Câu đối 500 tuổi của người Trung Quốc: Ai hiểu được hẳn là thiên tài

Treo câu đối đỏ là một trong những tục lệ không thể thiếu trong ngày tết tại các nước Châu Á. Bởi việc này không chỉ khiến ngôi nhà thêm phần rực rỡ mà còn chứa đựng mong muốn thịnh vượng, bình an, hạnh phúc cho gia chủ trong năm mới.

Ngoài những câu đối thông thường thì vẫn có những câu đối “kỳ quái” được tác giả phá cách diễn tả những tầng ý sâu xa khiến người đọc không khỏi đau đầu suy nghĩ. Một trong số đó không thể không nhắc đến câu đối 500 tuổi có hai vế giống hệt nhau của một học giỏi Trung Quốc dưới thời Minh.

Câu đối 500 tuổi nổi tiếng tại Trung Quốc

Tác giả của câu đối độc đáo này là Từ Vị. Ông là một nhà thư pháp, nhà thơ, nhà văn, nhà hội họa và mưu sĩ sống tại triều đại nhà Minh, Trung Quốc. Từ Vị nổi danh là thần đồng từ rất sớm, 6 tuổi đã biết đọc sách, 9 tuổi biết làm thơ, được người đời sau ca tụng là một trong “Tam đại tài tử” của nhà Minh.

Tuy là người có tài, nhưng cuộc đời của Từ Vị lại gặp rất nhiều chông gai. Ông từng tham gia thi Hương đến 8 lần nhưng đều không đỗ, sau này vì những nguyên nhân khác nhau mà nhiều lần phải ra vào nhà lao, đến cuối đời thì chịu cảnh nghèo khó túng quẫn.

Có lẽ, chính cuộc đời thăng trầm nhiều sóng gió cùng với thiên phú về thơ ca đã giúp Từ Vị cho ra đời câu đối có một không hai trong lịch sử Trung Quốc. Câu đối 500 tuổi gồm hai câu với chữ Hán có phần nhìn hoàn toàn giống nhau:

"好读书不好读书

好读书不好读书"

Dễ dàng thấy được, câu đối này hoàn toàn không tuân theo bất cứ quy luật thông thường nào. Thoạt nhìn ai cũng nghĩ đây có thể là một sự nhầm lẫn, nhưng đây lại là câu đối chính xác mang một hàm ý sâu xa bên trong do Từ Vị sáng tác.

Để giải thích câu đối thú vị này, trước tiên ta cần hiểu tiếng Trung chia thành hai phần gồm phần chữ Hán (chữ viết tượng hình) và phần phiên âm (cách đọc của chữ Hán đó).

Một chữ Hán có thể có nhiều hơn một cách đọc, trong trường hợp này, chữ “好” trong câu đối được chia làm hai âm đọc là “hảo” - “hǎo” và “hiếu” - “hào”. Như vậy, hai vế của câu đối trên bề ngoài tuy giống nhau nhưng cách đọc lại có sự khác biệt:

"Hảo độc thư bất hiếu độc thư

Hiếu độc thư bất hảo độc thư"

Trong đó, chữ "hảo" mang ý nghĩa dễ dàng, thuận lợi, chữ "hiếu" lại có nghĩa là yêu thích, mong muốn. Như vậy, có thể tạm dịch câu đối này sang tiếng Việt như sau:

“Ngày dễ đọc sách lại chẳng đọc sách

Ngày muốn đọc sách lại chẳng thể đọc sách”

Ý nghĩa của câu đối 500 tuổi

Cặp câu đối thú vị này có hàm ý là khi còn trẻ, việc đọc sách nói riêng hay học hỏi nói chung đều rất dễ dàng nhưng ta thường không yêu thích và không dành sự quan tâm nhiều đến nó. Để đến một độ tuổi nhất định, ta muốn học rộng hiểu nhiều nhưng lại không có khả năng tiếp thu tốt để đọc sách như trước nữa, tri thức học cũng vì vậy mà bị hạn chế.

Có thể thấy, Từ Vị từ cặp câu đối này muốn nhắn nhủ mọi người nên chăm chỉ học hỏi, đọc nhiều sách từ sớm để có thể tích lũy cho mình thêm nhiều kiến thức. Đừng bắt đầu quá muộn rồi lại hối hận vì để lỡ cơ hội.

Khoa học ngày nay chứng minh rằng, con người khi đến một độ tuổi nhất định một số cơ quan sẽ ngừng phát triển, dần bước vào giai đoạn lão hóa làm ảnh hưởng đến việc tiếp thu kiến thức mới. Chính vì thế, việc đọc sáng hay học tập sẽ đạt hiệu quả tốt nhất là khi ta còn trẻ, đầu óc còn linh hoạt.

Dù không có căn cứ khoa học nhưng dựa vào những kinh nghiệm của bản thân cũng đủ để Từ Vị nhận ra chân lý này và biến nó thành một câu đối với ý nghĩa răn dạy một cách sâu xa.

Xem thêm: Bát mì ấm áp đêm giao thừa - câu chuyện ấm áp và nhân văn