Sự tích Thành Tỉnh Ngộ - Bài học về sự cảnh giác muôn đời vẫn còn nguyên giá trị

Vị trí của thành Tỉnh Nguy

Ở Ninh Hạ, Trung Quốc, có một tàn tích thành phố cổ tại thôn Tỉnh Nguy (còn gọi là thôn Tỉnh Ngộ), thị trấn Miếu Thai, quận Huệ Nông, thành phố Thạch Chủy Sơn.

Theo truyền thuyết địa phương, nơi đây chính là một thành phố nổi tiếng của Tây Hạ trong lịch sử có tên là Thành Tỉnh Nguy. Vào thời điểm đó, nước Tây Hạ dùng nó như một thành trì quân sự để chiến đấu chống lại quân Liêu và Kim. Trong cuốn “Càn Long Ninh Hạ phủ chí – Di tích lịch sử” có ghi: “Thành Tỉnh Nguy, dưới chân núi Tỉnh Nguy, do Tây Hạ xây dựng, cách 140 dặm về phía Tây Nam”, núi Tỉnh Nguy chính là núi Hóa Thạch hiện nay ở Trung Quốc.

Theo “Tây Hạ thư sự” do học giả Ngô Quảng Thành thời nhà Thanh biên soạn: “Năm Tống Thiên Thánh thứ hai (1024 sau Công Nguyên), vào tháng 2 mùa xuân,  Hạ quốc công Đức Minh cho xây Thành Tỉnh Nguy ở Định Châu”, “Định Châu” là phần phía Bắc của Ngân Xuyên ngày nay.

Trong những năm 1960 và 1970, các chuyên gia đã thực hiện hai cuộc khai quật khảo cổ tại đây, kết quả khẳng định đây là thành trì của Tây Hạ. Nơi đây sau đó trở thành địa điểm di tích văn hóa trọng điểm trong thế kỷ 21 được bảo vệ của Trung Quốc.

Vậy thành Tỉnh Nguy vì sao lại hoang phế? Tất cả các ghi chép lịch sử đều không chỉ rõ nguyên nhân vụ việc này. Như trong cuốn “Minh Nhất thống chí” và “Sóc vạn chí” đều có ghi lại sự việc này với vài dòng ngắn ngủi như sau “Thành phố hoang tàn Tỉnh Nguy ở Hà Đông, chưa biết rõ nguyên nhân”. Nhưng người dân sống ở khu vực này từ lâu đã lưu truyền sự tích thành Tỉnh Ngộ, miêu tả nguyên nhân và quá trình thành bị sụp đổ.

Sự tích thành Tỉnh Ngộ

Người dân lưu truyền rằng, vào thời Tây Hạ có một gia đình ở thành Tỉnh Nguy, con trai đi làm ăn xa, con dâu ở nhà hầu hạ bố mẹ chồng. Mặc dù người con dâu hết sức hiền lương, hiếu thuận như vẫn bị mẹ chồng dùng mọi cách gây khó dễ. Bố chồng tâm địa hiền lành nhìn thấy cảnh này không đành lòng nên thường xuyên thuyết phục mẹ chồng nhưng bà chẳng nghe chút nào.

Một hôm, khi cô con dâu đang đi gánh nước vào buổi sáng thì nhìn thấy một ông lão râu tóc bạc trắng. Ông lão vừa xách giỏ đi vừa hô lớn “zǎo lí, zǎo líle” (có nghĩa là: “táo lê, táo lê đi” hoặc “rời khỏi đây sớm, rời khỏi sớm đi”). Nhưng vì ông lão đang cầm trên tay cái giỏ nên ai cũng nghĩ ông lão đang bán táo lê. Vì thế, người trên đường không mấy quan tâm.

Cô con dâu gánh nước về tới nhà, nhìn thấy bố chồng thì vội nói: “Cha, lúc nãy con đi gánh nước thì có gặp một ông lão râu tóc bạc trắng rất kỳ quái. Mới sáng sớm mà ông ấy đã rao bán táo lê”.

Bố chồng nghe vậy thì trong lòng bỗng xuất hiện cảm giác rất kỳ lạ, cứ bồn chồn, lo lắng khó tả. Nghĩ rằng ông lão kia chắc không phải người thường, dường như có một thế lực mạnh mẽ nào đó thôi thúc ông đi tìm hiểu rõ việc này. Có thể nói, đây chính là “giác quan thứ 6” hoặc “trực giác” mà mọi người thường nhắc đến.

Ông hỏi cô con dâu: “Ông lão đó ở đâu? Con mau đưa ta đến xem”

Cô con dâu nghe bố chồng nói vậy thì vội vàng đổ nước vào thùng chứa rồi dẫn ông đến chỗ lúc nãy ông lão xuất hiện. Khi hai cha con vừa đến nơi thì ông lão xách giỏ bước ra khỏi thành. Ông vẫn vừa đi vừa hô to “zǎo lí, zǎo líle”. Cả hai nhanh chóng đuổi theo, nhưng thật kỳ lạ rõ ràng thấy ông lão cách đó không xa nhưng hai người đuổi thế nào cũng không theo kịp. Lúc này cả hai mới tin rằng ông lão không phải người bình thường nên càng tăng tốc đuổi theo.

Khi hai cha con đuổi theo ông lão ra khỏi thành Tỉnh Nguy thì đột nhiên mặt đất rung chuyển dữ dội, trong phút chốc bụi mù nổi lên bốn phía, kèm theo đó là âm thanh tựa như long trời lở đất, toàn bộ thành Tỉnh Nguy sụp đổ chìm xuống đất. Một thành trì vững chắc, đang yên lành trong nháy mắt biến thành phế tích. Ngoại trừ hai cha con chạy theo ông lão râu trắng ra khỏi thành thì tất cả những người trong thành đều chết hết.

Nhìn thành Tỉnh Nguy đổ nát phía sau hai cha từ trong hoảng hốt mới bừng tỉnh hiểu ra, ông lão kia vốn không phải người bán táo lê gì mà là dùng từ đồng âm để cảnh báo mọi người mau rời khỏi thành vì tai họa sắp đến. Đáng tiếc, cả thành không một ai quan tâm đến ông lão và cũng không ai có thể hiểu được huyền cơ bên trong lời hô của ông lão. Sau đó, hai cha con đem việc này lưu truyền lại với mong muốn thế hệ mai sau không lặp lại sai lầm tương tự.

Vì không hiểu được ý tứ của lời cảnh báo mà nhiều người trong thành phải bỏ mạng. Nên sau này, người đời đã đổi tên tình Tỉnh Nguy thành thành Tỉnh Ngộ. Sự tích thành Tỉnh Ngộ cũng được ra đời từ đó.

Vào giữa những năm 1980, khi thẻ căn cước thế hệ đầu tiên được phổ biến ở Trung Quốc, thì trên thẻ căn cước của dân làng vẫn ghi là “Thôn Tỉnh Ngộ, thị trấn Miếu Thai, quận Huệ Nông, thành phố Thạch Chủy Sơn.”

Trong lịch sử, trước khi các đại nạn xảy ra sẽ thường có Thần linh đến cứu giúp, nhưng thường không nói rõ mà dùng cách phương pháp khác nhau để gợi ý. Có thể cứu được hay không thì còn phải xem mọi người ngộ ra và tin theo hay không.

Trong sự tích thành Tỉnh ngộ, người trong thành không nhận ra điểm hóa của người đến cứu nên cứu cùng có rất ít người sống sót. Đây cũng là bài học lịch sử được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác với lời cảnh tỉnh, mong muốn thế hệ sau có thể nhận biết với những sự việc kỳ lạ và tránh được đại nạn.

Xem thêm: Người trưởng thành nói chuyện lợi ích, chỉ trẻ con mới nói chuyện đúng sai