Trí tuệ thợ mộc xưa: "Ghế không rời 3, cửa không rời 5, giường không rời 7, quan tài không rời 8, bàn không để 9"

Chuyện về Lỗ Ban - tổ sư ngành mộc

Với người xưa, Dịch kinh là nguồn gốc của mọi học vấn. Lỗ Ban được coi là tổ sư của ngành mộc, được thợ mộc các đời tôn kính. Ông cũng là người rất tinh thông Dịch kinh.

Theo truyền thuyết, Lỗ Ban có lần điêu khắc ra tượng người bằng gỗ. Sau khi khắc xong ông nhớ ở trong Dịch kinh có câu "Nguyên hanh lợi trinh". Bốn chữ này là ở quẻ Càn, đại biểu cho quy luật sinh tồn của vạn vật trên thế gian này, tựa như một năm 4 mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông, sinh sôi không ngừng.

Lỗ Ban liền khắc lên lưng tượng bốn chữ "Nguyên hanh lợi trinh", còn đặt tên cho tượng gỗ là Tuệ Thông. Ông cũng tiện tay đặt nó phía sau điện thờ, rồi cũng quên không nhớ tới nó nữa.

Ba tháng sau, Lỗ Ban như thường nhật làm lễ cúng. Khi đó có 1 bó nhang không biết vì sao lại rơi xuống điện thờ. Ông đi nhặt nó lên thì vô tình thấy tượng gỗ. Ông vui mừng hô lên "Tuệ Thông". Đáng nói, tượng gỗ có thể đáp lại, đứng dậy đi về phía Lỗ Ban.

Căn nguyên chính nằm ở 4 chữ "Nguyên hanh lợi trinh" khắc vào tượng gỗ đã khởi tác dụng. Thêm nữa, tượng gỗ lại đặt ở gần điện thờ, vừa khéo được con người cúng bái đúng 81 ngày, làm cho nó có sinh mệnh. Cuối cùng gọi đến tên nó, thế là nó tỉnh.

Sau chuyện này, Lỗ Ban càng nghiên cứu sâu hơn về Dịch kinh khiến kỹ thuật kiến trúc và kỹ nghệ càng có nhiều bước đột phá. 

Sau này, đệ tử của Lỗ Ban đã tổng hợp tri thức sáng tạo cả đời của ông thành cuốn "Lỗ Ban kinh". Cuốn sách này có nhắc lại chuyện về "Nguyên hanh lựi trinh". Vì "Lỗ Ban kinh" dựa trên cơ sở của "Dịch kinh" nên đối với "Dịch kinh" là có quan hệ vô cùng mật thiết.

Cũng trong cuốn sách ấy có câu: "Ghế không rời 3, cửa không rời 5, giường không để 7, quan tài không rời 8, bàn không để 9". Đây là câu cửa miệng của thợ mộc xưa. Câu nói này không chỉ thể hiện tôn chỉ của Dịch kinh mà còn mang một ý nghĩa cao đẹp chỉ điềm lành, cẩn thận những điềm dữ trong cuộc sống.

"Ghế không rời 3, cửa không rời 5, giường không để 7, quan tài không rời 8, bàn không để 9" là gì?

Ghế không rời 3

Câu này mang nghĩa, khi làm một chiếc ghế dài bằng gỗ, số đo chiều dài ghế cần có số 3, chẳng hạn như hai thước ba, bốn thước ba... Chiếc ghế của ngày xưa thường làm dài để ít nhất 3 người ngồi cùng nhau.

“Ba” còn là biểu tượng của lòng trung thành, ngụ ý rằng chính những người anh em và bạn bè được kỳ vọng sẽ ngồi trên băng ghế này.

Cửa không rời 5

Dù cửa ở nông thôn có kích thước lớn hay rộng thì số đo cuối cùng không thể tách rời “ngũ”, tượng trưng cho ý nghĩa mong nhà luôn no đủ.

Người xưa xây nhà thường tọa bắc quay mặt nam thuận tiện cho việc chiếu sáng. Điều này là do người xưa tin rằng vị trí đông nam là vị trí tài chính và cửa là “cảng hàng không” của toàn bộ ngôi nhà, rất dễ hút tài lộc vào nhà.

Giường không rời 7

Chiều dài và chiều rộng của giường phải có "7" ở cuối, chẳng hạn một mét 7, 2 mét 7.

Sự vững chãi của chiếc giường được dùng để tượng trưng cho sự ổn định của cuộc sống, có thể ngủ một đêm, không lo nghĩ, nghĩa là như có câu “lòng đã bền thì giường đã vững” và “không ngủ được thì than phiền về giường không cân đối”.

Từ đồng âm của “giường không rời bảy” là “giường không rời vợ”, nghĩa là vợ chồng sống chung một giường. Một ngụ ý nữa là với số “bảy” này, người được mong ngủ trên giường không phải lo cô đơn, có thể tìm được nửa kia của đời mình.

Quan tài không rời 8

Trước đây, thợ mộc thường làm quan tài, bất kể người quá cố cao hay thấp, quan tài đều dài tám thước, không hơn không kém.

Đồng thời, do “tám” trong tiếng Hán đọc “ba” đồng âm với từ “fa”, còn “quan tài” đọc là “quan” và “guan” đồng âm nên chúng mang ý nghĩa thăng quan tiến chức, người ta gửi gắm những lời chúc tốt đẹp đến tổ tiên, phù hộ độ trì cho con cháu.

Người xưa vốn có lòng hiếu kính với tổ tiên, cho rằng tổ tiên có thể phù hộ độ trì cho gia đình nên họ đặc biệt coi trọng nghi thức tang lễ, từng chi tiết rất nghiêm ngặt.

Bàn không rời 9

“Bàn” ở đây đề cập đến bàn vuông nơi bạn từng dùng bữa. Chiều dài, chiều rộng và chiều cao của bàn vẫn phải đi kèm với phần định trị “chín”, chẳng hạn như 90cm, 1 mét 9, ba mét 9,…

Một ý nghĩa khác là sự tốt lành. “Chín” đồng âm với “rượu”, nghĩa là ăn không dùng rượu, hàm ý sự tiếp đãi nồng hậu của chủ nhà, và ý nghĩa của rượu trên bàn tiệc.

Trong “Kinh dịch”, “chín” là con số cực “dương”, là một con số tốt lành và linh thiêng, có thể tượng trưng cho bầu trời.

Khi người ta ăn cơm trên bàn, người ta coi thức ăn là của trời cho. Gia đình quây quần bên nhau, ăn uống no nê, cơm áo không lo, gia đình sung túc.

Ngoài ra, mỗi con số đều có ý nghĩa riêng biệt, mọi thứ đều là điềm lành và mong mỏi cuộc sống tốt đẹp hơn của con người.

Đây là những kinh nghiệm mà người xưa đúc kết lại, tuy nhiên vấn đề tốt nhất để mỗi người đều có vận mệnh tốt đó chính là tu tâm, giữ gìn đạo đức, sống yêu thương, cùng giúp đỡ nhau trong cuộc sống.

Xem thêm: Cổ nhân nói: "Nhà cũ 3 đời không ở, mộ cũ 5 đời không rời", có nghĩa là gì?