"Nếu cuộc đời là chiếc bát rỗng, bạn sẽ bỏ cái gì vào trước tiên" và câu trả lời quyết định thành bại đời người

Chuyện kể rằng, tại một ngôi chùa ở chân núi có vị tiểu hòa thượng vô cùng siêng năng và chăm chỉ. Dù là đi hóa duyên hay lo việc bếp núc thì từ sáng đến tối người này cũng bận rộn từ sáng đến tối không ngừng nghỉ.

Làm việc chăm chỉ là vậy nhưng nội tâm của tiểu hòa thượng lại giằng xé, quầng thâm mắt của cậu ngày càng đen. Cuối cùng, cậu tìm đến sư phụ để hỏi những điều mình đã suy nghĩ bấy lâu nay.

Tiểu hòa thượng hỏi vị thiền sư: "Thưa sư phụ, con mệt mỏi quá, bất kể điều gì con cũng làm được nhưng sao chẳng thấy thành tựu gì cả, sao con lại cảm thấy mệt mỏi thế này. Nguyên nhân tại sao ạ?"

Nghe câu hỏi của đệ tử, vị thiền sư trầm tư một lúc rồi bảo người này mang cái bát thường ngày dùng để hóa duyên đến.

Thiền sư nói: “Hãy để bát ở đây. Con đi lấy giúp ta vài quả óc chó, và bỏ đầy bát này nhé”.

Chưa hiểu được dụng ý của sư phụ nhưng tiểu hòa thượng vẫn làm theo lời thầy nói. Cậu mang khoảng mười quả óc chó và xếp đầy bát.

Lúc này, vị thiền sư hỏi đồ đệ: “Con còn có thể cho thêm quả óc chó vào bát được nữa không?”

Tiểu đồ đệ đáp: “Không thêm được nữa thầy ạ, bát này đã đầy rồi, lại cho thêm vào nữa thì nó rơi hết ra ngoài mất”.

"Vậy con bốc thêm ít gạo qua đây", thiền sư nói tiếp.

Tiều hòa thượng lại mang đến một ít gạo. Khi rót gạo vào bát, dọc theo khe hở giữa những quả óc chó, thì có thể cho được rất nhiều gạo vào. Cứ tiếp tục, cho đến lúc gạo bắt đầu rơi ta thì tiểu hòa thượng mới ngừng. Trong đầu cậu lóe lên suy nghĩ: "À, thì ra vừa rồi bát vẫn chưa đầy".

“Bát đã đầy chưa con?”, vị thiền sư hỏi.

“Đầy rồi thầy ạ”, đệ tử đáp lại.

Vị thiền sư tiếp tục bảo cậu: “Con lại lấy một ít nước tới đây”.

Tiểu hòa thượng lại đi lấy nước, cậu lấy một gáo nước đổ vào trong bát, sau khi đổ vào nửa gáo nước, lần này ngay cả khe hở trong bát cũng đều bị lấp đầy hết cả.

Thiền sư hỏi tiểu đồ đệ: “Lần này đầy chưa?”.

Tuy thấy cái bát đã đầy nhưng tiểu hòa thượng không dám trả lời. Cậu không đoán biết được có phải sư phụ có thể cho thêm đồ gì vào nữa hay không.

Thiền sư cười nói: “Con lại đi lấy một muỗng muối qua đây”.

Vị thiền sư hòa muối tan vào trong nước, nước không hề bị chảy ra ngoài. 

Tiểu hòa thượng dường như lại ngộ ra điều gì đó.

Thiền sư hỏi cậu: “Con nói xem cái bát này nói lên điều gì?”

Tiểu hòa thượng nói: “Con biết rồi, điều này nói lên rằng chỉ cần tận dụng, xử lý thời gian hiệu quả, thì luôn sẽ có đủ thời giờ để dùng”.

Tuy nhiên, vị thiền sư cười và lắc đầu nói: "Đó không phải là điều ta muốn nói với con".

Thiền sư lấy những thứ trong bát đặt vào chậu, lúc này chỉ còn một cái bát rỗng. 

Ông thao tác chậm rãi, theo thứ tự ngược lại. Trước tiên, ông cho một muỗng muối vào. Sau đó, ông rót nước, nước đầy rồi, lại cho gạo vào trong bát. Nước đã bắt đầu tràn ra ngoài.

Sau khi bát đựng đầy gạo rồi, thiền sư hỏi tiểu đồ đệ: “Con xem, bây giờ trong bát còn có thể thả thêm quả óc chó vào không?”.

Ông tiếp tục: “Nếu như cuộc đời con là một cái bát, khi trong bát tất cả toàn là những chuyện nhỏ như hạt gạo này, thì quả óc chó lớn của con làm thế nào để vào đây?”.

Lần này thì tiểu hòa thượng mới hoàn toàn hiểu điều mà vị thiền sư muốn nhắn nhủ.

Từ câu chuyện trên đây, vì thiền sư muốn nhắn nhủ chúng ta điều gì? Trong cuộc sống, nếu cả ngày chúng ta vất vả, bận rộn, nhưng không việc gì có thể làm ta thoải mái, thì hãy bình tâm suy nghĩ. Liệu chúng ta đã đưa quả óc chó vào bát trước chưa? Làm cách nào có thể phân biệt giữa quả óc chó và hạt gạo?

Thực sự đời người rất hữu hạn. Nếu trong quá trình sống con người để tâm vào những việc không cần thiết mà quên đi mất việc thực hiện nhưng điều quan trọng, thì sẽ luôn cảm thấy cuộc sống thật nhàm chán và vô vị. 

Con người nếu muốn cuộc đời vui vẻ, thoải mái, thì phải xác định quả óc chó của mình là việc gì, chỉ tập trung vào nó, chắc chắn sẽ có được cảm giác thư thả. Còn khi dành thời gian cả đời cho các loại hạt gạo, muối, nước, để tâm vào những điều nhỏ nhặt, thì sẽ không thể đưa quả óc chó vào bát được nữa, cũng giống như không thể làm được những điều nên làm.

Còn bạn thì sao? Nếu cuộc đời là chiếc bát rỗng, bạn sẽ chọn bỏ cái gì vào đầu tiên?

Xem thêm: Những câu nói hay nhất của thiền sư Thích Nhất Hạnh khiến ta suy ngẫm về giá trị thời gian