Thấm thía triết lý Lykke từ người Đan Mạch: Khi hạnh phúc là một thói quen

Khi nhắc tới những quốc gia hạnh phúc nhất trên thế giới, chắc chắn ta không thể không nói tới Đan Mạch. Trong nhiều năm liên tiếp, Đan Mạch luôn nằm trong top 5 các nước hạnh phúc trên thế giới, xếp hạng gần cao nhất trong các chỉ số mà Liên Hợp Quốc đã nghiên cứu. Họ có tuổi thọ cao, hỗ trợ xã hội lớn, người dân hào phóng, ủng hộ năng lượng tái tạo và là thành phố đặc biệt thân thiện với xe đạp.

Đâu là lý do khiến người Đan Mạch có thể hạnh phúc đến thế với cuộc sống của họ? Đối với người Đan Mạch, triết lý sống Lykke là điều vô cùng quan trọng, là động lực khiến họ "săn tìm" kho báu hạnh phúc.

Lykke là gì?

Lykke /loo-ka/ là một từ trong tiếng Đan Mạch có nghĩa là may mắn, sung sướng, hạnh phúc. Thực ra, hạnh phúc là một phạm trù rất mơ hồ, thật khó để tìm được hạnh phúc nếu ta chưa hiểu hạnh phúc là gì. Với Lykke, ta sẽ hiểu rằng hạnh phúc rất đa dạng, và với mỗi người hạnh phúc lại là một khái niệm khác nhau. 

Theo Báo cáo Hạnh Phúc Thế giới (World Happiness Reports) năm  2013 - 2017, Đan Mạch đứng ở vị trí số 1 với tổng điểm 7,57/10. Dù vậy, họ không phải là quốc gia "độc quyền" về hạnh phúc, bởi mỗi người lại có một khái niệm hạnh phúc khác nhau. Chúng ta không nhất thiết phải chuyển tới Đan Mạch để có được hạnh phúc, mà hạnh phúc là một kho báu chúng ta cần tự đi tìm kiếm trong suốt cuộc đời. 

Lykke - hay hạnh phúc được đúc kết từ sự gắn kết, tiền bạc, sức khỏe, tự do, lòng tin và lòng tốt. Lykke vừa là triết lý sống, vừa là chìa khóa giúp chúng ta mở "kho báu" hạnh phúc, an lạc mà ta hằng kiếm tìm.

Làm sao để có được Lykke?

Meik Wiking, Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Hạnh phúc (Happiness Research Institute) ở Copenhagen từng viết rằng: "Copenhagen là nơi "lykke" nhất thế giới. Ở đây cứ 5h chiều là tan làm, mọi người đạp xe về nhà, chơi với con khoảng 2 tiếng, rồi ra ngoài để giúp đỡ một người lạ mặt nào đó, sau đó lại về nhà để thắp 5 ngọn nến, ngồi xuống ghế, xem một bộ phim trinh thám trên TV nói về một kẻ sát nhân hàng loạt."

Nói một cách đơn giản, Lykke khiến chúng ta hiểu được rằng, hạnh phúc không phải là đích đến, nó là một thói quen. Để cảm nhận được hạnh phúc, ta phải làm những gì ta thích thường xuyên, hàng ngày, và chính ta là người tự đem đến hạnh phúc cho ta chứ chẳng phải ai khác. Vậy làm sao để có được Lykke?

Gắn kết

Con người là những sinh vật xã hội, sống theo bầy đàn, do đó chúng ta thường cảm thấy khá cô đơn khi chỉ có một mình. Trong vòng 1 năm trở lại đây, đại dịch COVID-19 bất ngờ lây lan khiến chúng ta phải chịu cảnh giãn cách xã hội, không được ra ngoài, không được tiếp xúc với ai khác. Chúng ta cảm thấy cô độc, buồn bã hơn bao giờ hết, thậm chí với một số người, họ đã rơi vào tình cảnh trầm cảm, tuyệt vọng vì quá cô đơn.

Một trong những nền tảng cơ bản nhất để tạo nên hạnh phúc là cộng đồng. Dù chúng ta không nhất thiết phải sống trong bộ lạc, bầy đàn như xưa nữa, nhưng quan trọng là chúng ta có một "cộng đồng" cho riêng mình. Đó có thể là gia đình của ta, có thể là vài đứa bạn thân đại học, có thể là một nhóm bạn ở câu lạc bộ nào đó. 

Ngay cả trong đại dịch này, ta vẫn hoàn toàn có thể kết nối với "cộng đồng" của mình. Hãy cùng nhau gọi điện, video call hay thậm chí là rủ nhau cùng chơi một trò chơi online nào đó (đây là lý do khiến Among Us - trò chơi ma sói/trốn tìm phiên bản đặc biệt trở nên nổi tiếng vào cuối năm ngoái),...

Tiền bạc

Quả thực "tiền bạc không thể mua được hạnh phúc", nhưng tiền bạc có thể giúp ta tiếp cận được những gì ta mong muốn dễ dàng hơn. Có thể thấy, những quốc gia có GDP cao hơn thì cũng có mức độ hạnh phúc cao hơn. Chẳng hạn như ở Đan Mạch, người dân phải đóng thuế ở mức cao nhất nhì thế giới, nhưng theo cuộc thăm dò của Gallup năm 2014 thì: "9 trên 10 người sống tại Đan Mạch đều vui vẻ đóng thuế!".

Với người Đan Mạch, dù mức thuế cao nhưng họ biết rằng mình đang mua "chất lượng cuộc sống". Họ đang đầu tư cho chính mình và những người xung quanh. Hạnh phúc không phải là ta sở hữu nhà cao cửa rộng, mà hạnh phúc là khi ta biết rằng "tất cả những người ta biết và yêu thương sẽ được hỗ trợ khi họ cần".

Vì thế, hãy hạn chế mua những thứ ta thích mà mua những thứ ta cần, và học cách tiết kiệm, chi tiêu hợp lý. Quá ít hay quá nhiều không làm ta thấy yên tâm, quan trọng là biết vừa đủ và sống hài lòng với điều đó. Khi chúng ta có đủ tiền để chi trả các nhu cầu cơ bản của mình - bao gồm cả kỳ nghỉ và các thú vui khác - đó là lúc ta tiệm cận tới hạnh phúc.

Sức khỏe

Đan Mạch là một trong những quốc gia thân thiện với xe đạp bậc nhất thế giới, người dân ở đây đặc biệt thích di chuyển bằng xe đạp. Họ đi xe đạp tới khắp mọi nơi, và nếu không thể đi bằng xe đạp thì họ cũng không ngần ngại đi bộ tới nơi họ muốn. Người Đan Mạch không bị ám ảnh bởi việc có một cơ thể đẹp, mà họ quan trọng việc có một cơ thể khỏe mạnh. Họ cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ khi tập thể dục vì họ muốn thế và biết nó có ích cho chính mình.

Sức khỏe tinh thần cũng đặc biệt được quan tâm. Hạnh phúc hay không là do tâm trí ta nhận thức, một người bị stress, mệt mỏi, đầu óc mụ mị sẽ khó mà cảm thấy hạnh phúc được. Nếu cảm thấy tinh thần tồi tệ, hãy thử tâm sự với những người ta tin tưởng, còn nếu tình hình trở nên tệ hơn, hãy thử đi gặp bác sĩ xem sao.

Tự do

Với người Đan Mạch, tự do không hẳn là "được làm tất cả những gì mình muốn", mà là sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống riêng tư. Họ không bao giờ để công việc lấp đầy tâm trí, họ để đầu óc mình ngơi nghỉ khi đã hết giờ làm. 

Tại Đan Mạch, trung bình 1 tuần họ chỉ làm khoảng 37 tiếng, thường tự do cho đến khi tới giờ làm và chỉ tập trung làm việc trong đúng ca làm mà thôi. Đến khi về, họ sẽ từ chối cuộc gọi ở chỗ làm, không nhận việc gấp, không làm thêm giờ mà dành thời gian để thư giãn, nghỉ ngơi. 

Tin tưởng

Một trong những điều mà du khách cảm thấy kì lạ khi tới Đan Mạch du lịch là họ nhìn thấy những chiếc xe đẩy trẻ em ở vỉa hè, ở bên ngoài nhà hàng, ở khắp mọi nơi. Với một số nước khác, họ sẽ bị coi là những phụ huynh "vô tâm" hay thậm chí là "bạo hành" trẻ em. Thực ra, người Đan Mạch có thể làm vậy vì họ có một sự tin tưởng trên cả nước cao đến không thể tin được, rằng sẽ không ai có thể làm hại tới con họ. Dù vậy, tùy thuộc vào quốc gia mà ta mới có thể làm được điều này.

Bên cạnh đó, người Đan Mạch có một mức độ thấu cảm (empathy) rất cao, nó ảnh hưởng tới cách họ suy nghĩ và hành động. Họ tập trung vào cộng đồng thay vì cá nhân, là điều mà họ được giảng dạy ngay từ khi còn rất nhỏ. Hãy tìm hiểu kĩ về người khác và cũng học cách mở lòng mình ra, như vậy ta có thể thấu hiểu ai đó dễ hơn và ta cũng trở thành điểm tựa vững chắc hơn cả.

Lòng tốt

Hãy nhớ rằng, lòng tốt và sự thân thiện không giống nhau. Với người Đan Mạch, họ coi trọng lòng tốt chân chính, biết rằng không phải ai cũng hoàn hảo cả, và giúp đỡ người khác bằng sự chân thành từ đáy lòng. Dù ta có nói về việc ta tốt bụng nhiều thế nào đi chăng nữa, sẽ chẳng có gì là bằng chứng xác đáng nhất về sự tốt bụng bằng hành động thực tế. 

Ta không cần phải làm những gì to tát, đó có thể là nhường chỗ cho người đứng sau vì họ đang vội, trả giúp đồng nghiệp tiền gửi xe vì họ không có tiền lẻ, tới việc xả thân cứu người như những vị "anh hùng đời thường" đã làm. Thử dự đoán xem người ta yêu mến đang muốn gì và đáp ứng nhu cầu đó một cách chân tình, đó chính là lòng tốt thực sự.

Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2012 có viết: "Không ai có thể thực sự hạnh phúc nếu đó không phải là cuộc đời do họ tự lựa chọn." Ta là người duy nhất chịu trách nhiệm cho cuộc đời mình, vì thế hãy học cách biết ơn, sống điều độ và đối xử tốt đẹp với người khác. Hãy tự nhận thấy nhựa sống đang căng tràn khắp mọi nơi, thay vì chìm sâu trong sự trống rỗng của một đời hoàn hảo viển vông chẳng hề có thật. "Til lykke med dagen og framtiden!" — Chúc bạn may mắn, hạnh phúc trọn đời.

Sisu - triết lý sống kiên cường, vượt qua sóng gió của người Phần Lan