắc của thần đồng trẻ tuổi đã thu hút sự chú ý của NXB Kim Đồng, và sau đó "Khúc hát trái tim" chính thức được xuất bản, ngay lập tức gây được những dấu ấn đặc biệt. Trong tập thơ gốc của Mattie có tới 300 bài, nhưng nhà thơ Hữu Việt chỉ chọn dịch 40 bài tiêu biểu nhất cho phong cách của thơ của cậu.

Qua những vần thơ ngọt ngào, sâu lắng và lay động lòng người, ta có thể thấy Mattie J.T. Stepanek có một tâm hồn lạc quan, yêu đời và sở hữu tài năng thiên bẩm. Tuy mắc bệnh hiểm nghèo, Mattie không hề sống như một người bệnh mà sống như một nhà thơ lớn với trí tuệ tuyệt vời, những tứ thơ mới mẻ khiến người lớn cũng phải chìm sâu suy nghĩ về nhân sinh, cuộc đời. Cho đến những phút giây cuối cùng của cuộc đời, Mattie vẫn giữ vững tâm thế lạc quan ấy. 

Hãy hướng về phía Mặt trời, bạn sẽ không còn thấy bóng tối