Chuyện về chàng trai thành công không cần bằng cấp: Bài học ý nghĩa về sự trung thực

Cách đây 15 năm, Ben Olson từng là sinh viên lớp "Nhập môn về phần mềm máy tính" của tôi. Sau đó, cậu ấy đã bỏ học giữa chừng. Với một lớp có sĩ số lên đến 100 người thì việc giảng viên không biết về hoàn cảnh của mỗi sinh viên cũng là điều dễ hiểu.

Tuần trước, khi Ben đến gặp tôi, quả thật tôi không nhận ra cậu ấy nhưng cậu lại nhớ khá rõ ràng về kỷ niệm giữa chúng tôi.

Cậu nói với tôi: "Em thực sự thích lớp của thầy nhưng không may em không thể hoàn tất khóa học của em ở đây. Em chỉ muốn tới thăm và cảm ơn về những điều mà thầy đã dạy em".

Ben giới thiệu với tôi hiện cậu là phó chủ tịch một công ty phần mềm lớn. Chính vì thế, tôi có suy nghĩ rằng chắc hẳn cậu đã chuyển sang học ở một trường khác. 

Nhưng khi tôi hỏi thăm về cuộc sống, cậu chia sẻ: "Không, em chưa hoàn tất việc học đại học. Cha mẹ em mất trong một tai nạn khi em đang học năm thứ hai ở Carnegie Mellon nên em phải bỏ học, đi làm để nuôi em gái. Em làm việc tháo ráp xe hơi tại Detroit".

Rồi Ben chậm rãi kể với tôi về câu chuyện cuộc đời cậu: "Một người bạn của em làm nhân viên công ty phần mềm nói với em rằng công ty cậu ấy đang cần thuê gấp nhiều người lập trình. Em đưa cho cậu ấy bản sơ yếu lý lịch với hy vọng có thể kiếm được công việc tốt hơn là lắp ráp bo mạch.

Vài ngày sau đó, cậu ấy gọi điện thoại hỏi em: 'Ben, cậu có bằng cấp gì vậy? Cậu không điền vào mục bằng cấp đại học'. Em trả lời rằng em không hề tốt nghiệp đại học.

Cậu ấy suy nghĩ một lát rồi nói: 'Công việc này đòi hỏi phải có bằng đại học nhưng cậu cứ viết bừa là cậu có bằng cấp đại học. Họ đang cần tìm hàng trăm người lập trình ngay lập tức nên chắc không có thời gian để kiểm tra kỹ đâu'. Em bảo cậu ấy rằng em không biết lập trình. Cậu ta cười: 'Cậu làm việc với tôi và tôi có thể giúp cậu, chỉ mất vài tháng để học lập trình thôi'.

Cuối cùng, trong cuộc phỏng vấn, em đã chọn cách nói ra sự thật với vị giám đốc, rằng em chỉ học 1 năm đại học.

Ông nói: 'Anh đã học lớp Kỹ nghệ phần mềm, kể cho tôi nghe về điều anh học trong lớp đó'. Em giải thích cho ông ấy tại sao em thích Kỹ nghệ phần mềm nhưng đã không có cơ hội hoàn tất chương trình học.

Ông ấy hỏi thêm rất nhiều câu hỏi và em đã trả lời dựa trên điều em đã học được từ lớp của thầy. Em không nhớ được chi tiết nhưng em biết rằng em rất đam mê phần mềm vì em đã được nghe những bài giảng thầy dạy trong lớp đó.

Ông ấy hỏi em đã làm gì sau khi rời đại học. Em đã kể cho ông ấy về tình huống của em và những kinh nghiệm trong xưởng xe hơi.

Tối hôm đó, em nhận được phản hồi từ công ty rằng em đã được nhận vào làm việc nhưng không phải là người lập trình mà trợ lý cho Giám đốc phần mềm.

Trước sự ngạc nhiên của em, người phụ trách nói: 'Tôi không biết điều gì đã xảy ra nhưng ông Giám đốc thích cậu. Thực ra, chính ông ấy đã thuyết phục công ty và những người khác không muốn thuê cậu. Mời cậu tới công ty làm việc vào tuần sau'.

Em làm trợ lý cho ông Giám đốc. Việc của em là tương tác với những người quản lý dự án trong công ty và báo cáo cho ông ấy. Vài năm sau, ông ấy chuyển em lên phòng Marketing để quản lý quảng cáo và quan hệ công chúng cho công ty. Sau 7 năm, em được đề bạt làm phó chủ tịch Marketing. Ông Giám đốc cho em một công việc bây giờ lại cho em vị trí phó chủ tịch công ty.

Em nhớ bài học thầy đã dạy trong lớp Kỹ nghệ phần mềm những ngày đầu tiên: 'Người có giáo dục phải là người trung thực, đạo đức, và làm việc chăm chỉ để làm ra khác biệt trong thế giới này". Đó là lý do tại sao em quay lại cảm ơn thầy vì bài học giá trị của thầy. Em không học nhiều về kỹ thuật nhưng em học được gì đó quan trọng hơn đó là tư cách của một con người sống trong xã hội và chịu trách nhiệm về tất cả hành vi của mình'".

Câu chuyện cuộc đời của Ben đã khiến tôi suy nghĩ rất nhiều về sự trung thực và mối quan hệ của nó với sự sáng tạo, bình yên và thành công.

Tôi nghĩ rằng mình cũng nên thử nghiệm và học theo, bằng cách cố gắng trung thực hoàn toàn trong bất kỳ việc gì, dù chẳng ai bắt ép tôi phải làm như vậy. 

Tôi khá xấu hổ khi nhận ra mình từng nói dối nhiều hơn mình nghĩ, với lời ngụy biện để bảo vệ hình ảnh bản thân. Sự trung thực, đôi khi là một lựa chọn đầy khó khăn, và khiến ta dễ dàng bị tổn thương. Nhưng kết quả lại đáng kinh ngạc.

Trong một lần báo cáo tình hình tài chính dự án, tôi đã nói thật rằng vì năng lực yếu kém và những sai lầm mình mắc phải, số tiền đã được sử dụng một cách nghèo nàn. Sai lầm này chắc chắn các nhà đầu tư sẽ không thể biết được nếu tôi không nói ra. Dù có chút lo lắng nhưng tôi đã chọn trải nghiệm sự trung thực của bản thân.

Cuối buổi thảo luận, nhà đầu tư chiến lược đã nói: "Tôi đánh giá rất cao sự minh bạch của anh. Hãy cho tôi suy nghĩ một ngày về việc này". Các bạn thấy đấy, trung thực và thành công luôn đi liền với nhau.

Xem thêm: Bản di chúc kỳ lạ của vị tỷ phú: Vốn liếng lớn nhất đời người là phẩm hạnh