Nền giáo dục "khác biệt" của Hà Lan: Không kiểm tra, không bài về nhà, không hình phạt nhưng vẫn dẫn đầu thế giới

Phần Lan luôn là quốc gia đứng đầu về toán học, đọc hiểu, khoa học trong bảng xếp hạng PISA (Chương trình đánh giá học sinh quốc tế) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế.

Mặc dù, Phần Lan không có bài kiểm tra chuẩn hóa. "Kỳ thi" duy nhất được áp dụng trên toàn quốc là tuyển sinh quốc gia. Tại kỳ thi này, học sinh được đánh giá và chấm điểm bởi giáo viên, người đã theo các em trong thời gian dài. Thậm chí, nếu không muốn có đánh giá này, học sinh hoàn toàn có thể từ chối.

Bên cạnh đó, giáo dục Phần Lan không chấp nhận hành động trừng phạt học sinh vì lỗi lầm hay điểm số.

Còn về bài tập về nhà của học sinh tại quốc gia này rất ít, thậm chí là không có và thường rất thú vị. Chẳng hạn đối với bài học lịch sử, học sinh có thể được yêu cầu hỏi ông bà xem cuộc sống những năm 1950 khác gì so với ngày nay. Các em được khuyến khích nghỉ ngơi và dành thời gian cho gia đình thay vì làm bài tập.

Không áp lực điểm số, bài vở, vậy tại sao nền giáo dục của Phần Lan luôn được cả thế giới thán phục?

1. Giáo viên phải đáp ứng tiêu chuẩn cao

Tiêu chuẩn đặt ra đối với các giáo viên ở Phần Lan rất cao. Tất cả các giáo viên phải có bằng thạc sĩ mới được giảng dạy. Để giảng dạy học sinh từ lớp 1-6, giáo viên phải có bằng thạc sĩ giáo dục trở lên. Đối với việc đứng giảng dạy học sinh lớp 7-9, ngoài bằng cấp về giáo dục, giáo viên phải có bằng thạc sĩ chuyên ngành mà họ giảng dạy.

Các chương trình giảng dạy đều có yêu cầu cao và để thi tuyển được vào các trường sư phạm không phải là điều đơn giản. Năm 2014, chỉ có 9% thí sinh thi vào khoa giáo viên của Đại học Helsinki được nhận vào học.

Ở trường học, nếu một giáo viên không đạt chuẩn hoặc công tác không tốt, trách nhiệm của hiệu trưởng là phải xử lý vấn đề đó.

2. Học sinh là trung tâm của giáo dục

Tại Phần Lan, Luật Giáo dục năm 1998 cho phép học sinh làm chủ. Mô hình giáo dục này đặt học sinh ở trung tâm, cho cách làm chủ và chịu trách nhiệm cho mọi quyết định của mình. Các em có thể yêu cầu giờ học mỗi ngày ngắn hơn, ít bài tập về nhà và bữa trưa nhiều dinh dưỡng hơn...

Trong lớp học Phần Lan, học sinh có thể chọn chỗ ngồi phù hợp với sở thích, thoải mái thể hiện ý kiến cá nhân và được khuyến khích phát huy thế mạnh.

3. Thầy trò ''quen mặt"

Các trường học ở Phần Lan thường có rất ít giáo viên và học sinh. Mỗi giáo viên thường dạy một nhóm học sinh liên tục trong 6 năm. Trong suốt thời gian này, giáo viên đóng vai trò cố vấn, dẫn dắt thậm chí được coi như thành viên trong gia đình. Sự tin tưởng và gắn bó này giúp thầy và trò có thể hiểu và tôn trọng lẫn nhau.

Nhu cầu, cách học của mỗi học sinh là khác nhau và giáo viên hiểu rõ những điều đó qua năm tháng sẽ giúp họ vạch được định hướng chính xác cho từng học sinh, tạo điều kiện để các em đạt được mục tiêu.

4. Áp lực ở trường học được giảm tối đa

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) học sinh Phần Lan vào học từ 9-9h45 và kết thúc vào lúc 2h30 chiều với số lượng công việc và bài tập về nhà ít nhất thế giới, thậm chí không có. Học sinh Phần Lan cũng không có gia sư nhưng lại vượt trội về hiểu biết, văn hoá nhờ nền giáo dục ít căng thẳng.

Học sinh tại đây cũng chỉ tham gia vài tiết học mỗi ngày. Một ngày ở trường có 5 tiết học (với lớp 1-2) và tối đa 7 tiết cho các lớp lớn hơn. Cứ sau 45 phút học tập, các em sẽ được nghỉ 15 phút để vận động, giải trí hoặc thư giãn cùng nhau.

Giáo viên cũng vậy, có thời gian, địa điểm để thư giãn, chuẩn bị giờ dạy, hoặc đơn giản là giao lưu với đồng nghiệp.

5. Học sinh được dạy những kiến thức gần gũi với cuộc sống

Trong các buổi học bơi, học sinh sẽ được dạy cách phát hiện người đuối nước. Khi học về quản lý nhà cửa, các em được trang bị kỹ năng nấu nường, đan móc và khâu vá. Thiên nhiên cũng là mảng nội dung được các nhà giáo dục quan tâm.

Điều quan trọng trong giáo dục của Phần Lan là chuẩn bị cho học sinh các kiến thức để có thể thích nghi trong mọi tình huống.

Với một nền giáo dục mang tính tự chủ cao, các trường học ở quốc gia này được yêu cầu mỗi trường phải xây dựng ít nhất một kỳ học ''đa môn'', tập trung vào hiện tượng hoặc chủ đề mà học sinh quan tâm.

Trẻ tham gia các kỳ học trên sẽ được dạy về khả năng phối hợp học cùng lúc nhiều giáo viên, kiến thức nền, giúp nắm rõ bản chất của vấn đề được bàn luận. Khái niệm này còn gọi là học theo hiện tượng. Giáo viên qua đó cũng đánh giá được học sinh qua các chủ đề liên ngành.

6. Ưu tiên các điều cốt lõi

Trường học ở nhiều nước rất quan tâm điểm số, sự thông hiểu môn toán và các môn khoa học tự nhiên khác mà quên mất điều gì tạo nên môi trường học tập phù hợp, công bằng, khiến học sinh vui vẻ và khỏe mạnh.

Từ những năm 80 của thế kỷ trước, các nhà giáo dục Phần Lan đã tập trung ưu tiên các điều cốt lõi sau:

-Giáo dục là một công cụ để cân bằng bất công xã hội.

-Tất cả học sinh được ăn miễn phí ở trường.

-Dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe

-Tư vấn tâm lý

-Hướng dẫn, hướng đạo cá nhân hóa, phù hợp cho từng học sinh

Đọc thêm: 10 cách dạy con trở nên tự lập, thông minh hơn mà các bậc phụ huynh nên tham khảo