Đời người có 7 điều thiện, làm được ắt thăng hoa lên một cảnh giới mới

Trong cuốn "Lão Tử" có viết như sau: "Sự trọn lành giống như nước. Nước khéo làm lợi vạn vật mà không tranh với ai, ở chỗ chẳng ai ưa, nên gần Đạo. Ở thì lựa nơi chốn; tâm hồn thì thâm trầm sâu sắc; giao tiếp với người thì nhân ái; nói năng thì thành tín; trị vì xã tắc thì mang đến bình yên; làm việc thì có năng lực; hoạt động thì hợp thời. Chính vì không tranh, nên không lầm lỗi".

Lão Tử cho rằng: "Người giỏi đánh trận, không dễ bị chọc giận, người giỏi đánh thắng kẻ địch, không hay tranh với kẻ địch, người giỏi dụng nhân, luôn thể hiện sự khiêm nhường với người khác. Đây gọi là phẩm đức không tranh với người, hay còn gọi là giỏi vận dụng năng lực của người khác".

Có 7 điều thiện mà con người có thể học hỏi từ nước. Nếu làm được, ắt sẽ thăng hoa lên một cảnh giới mới.

1. "Cư thiện địa" - Ở khéo chọn nơi chốn

Nước chỉ khi ở nơi đất thấp mới thành biển, núi không kiêu ngạo mới cao chạm trời. Con người phải giống như nước giỏi ở nơi thấp, giỏi lấy cái lợi và tránh được cái hại.

"Ở khéo chọn nơi chốn" nghĩa là nhận thức được vị trí của bản thân ở đâu. Nước vẫn luôn là ngọn nguồn của vạn vật. Xét về lợi ích thì nước xứng đáng với cả nghìn lời ngợi ca, với cả vạn bia đá tán dương suốt kim cổ. Cái bản sự mà nước có thể khoa trương cũng quả là không nhỏ.

Tuy nhiên, trước sau nước vẫn luôn giữ một tâm thái bình thường, không chỉ không phô trương, mà ngược lại nơi nào thấp nước lại chảy tới nơi đó, nơi nào trũng nước thì trẫm mình tới nơi đó, thậm chí nước càng sâu lại càng bình lặng. Sự tĩnh lặng và tấm lòng rộng lượng này là cảnh giới mà rất nhiều người khó có thể với được.

2. "Sự thiện năng" - Nước giỏi hành sự, luôn làm việc dựa theo năng lực, biết quý trọng khả năng của mình

Nước tuy mềm mại nhưng lại biết cứng rắn đúng lúc, luôn giữ vững niềm tin, theo đuổi mục chí nguyện của mình, khiến con người phải nể phục.

Nước chảy quanh co qua những khúc sông với biết bao ngăn trở. Cho dù núi non trùng điệp, trăm nghìn khúc quanh co uốn lượn, cuối cùng nước vẫn đổ về biển.

Mỗi lần nước va vào vách đá ngầm, dù cho t.hịt n.át x.ương t.an cũng quyết không thoái lui, chỉ một lòng hướng về phía trước, phấn đấu hết mình. Cuối cùng, nước cũng khiến những thành quách san hô mang thương tích đầy mình, lỗ chỗ hàng trăm hàng nghìn vết.

Ngày này qua ngày khác, nước chảy đá mòn, vẫn luôn nắm chắc mục tiêu của mình. Không kiêu ngạo, cũng chẳng nóng vội, nước cứ chảy "róc rách" suốt tháng năm.

Nước đã đục được một cái lỗ trên mình đá cứng, đúng như câu: "Thứ mềm mại nhất thiên hạ lại có thể chiến thắng thứ mạnh mẽ nhất trong thiên hạ".

3. "Tâm thiện uyên" - Tâm hồn thâm trầm sâu sắc: Tâm cảnh như nước thâm sâu trầm mặc, giản dị mà bình lặng

Lòng biển rộng nên mới có thể chứa trăm sông. Vách núi sừng sững, không dục vọng nên mới hiên ngang. Con người nếu có được tấm lòng sâu sắc và rộng lớn như thung lũng, thì có thể hội tụ trăm sống thành biển mênh mông. 

Con người nếu có thể buông bỏ dục vọng không tranh với đời, thì có thể giống với vách núi dốc đứng, sừng sững giữa trời mây.

Nước bao dung nhất, có sức thẩm thấu và gần gũi nhất. Nước thông thấu mà chảy rộng khắp thiên hạ, cống hiến mà không mưu cầu báo đáp.

Làm người nên giống như nước vậy, trong cái nhu nhất mà lại có được phong thái cương nhất, tấm lòng thuần khiết, bao dung và năng lực lớn nhất.

4. "Dữ thiện nhân" - Nước đãi người một cách nhân từ

Với vạn vật, nước đều đối đãi như nhau, không hề có chút thiên vị. Nước đối đãi với người bằng lòng nhân ái, thiện lương.

Nước động mà tĩnh, trong tĩnh có động, bởi nó rất nhu mì và mềm mại. Nước động theo một khí cơ, nhờ động mà nước luôn chảy không ngừng, nhờ chảy không ngừng mà nước luôn tiến lên, nên trong cái vô hạn ấy mà sinh ra khí cơ.

Cho dù chứa nước trong bát sành hay bát vàng thì cũng giống như nhau. Hơn nữa, ly có nghiêng thì nước cũng không nghiêng, vật có lệch thì nước cũng chẳng lệch, đây chính gọi là chuẩn mực của nước. Nếu gặp phải hố sâu mà chuyển dòng như bị lừa gạt thì sóng nước sẽ vọt lên thét gào . Đây gọi là "gặp việc bất bình là lên tiếng".

5. "Ngôn thiện tín" - Nói biết giữ chữ tín

Nước rất chú trọng uy tín, luôn chuẩn xác như thủy triều dâng, không thét ra tiếng ngông cuồng.

Nước không màu cũng không có mùi, long lanh đến tận đáy. Nước tỏa ra thứ ánh sáng quang minh lỗi lạc, không ham muốn, chẳng truy cầu, lúc nào cũng đường đường chính chính. Chỉ khi nào nước trong veo mới có thể làm gương, mới có thể phân biệt thiện ác, xấu đẹp. Nếu con người tu được thuần khiết như nước, tĩnh tại như nước, thì chắc chắn mọi thứ tốt đẹp sẽ đến.

Nước giỏi nuôi dưỡng vạn vật, ban ân điển mà không cầu báo đáp. Các loài thực vật đều thấm đẫm ơn của nó, động vật cũng phải mang ân huệ nuôi dưỡng của nước. Vì thế, mới nói rằng nước rất nhân từ, lương thiện. Nước làm lợi cho vạn vật, chân thành hòa thuận, không giả dối, trước sau như một.

6. "Chính thiện trị" - Giỏi trị vì, quản lý một cách nhẹ nhàng có trật tự, mang đức dày nhưng rất vô tư

Lý Bạch từng cảm thán mà thốt lên: "Rút dao chém xuống nước, nước càng chảy mạnh".

Khi nước ngưng kết lại thì vô cùng mạnh mẽ, một khi đã hòa thành một thể thì vinh nhục cùng chịu, sống chết bên nhau, luôn tiến về phía trước dẫu khó khăn cũng chẳng từ nan.

Nhờ sự đoàn kết một lòng nên uy lực của nước đã tạo nên sức mạnh không gì sánh được. Nước tụ lại thì thành sông, thành biển, thành mặt nước bao la bát ngát, tẩy tịnh suốt chiều dài cổ kim. Nếu gặp gió nước liền lập tức nổi sóng, oanh oanh liệt liệt, xối hết những thứ nhơ bẩn, chỉ lưu lại sự thuần khiết.

Con người sống ở đời, cũng nên giống như nước, phải biết thay đổi, biến hóa. Nước mang tính nhu lại có thể thay hình đổi dạng nên trong đại dương thì nước mang hình dáng của đại dương, trong sông hồ thì nước mang hình dáng của sông hồ. Khi đựng trong tách chén thì nước mang hình dáng của tách chén, ở trong bình hoa lại mang dáng vẻ của bình hoa.

7. "Động thiện thời" - Nước biết chọn đúng thời cơ

Nước không hề manh động, phải đợi đến đúng thời cơ khi có thể hành động thì mới ra tay.

Nước không theo đuổi giàu sang phú quý, cũng chẳng âu lo phiền muộn cảnh nghèo hèn. Nước không bị bó buộc, không cứng nhắc, không ngoan cố, không phiến diện cố chấp. Đôi khi nó tỉ mỉ, đôi khi lại ngông cuồng.

Thuận theo thời thế mà nước biến hóa. Đêm thì nước kết thành những giọt sương, sáng sớm lại hóa thành sương mù, trời nắng hiển linh, trời mưa tỏa sáng ánh cầu vồng.

Mùa Hè nước hóa thành mưa, mùa Đông lại đổi là tuyết, biến hóa theo sinh khí, ngưng đọng lại thành băng. Nước chảy nhẹ nhàng thư thái thì thành dòng suối, ngày đêm thì thầm róc rách tỉ tê như đang kể ngàn câu chuyện. Ở nơi vách núi dựng đứng nước lại biến thành dòng thác lũ, ầm ào gầm thét như hùm beo.

Nước sâu thì thành đầm, giấu kỹ tài năng; bao la rộng lớn thì thành biển, cất cao tiếng hát rì rào vỗ sóng. Nước thay đổi theo vật chứa đựng mình, gặp tròn thì nước hóa thành tròn, gặp vuông nước lại biến thành vuông, gặp thẳng thì thành đường, gặp cong nước uốn khúc như rồng bay phượng múa. Làm người cũng nên học theo nước.

Nước chảy suốt vài trăm trượng giữa núi non điệp trùng mà không sợ hãi, dường như có dũng. Nước để yên thì không phân biệt cao thấp, giống như luôn tuân thủ phép tắc. Nước lượng nhiều ít cũng không cần thêm thắt, giống với sự chính trực, không nơi nào không chảy đến giống với việc luôn biết minh xét. Nước luôn bắt nguồn từ hướng Tây, tẩy tịnh cho vạn vật, lại giống thiên biến vạn hóa.

Chính vì những phẩm chất như vậy, người quân tử gặp nước cũng phải cúi đầu nể phục.

Xem thêm: Đọc xong bài này mọi buồn lo của bạn dường như tan biến, chuyện nhân sinh chỉ như nước chảy mây trôi