Sống sao cho vẹn nghĩa tình, đạo đời thành đạt gia đình yên vui

Khổng Tử nói: “Quân tử hiểu về điều nghĩa, tiểu nhân hiểu về điều lợi”; “bất nghĩa mà giàu có, đối với ta như phù vân”.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Câu chuyện về Mạnh Thường Quân

Thời Chiến Quốc, nước Tề có bậc tể tướng tên Mạnh Thường Quân rất tốt bụng, sống cực kỳ khoáng đạt với mọi người. Ông cho hơn 300 thực khách ở nhờ trong phủ nhà mình và thậm chí còn cho họ vay tiền khi cần.

Tuy nhiên, khi lượng khách càng ngày càng nhiều nên bắt đầu có dấu hiệu quá tải, không đủ tiền để duy trì. Mạnh Thường Quân lo lắng và nhờ một thực khách là Phùng Hoan sang đất Tiết đòi nợ giúp mình. Phùng Hoan vui vẻ chấp thuận và hỏi Mạnh Thường Quân:

- Nếu tôi thu được nợ về tướng công có muốn mua gì về không?

Mạnh Thường Quân đáp:

- Ông xem phủ này đang thiếu gì thì mua về cho đủ. 

Phùng Hoan y lệnh, ông một mình đến đất Tiết rồi cho dân ở đây họp lại và nói:

- Ta có mặt ở đây hôm nay để đến báo một tin mừng đến cho mọi người. Mạnh Thường Quân - ông chủ của ta tuyên bố không ai ở đây phải trả nợ nữa, nên mới sai ta đến để hủy bỏ tất cả những khế ước vay mượn trước đây.

Co-nhan-day-Chu-NGHIA-cao-hon-ca-tien-vang

Phùng Hoan vừa dứt lời, ông mang khế ước ra và xé hết chúng, sau đó đốt trước sự chứng kiến của người dân ở đất Tiết. Thực hiện xong công việc, ông quay trở về báo tin cho Mạnh Thường Quân.

Mạnh Thường Quân hỏi Phùng Hoan khi ông vừa về đến phủ:

- Ngươi đã thu tiền nợ về rồi đấy à? Vậy đã mua được những gì rồi? 

Phùng Hoan từ tốn đáp lời Mạnh Thường Quân:

- Thưa tướng quân, tôi đã xem xét kỹ phủ ta đủ đầy ngọc ngà châu báo, không thiếu người xinh dáng đẹp, chuồng cũng đầy ngựa, chó... Nói chung không thiếu một thứ gì cả. Nhưng chữ "nghĩa" thì còn thiếu và hôm nay tôi đã dùng toàn bộ số tiền nợ thu về mua chữ nghĩa cho tướng công rồi.

Nghe Phùng Hoan trình bày, Mạnh Thường Quân không giấu nổi sự tức giận trong lòng, ông cao giọng:

- Vì lo bổng lộc không đủ chi trả cho việc tiếp đãi khách khứa ngày một đông nên mới sai ngươi đi thu nợ. Giờ không có tiền, giấy khế ước cũng bị đốt thì lấy tiền đâu nuôi thực khách? Họ sẽ bỏ đi hết, thế thì làm sao mua được chữ "nghĩa" nào nữa? 

Phùng Hoan đáp:

- Tướng công chớ lo lắng, người dân trên đất Tiết đã cùng vượt qua không ít thăng trầm cùng ngài, nay tôi đốt bỏ giấy nợ cũng là để họ hiểu rằng tướng công sống tình nghĩa, tiếng thơm sẽ bay xa muôn nơi và giúp ngài thu phục nhân tâm.

Mạnh Thường Quân nghe xong cũng thấy có lý nên nguôi ngoai, không hỏi thêm nữa.

Ít lâu sau, vì một số tin đồn thất thiệt của bọn cận thần nên Mạnh Thường Quân bị vua Tề thu hồi ấn tướng và đuổi đi. Người dân ở đất Tiết nghe tin, họ nhớ ơn xưa của Mạnh Thường Quân và già trẻ, trai gái cùng nhau đi nghênh tiếp ngài.

Chứng kiến cảnh người dân chào đón mình đông đảo hơn cả ngày mình còn làm quan khiến ông càng xúc động. Mạnh Thường Quân cảm kích nói với Phùng Hoan: 

- Giờ thực sự ta mới hiểu việc mua nghĩa trước đây của tiên sinh. 

Bài học: Mạnh Thường Quân cũng giống như chúng ta, theo suy nghĩ thông thường luôn rất xem trọng tiền bạc vì nó mang lại lương thực, chỗ ở, có thể giúp đỡ được nhiều người... nên ta tưởng rằng chúng quan trọng nhất. Cho đến khi lâm nguy, trắng tay rồi ta mới hiểu chữ nghĩa còn cao cả hơn cả tiền bạc.

Nếu Mạnh Thường Quân trước đây vẫn khư khư muốn giữ tiền bạc và cố gắng đòi nợ bằng mọi giá thì chắc ông chẳng thể lưu tiếng thơm đến tận bây giờ. Bằng chứng là ngày nay, khi ai đó làm việc tốt ta vẫn gọi họ là: Mạnh thường quân - một cụm từ để mô tả về người có lòng trắc ẩn, giúp người không màng việc được báo đáp lại hay không. 

Vậy, phải sống sao cho trọn chữ NGHĨA?

Trong tiếng Hán, chữ NGHĨA được cắt nghĩa như sau: Chữ Nghĩa 義 gồm bộ Dương 羊(con dê), bộ Ngã 我 (cái tôi). Trong đó, Dương (con dê), loài thường sống thành bày đàn, chúng ăn cỏ, sống thuận hòa, lương thiện. Chữ Dương lại đứng trên chữ Ngã mang hàm nghĩa, lợi ích của cá nhân luôn được đặt dưới lợi ích tập thể. Không tranh đấu mà luôn ý thức nhường bước, sẵn sàng chịu thiệt về mình nếu cần.

Các bậc hiền nhân xưa rất coi trọng chữ nghĩa. Vì thế Khổng Tử mới nói: “Quân tử hiểu về điều nghĩa, tiểu nhân hiểu về điều lợi”; “bất nghĩa mà giàu có, đối với ta như phù vân”.

Vậy, phải sống sao cho trọn chữ nghĩa? Người xưa cho rằng, sống vì chữ nghĩa là xem nhẹ vai trò của vật chất so với tinh thần. Nhưng trong xã hội hiện nay, với sức ảnh hưởng lớn của truyền thông, chúng ta đang quá ca ngợi đời sống thiên về vật chất. Vậy nên chúng ta tưởng rằng "chữ nghĩa" xem ra không phù hợp với cuộc sống hiện nay.

Co-nhan-day-Chu-NGHIA-cao-hon-ca-tien-vang-6

Hiện nay không ít bạn trẻ làm giàu nhanh chóng bằng những mánh khóe nhưng càng kiếm nhiều tiền họ lại càng có cảm giác trống rỗng. Chính lúc họ nghĩ rằng mình đủ đầy về tiền bạc là sẽ có mọi thứ thì lại là lúc họ lại thấy thiếu đi thứ gì đó không giải thích nổi.

Thực tế, họ đã quên đi rằng, chữ nghĩa còn cao cả hơn tiền bạc. Dù tiền bạc hay thân mạng cũng chỉ mang tính tạm thời, có đó rồi mất đó. Dù ta có tham lam tiền bạc bao nhiêu thì khi nhắm mắt xuôi tay cũng không mang đi được. 

Nghĩa là thứ vô hình, không hiện hữu như tiền bạc nhưng kim chỉ nam giúp chúng ta đi đúng đường, không trở thành kẻ tiểu nhân trong xã hội này. 

Vậy nên, để sống trọn chữ nghĩa, chúng ta phải thường xuyên soi chiếu tâm mình, chớ nên "thả rông" nó một cách tùy tiện nhưng cũng không quá nghiêm khắc với nó. Tốt hơn hết, ta phải học cách để điều chỉnh nó đi đúng hướng, việc này nhất định không thể xem nhẹ.

Mỗi cá nhân cần phải ý thức cao hơn trong việc tu dưỡng của bản thân. Khi phẩm hạnh của mọi người được thăng hoa, toàn bộ hoàn cảnh xã hội có thể cải biến trở nên tốt đẹp.

Xem thêm: Giả làm đàn ông suốt 43 năm để mưu sinh - Câu chuyện xúc động về sự hy sinh cao cả của "người mẹ tốt nhất" Ai Cập

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Cuộc giải cứu các cầu thủ nhí Thái Lan vào năm 2018 là một câu chuyện nhân văn về tình người, tình đoàn kết, không phân biệt sắc tộc, giới tính, quốc tịch...

Cuộc giải cứu các cầu thủ nhí Thái Lan - Câu chuyện nhân văn về tình người, tình đoàn kết
0 Bình luận

Vạn vật sinh ra trong vũ trụ này đều mang đặc tính cố hữu và không có cái gì hoàn hảo hết. Mía chẳng ngọt 2 đầu, vậy thì con người sống ở đời cũng chẳng ai hoàn hảo. Thế nên hãy gạt bỏ mọi nỗi lo để sống hạnh phúc mỗi ngày.

Mía đâu có ngọt 2 đầu, sống ở đời hãy học cách gạt bỏ lo lắng để sống hạnh phúc mỗi ngày
0 Bình luận

Cổ nhân đã dùng cả đời chiêm nghiệm để tích lũy những kinh nghiệm quý báu truyền lại cho hậu nhân. Những kinh nghiệm đó là nguồn trí thức vô giá. Nếu ta không biết trân quý thì cô cùng đáng trách.

'Những chú rùa không biết nghe lời mẹ' - Câu giúp bạn nhận ra, lãng phía kiến thức cổ nhân là vô cùng đáng trách
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Cổ nhân nói “Ngôn nhi đương tri dã, mặc nhi đương diệc tri dã”, càng ngẫm nghĩ, càng thấm thía!

Trong kho tàng triết lý phương Đông, có những câu nói tưởng như ngắn gọn, nhẹ nhàng, nhưng ẩn chứa chiều sâu thâm trầm về nhân sinh. Một trong số đó là câu: “Ngôn nhi đương tri dã, mặc nhi đương diệc tri dã”. Tạm dịch là “Nói đúng lúc là trí, im lặng đúng lúc cũng là trí”.

Hải An
Hải An 13 giờ trước
Khóc tấm tức vì thương người nợ tiền – Câu chuyện nhân văn cảm động

Đã bao giờ được trả nợ mà bạn khóc tấm tức vì thương người nợ tiền mình chưa? Mình thì rồi, đó là câu chuyện xảy ra cách đây 2 năm... mỗi lần nhớ lại mình lại càng thấy thương.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Cổ nhân răn dạy “Người đi lưu danh, nhạn bay để tiếng”, càng ngẫm càng thấm!

Cổ nhân răn dạy “Người đi lưu danh, nhạn bay để tiếng” không chỉ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về dấu ấn mà mỗi con người để lại trong cuộc đời.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Bài học cổ nhân: 3 kiểu người kẻ trí thường tránh xa, người dại lại muốn làm thân

Cổ nhân xưa có câu: “Kẻ trí chọn bạn như chọn cây để trú, người dại chọn bạn như nhặt củi giữa rừng  thấy gì cũng ôm vào, rồi có ngày bị đâm ngược trở lại”. Vậy nên, người khôn ngoan không chỉ học cách tiến tới, mà còn biết khi nào nên rút lui. Dưới đây là ba kiểu người mà bậc trí giả xưa nay luôn tìm cách tránh xa, trong khi kẻ dại lại dễ bị cuốn vào, chuốc lấy khổ đau.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Vào viện dưỡng lão – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Sau khi được xuất viện tôi và vợ suy tính suốt một thời gian dài rồi quyết định sẽ dọn đến sống tại một viện dưỡng lão trong thành phố để không phải làm phiền đến các con, lại nhận được sự chăm sóc tốt nhất.

Thanh Tú
Thanh Tú 7 ngày trước
Người xưa răn dạy: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc”, càng ngẫm càng thấm!

Người xưa nói: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc” không phải một lời sáo rỗng khuyên người ta “buông bỏ cho nhẹ lòng”, mà là một minh triết sâu sắc về bản chất của hạnh phúc: Hạnh phúc không chỉ đến từ những gì ta có, mà còn đến từ những gì ta không để tâm mình bị trói buộc.

Hải An
Hải An 04/07
Chị dâu tôi – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Có lẽ ông trời cho 2 con người kém may mắn được gặp nhau và mang đến tiếng cười, sự ấm áp cho nhau, hay nói đúng hơn, chị dâu chính là “Thiên sứ” thắp sáng cho cuộc đời tăm tối của anh trai.

Hải An
Hải An 03/07
Cổ nhân dạy rằng: 'Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng', ý nghĩa của câu nói này là gì?

Cổ nhân răn dạy: “Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng” không chỉ là lời nhắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, mà còn là chân lý về sự bền vững, sự trao đi và nhận lại trong cuộc đời.

Hải An
Hải An 02/07
Mẹ ruột mẹ kế dọn về sống chung - Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Tôi từng nghĩ mẹ ruột và mẹ kế là kẻ thù không đội trời chung, nào ngờ giờ lại họ lại đòi dọn về sống chung với nhau. Người ta mẹ chồng nàng dâu còn chưa chắc ở chung được với nhau huống hồ gì là mẹ chồng, mẹ kế. Tôi càng nghĩ càng thấy đau đầu.

Hải An
Hải An 01/07
Cổ nhân nói: “Vô dụng chỉ là hữu dụng đặt sai chỗ”, càng ngẫm càng thấy thấm!

Mượn chuyện cây cối, cổ nhân truyền dạy cho hậu thế đạo lý ngàn đời về “hữu dụng” và “vô dụng”, đó là vật vô dụng nếu được đặt đúng chỗ thì cũng thành có ích.

Gửi con về quê – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Mới gửi con về quê cho mẹ chồng trông được mấy ngày con dâu đã mặt hầm hầm bế thẳng cháu nội lên thành phố vì cho rằng bà không thương cháu khi chăm cháu theo kiểu "nhà quê".

Hải An
Hải An 29/06
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, càng ngẫm càng thấm!

Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, nghe qua tưởng đơn giản, nhưng nếu hiểu trọn ý, ta sẽ thấy đây là lời dặn dò thấm đẫm sự từng trải và tinh tế của cha ông về đạo lý sống, phép cư xử và cách giữ gìn tình người trong đời sống thường ngày.

Hải An
Hải An 28/06
Tình yêu đích thực – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Mãi sau này cô mới hiểu, tình yêu không phải chỉ là những gì nói ra ngoài miệng, mà chính sự hy sinh thầm lặng mới là tình yêu đích thực trong đời!

Hải An
Hải An 27/06
Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông”, nghĩa là gì?

Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông” nghe qua thì có vẻ dí dỏm, nhưng đằng sau là sự chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống của hai tầng lớp trong xã hội: người giàu và người nghèo.

Hải An
Hải An 26/06
Bát bún ân tình – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Nhìn ông cụ nằm co quắp trên chiếc giường gỗ, tay chân teo tóp. Tôi nghẹn lại, bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng trong ký ức, còn ông thì đang ngày một héo mòn theo những cơn đau.

Hải An
Hải An 25/06
Cổ nhân răn dạy: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông”, càng ngẫm càng thấm

Cổ nhân thường răn dạy con cháu: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông. Sống trên đời, ám ảnh là liều thuốc độc tai hại nhất.” Một câu nói ngắn, nhưng đủ để trở thành chiếc gương soi chiếu cả một đời người từ cách đối diện với thất bại, khổ đau, đến cách vượt qua những u uẩn trong tâm trí.

Hải An
Hải An 24/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất