Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày7 Thành viên · 7.886 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.427 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương7 Thành viên · 763 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.093 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
"Người thiếu lễ sẽ ngang ngược, xã hội thiếu lễ sẽ rối ren" - vì sao cổ nhân nói vậy?
Ở xã hội xưa, lễ nghi là quy phạm điều chỉnh đạo đức và hành vi của con người. Bên cạnh đó nó cũng là biểu tượng xã hội văn minh, của truyền thống tốt đẹp.
Lễ quan trọng như thế nào?
Trong lịch sử, lễ nghi không ngừng được tu chỉnh, hoàn thiện, kế thừa và phát triển. “Chu lễ”, “Nghi lễ” và “Lễ ký” là ba sáng tác kinh điển trình bày chi tiết về lễ nghi của người xưa, có vị trí và tầm quan trọng vô cùng to lớn trong nền văn hóa truyền thống.
Nội hàm thâm sâu của lễ chính là lòng tôn kính của con người đối với Trời Đất, vũ trụ, là sự theo đuổi hoàn thiện đạo đức bản thân, sự hài hòa giữa người với người, sự phối hợp với trật tự xã hội. Bởi vậy, trong “Tả truyện” đã viết: “Lễ, kinh quốc gia, định xã tắc, tự dân nhân, lợi hậu tự giả dã”, lễ là kinh mạch của đất nước, lễ bình định xã tắc, lễ sắp xếp trật tự dân chúng, lễ làm lợi cho đời con cháu.
Vậy, lễ là gì? Trong “Tả truyện – Chiêu Công nhị thập ngũ niên” viết: “Lễ, thượng hạ chi kỉ, thiên đích chi kinh vĩ dã, dân chi sở dĩ sinh dã”, lễ là thể hiện của pháp tắc của Trời Đất ở xã hội nhân loại, chính là điều mà người ta gọi là thuận lòng Trời, là đạo của Trời. Lễ còn là ranh giới phân chia giữa ngang tàng bạo ngược và văn minh. Cổ nhân dùng lễ để phân biệt văn minh và ngang ngược chứ không dùng dòng dõi gia tộc để phân biệt. Lễ là trật tự, là quy phạm nghiêm khắc trong việc phân chia tôn ti trật tự xã hội. Lễ còn là pháp luật của nhà nước.
Dù là thời xưa hay thời nay, lễ vẫn luôn là chuẩn tắc trong cuộc sống hàng ngày. Lễ không chỉ là để phân biệt giữa con người và động vật mà còn có thể nâng cao mối quan hệ chung sống giữa người với người. Cổ nhân đề xướng lễ phải chú trọng việc lui tới giữa người và người. Tác dụng của lễ không chỉ thể hiện ở việc đề cao việc tu dưỡng đạo đức cá nhân mà còn bồi dưỡng tinh thần dân tộc.
1. Lễ thể hiện ở việc qua lại lẫn nhau
Khi nhận được ân huệ của người khác, người hiểu lễ tất sẽ tìm cách báo đáp ân huệ ấy. Nếu được người khác giúp đỡ mà không báo đáp thì chính là không hợp lễ. Nếu được người báo đáp nhưng lại không giúp người khác, không ban ân huệ cho họ thì cũng là không hợp lễ.
Mối quan hệ giữa người và người, bởi vì nhờ có tác dụng của lễ mà có thể duy trì được sự hài hòa. Trái lại, nếu giữa người mà người mà không có lễ thì sẽ dễ dàng xảy ra nguy hiểm, khủng hoảng.
Giữa người với người bắt buộc phải dùng lễ để đối đãi, kính yêu người khác. Một người nếu có thể coi trọng lễ tiết thì mới có được thân an và tâm an, nếu không sẽ gặp nguy. Bởi vậy, cổ nhân mới nói: “Lễ là loại học vấn không thể không học.”
2. Người có lễ tất sẽ yên ổn, người vô lễ tất sẽ gặp nguy
Nếu nhân loại coi trọng lễ nghi thì mới có thể yên định cả thể xác và tinh thần. Nếu xã hội không có lễ ước thúc thì sẽ trở nên hỗn loạn, rối ren, không ổn định. Bởi vậy lễ là điều trước tiên mà mỗi người cần phải học trong cuộc đời mình.
3. Người có lễ mới có thể hạ mình tôn người
Người có lễ, coi trọng lễ mới có thể khiêm tốn tôn trọng người khác. Một người cho dù có địa vị thấp kém nhưng nếu hiểu biết lễ nghi thì cũng sẽ có chỗ đáng được người khác kính trọng. Trái lại, một người có địa vị cao nhưng không hiểu phép tắc lễ nghi thì cũng sẽ khó được người khác tôn kính.
4. Người giàu có mà có lễ tất sẽ không kiêu căng, phóng túng. Người nghèo mà có lễ sẽ không khiếp sợ
Người giàu sang phú quý coi trọng việc học lễ thủ lễ thì tất sẽ không sinh tâm kiêu căng, phóng túng. Người nghèo khó coi trọng học lễ thủ lễ thì dù ở vào hoàn cảnh nào cũng có thể khiến tâm chí của mình sáng suốt, không nhát gan sợ hãi. Bởi vậy, dù là người giàu sang hay nghèo khó thì lễ luôn phải được đặt lên hàng đầu.
Xem thêm: Cổ nhân dạy: "Cao ở nhẫn, quý ở nhường và tâm tại thiện"
Đọc thêm
Để đoán định tương lai của một người có được phú quý, phúc lộc hay không, cổ nhân thường nhìn vào mũi vì "nhìn tai tìm vận may, nhìn mũi tìm giàu có”.
Nghèo hèn sinh ra gian kế, giàu có nuôi dưỡng lương tâm" - lời dạy này của cổ nhân liệu còn đúng ở thời điểm hiện tại không?
Cổ nhân có câu: "7 không ra khỏi cửa, 8 không trở về nhà". Vậy ý nghĩa thực sự của câu nói này là gì?
Bài mới
Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.
Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.
"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...
Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.
Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.
Người xưa nói “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái.” Thoạt nghe tưởng là chuyện mua bán vùng miền, nhưng càng ngẫm, càng thấy câu này là lời dạy khôn ngoan về tư duy thích nghi, biết mình biết người và nghệ thuật xoay chuyển nghịch cảnh bằng sự linh hoạt và nhạy bén.
Trước khi mất, vị doanh nhân đã để lại một bản di chúc thấm đẫm tình người: "Tiền của tôi hầu hết đến từ sự tranh giành, tâm kế trên thương trường. Chính họ đã khiến tôi hiểu được nguồn vốn lớn nhất của đời người chính là phẩm hạnh..."
Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư
Người phụ nữ càng có giá trị, càng không so đo với người trong cùng một mái nhà. Bởi họ hiểu rằng, gia đình chính là để yêu thương, không phải để hơn thua.
Lão Tử nói: “Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh”. Người có lòng thiện cao nhất thì như nước. Nước khéo làm lợi cho muôn loài mà không tranh giành với ai. Một lời dạy giản dị, nhưng ẩn chứa minh triết sâu sắc về cách sống hài hòa với vạn vật, thuận theo tự nhiên, và giữ mình khiêm nhường mà vẫn vững mạnh.