5 tiêu chí tuyển chọn nhân tài thời cổ đại, ngày nay vẫn phải ngả mũ học hỏi

5 tiêu chí tuyển chọn nhân tài thời cổ đại

Ngụy Văn Hầu là người xưng hùng xưng bá sớm nhất thời Chiến quốc. Ông cũng là vị quân vương tài năng đầu tiên mà Tư Mã Quang giới thiệu trong cuốn “Tư trị thông giám”.

Một trong những nguyên nhân quan trọng góp phần tạo nên thành công của Ngụy Văn Hầu đó là ông rất biết cách nhìn người, dùng người. Thuật chọn và dùng người tài của ông rất đáng để người đời sau học hỏi.

Trong “Tư trị thông giám” có ghi chép lại câu chuyện của Ngụy Văn Hầu chọn tướng quốc cho mình như sau:

Khi có ý định chọn Tướng Quốc, trong lòng Ngụy Văn Hầu đã sớm có hai lựa chọn là Trác Hoàng và Ngụy Thành Tử. Nhưng vì Lý Khôi được Trác Hoàng tiến cử cho Ngụy Văn Hầu, nên Lý Khôi chủ động xin phép không nêu ý kiến. Khi Ngụy Văn Hầu vẫn còn đang phân vân không biết nên chọn ai thì Lý Khôi đã gợi ý 5 tiêu chí tuyển chọn nhân tài.

Căn cứ theo 5 tiêu chí tuyển chọn nhân tài này, Ngụy Văn Hầu đã rất nhanh đưa ra quyết định cho mình. Ông đã chọn Ngụy Thành Tử làm thừa tướng. Trác Hoàng sau khi biết tin đã vô cùng tức giận, chạy tới chất vấn Lý Khôi vì sao không đề bạt mình.

Lý Khôi nói bản thân không tiến cử ai cả, ông chỉ đưa ra cho Ngụy Vương cách để lựa chọn, đó chính là “Cư thị kỳ sở thân, phú thị kỳ sở dư, địa thị kỳ sở sử, cùng thị kỳ bất vi, cùng thị kỳ sở bất thủ”.

Ý của Lý Khôi là: Muốn phán đoán một người có thể mang vác được trọng trách hay không, có làm nên việc lớn hay không chỉ cần xem xét ở 5 phương diện:

Thứ nhất, xem xem bình thường anh ta qua lại cùng ai. Nếu qua lại với những người quân tử, ắt là người có tiền đồ. Còn nếu cả ngày chỉ lêu lổng với tiểu nhân, giao du với các công tử chơi bời nhảy mái, vậy thì ắt không có hy vọng làm việc lớn.

Thứ hai, xem xem khi giàu có anh ta tiêu tiền ra sao. Người chỉ biết làm thỏa mãn nhu cầu, mong muốn cá nhân thì rất khó để phát triển. Còn người biết tiêu tiền cho việc đọc sách hay, bồi dưỡng thêm nhân tài thì ắt nên việc lớn.

Thứ ba, xem xem khi thăng quan tiến chức anh ta cất nhắc và tin dùng ai. Nếu chỉ toàn cất nhắc người nhà mà bỏ qua nhân tài thực thụ, vậy thì không thể trọng dụng.

Thứ tư, xem xem khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thái độ của anh ta ra sao. Nếu vẫn giữ được sự kiên định, không là ra những việc trái với lương tâm thì người này ắt có tiền đồ sáng lạng. Còn ngược lại, tuyệt đối không nên dùng để tránh hậu hoạn về sau.

Thứ năm, xem xem lúc nghèo khó liệu anh ta có tham ô, bất chấp nhận những đồng tiền bất nghĩa, không rõ ràng hay không.

Trác Hoàng sau khi nghe Lý Khôi nói xong, không phục bảo rằng: “Ta có chỗ nào không bằng được Ngụy Thành Tử?”

Lý Khôi đáp: “Để ta nói cho ngài hai việc. Thứ nhất, Ngụy Thành Tử đem 9 phần bổng lộc đặt vào chuyện học tập và bồi dưỡng nhân tài. Phần còn lại dùng cho chi tiêu sinh hoạt thường ngày. Thứ hai, những nhân tài mà Ngụy Thành Tử tiến cử chẳng hạn như Tử Hạ, Điền Tử Phương,… đều là những môn hạ của Khổng Tử. Họ đều là người vô cùng tài năng, ngay cả Đại Vương cũng tôn họ làm thầy. Chỉ hai chuyện này thôi,

Trác Hoàng nghe xong cảm thấy vô cùng chột dạ, xấu hổ chắp tay hành lễ nói với Lý Khôi: “Trác Hoàng ta quả thực không bằng Ngụy Thành Tử! Vậy mà lại còn chạy đến chất vấn ngài, sau này ta cam nguyện làm học trò của ngài!”.

Học hỏi từ người xưa chưa bao giờ là chuyện thừa. 5 tiêu chí tuyển chọn nhân tài mà Lý Khôi gợi ý cho Ngụy Văn Hầu, đến ngày nay vẫn còn giữ nguyên giá trị. Mọi người, đặc biệt là những lãnh đạo trẻ có thể cân nhắc, áp dụng để sử dụng người tài đúng lúc, đúng chỗ.

Xem thêm: Người xưa dạy: 5 món đồ không nên cho tặng người khác, tặng rồi lộc rơi lộc vãi, tiền mất tật mang, đó là những đồ gì?