Trang Tử nói: “Người biết ở một mình mới trở thành người xuất chúng”, tại sao?

Trang Tử nói “Độc hữu chi nhân, thị vị chi quý”, đại ý “Người biết ở một mình mới trở thành người xuất chúng”. “Độc hữu” ở đây là chỉ sự tự tại, sự hài hòa tự thân, là người biết cách chung sống với chính mình

Từ nhỏ đến lớn, chúng ta học rất nhiều đạo lý về cách làm thế nào để chung sống với người khác, hòa nhập với xã hội và trở nên xuất sắc trong cộng đồng. Nhưng lại quên mất một điều căn bản nhất, kẻ thù lớn nhất của đời người chính là bản thân. Nếu ai có thể chiến thắng bản thân, học cách chung sống hài hòa với chính mình, người đó có thể chiến thắng tất cả.

Trang Tử nói: Cô đơn là điều không thể tránh khỏi

Trang Tử có một “đối thủ” là Huệ Tử. Hai người thường đối đáp, biện ngẫu với nhau. Nhiều lần Huệ Tử bị Trang tử nói đến tối tăm mặt mũi mà không phản bác được. Điển hình là câu chuyện: “Ông không phải cá sao biết niềm vui của cá?”.

Sau này, khi Huệ Tử qua đời, Trang Tử đã kể lại một chuyện ngụ ngôn miêu tả về sự cô độc khi mất đi một người bạn tinh thần như sau: Một người đàn ông bị nổi chấm đen như nốt ruồi trên mũi. Ông đi tìm người thợ làm đá cắt đi cho mình. Người thợ làm đá tiện tay vung rìu lên, thong dong vạt chấm đen đó đi mà không mảy may xước xát cánh mũi của đối phương.

Tống Nguyên Quân biết chuyện, bèn gọi người thợ làm đá đến, yêu cầu làm thử cho mình xem. Tuy nhiên, người thợ lại từ chối. Khi được hỏi lý do, ông ta đáp rằng: “Trước kia tôi còn có thể bình tĩnh để làm vậy, nhưng hiện tại thì không, vì người bạn đồng hành cùng tôi sớm đã qua đời rồi!”.

Cũng giống như Đỗ Phủ và Lý Bạch, hai người từng hâm mộ tài hoa và thiên phú của nhau, kết đôi cùng du ngoạn giang hồ, cả hai đều cho rằng đối phương sẽ đồng hành bên mình cả đời. Tuy nhiên, “tâm tôi hướng sơn, tâm bạn hướng thủy”, khi chí hướng khác biệt, họ vẫn phải vẫy tay tạm biệt, đường ai nấy đi.

Đường đời dài đằng đẵng, không ai có thể ở bên ta trọn đời. Kỳ thực, cô đơn mới là trạng thái vĩnh hằng của kiếp người. Do đó, điều chúng ta phải làm là học được cách đối mặt với cô đơn, chung sống với bản thân tốt hơn mỗi ngày.

Trang Tử nói: Lựa chọn cô đơn có giá trị

Trong cuốn "Đại tông sư" của Trang Tử cũng có viết về hai chú cá cố chấp nằm cùng nhau trong cái hồ cạn nước. Chúng cố gắng làm ướt cho nhau để duy trì sự sống. Nói về điều này, Trang Tử cho rằng, so với việc cố gắng cho qua ngày như vậy, chi bằng tha cho nhau, đi đến nơi biển rộng sông dài, sống một cuộc đời mới.

Trong đời người, nếu có cơ hội đồng hành cùng nhau, dù là 1 năm hay 10 năm, đó cũng là một loại may mắn. Nhưng suy cho cùng, cũng chỉ có bản thân mới có thể tự hoàn thành được chặng đường đời của mình. Để sống tốt được, trước tiên ta phải làm chủ được sinh mệnh của chính mình.

Einstein nói rằng: “Những người xuất chúng, sở hữu khối óc vĩ đại luôn phải đối mặt với những chỉ trích kịch liệt từ những kẻ mang đầu óc tầm thường”. Một người có mơ ước, có hành động để biến ước mơ thành hiện thực, cũng có đủ năng lực và sự vĩ đại để làm tốt hơn người khác thì họ bắt buộc phải trở nên khác biệt. Họ dám bước ra khỏi số đông đang lầm lũi từng ngày trong những thứ vụn vặt, tầm thường như danh tiếng, địa vị, nhà cửa, xe cộ,…

Khác với số đông đang mải mê giam cầm bản thân trong những lo lắng nhỏ. Người có khối óc xuất chúng lại hiểu rằng, khác biệt đồng nghĩa với cô đơn, nhưng nó cũng đồng nghĩa với sự tự do. Ở đó, tài năng sẽ đem tới sự thịnh vượng thích đáng.

Phàm là người có trí tuệ lớn sẽ không bận lòng với những lời ong tiếng ve của thiên hạ. Họ dành thời gian để sáng tạo ra nhiều ý tưởng đột phá, chứ không hoài công giải thích lý do cho những kẻ non nớt tầm thường. Đơn giản là vì họ đã quen với tư duy “độc hữu”, dù cô đơn nhưng vẫn đầy giá trị. Sự thành công đến từ năng lực của bản thân, chứ không đến từ miệng lưỡi hay cái nhìn của thế gian.

Trang Tử nói: Tận hưởng sự cô đơn là một loại trí tuệ

Trong suy nghĩ của Trang Tử, nhiệm vụ đời người không gì khác là tìm thấy chính mình và tìm thấy con đường của chính mình. Có lẽ, trên chặng đường này, ai cũng có lúc cảm thấy cô đơn. Nhưng chấp nhận sự cô đơn đó chính là bắt đầu của một cuộc sống viên mãn. Nếu ngay cả bản thân mình cũng không thể hòa hợp được, thì bạn sẽ vĩnh viễn không thể hòa hợp được với người khác.

Giống như cách mà nhà triết học người Đức Arthur Schopenhauer đã từng nói: "Chỉ khi một người cô đơn, anh ta mới có thể trở thành chính mình. Nếu ai đó không yêu cô đơn, thì anh ta không yêu tự do. Bởi vì chỉ khi một người cô đơn, anh ta mới được tự do”.

Tận hưởng sự cô đơn là một niềm vui nhẹ nhàng, dễ chịu và không liên quan đến vật chất hay sở thích. Nó cũng không bị tham vọng hay nhu cầu ảnh hưởng. Bởi nó xuất phát từ nội tâm con người, với trái tim rộng mở với đầy sự bình tĩnh và tự chủ.

Người tận hưởng sự cô đơn là người có tư thái bản lĩnh. Người như vậy, khi tiến bước giữa dòng đời, nhanh thì có thể hưởng thụ tốc độ, chậm thì có thể ngắm nhìn cảnh sắc xung quanh. Họ không để hư danh che mắt mình, càng không bị dối trá giấu lòng. Đó chính là bản lĩnh thực thụ của người khiêm người, ôn nhã nhưng đầy đủ trí tuệ và sự khôn ngoan.

Khi làm con cừu bạn phải chấp nhận sự nhàm chán, còn cái giá để làm sư tử chính là sự cô đơn. Tương tự như vậy, khi muốn sum vầy hãy làm cây cỏ, còn nếu làm cổ thụ thì phải chấp nhận nỗi cô đơn.

Xem thêm: Nhân quả báo ứng – Câu chuyện xưa đáng suy ngẫm