Con người có số - Câu chuyện nhân văn thú vị

Câu chuyện “Con người có số”

Năm 1983 trong một dịp về thăm nhà ở California. Trong lúc tôi đang loay hoay sửa lại hệ thống tưới nước cho khu vườn trước nhà, áo quần mặt mày lem luốc như một anh lao công Mỹ chính hiệu, thì một người phụ nữ lạ mặt xuất hiện ngoài cổng, cao tiếng gọi: “Ông Tổng…ông Tổng…”. Đã lâu lắm tôi mới nghe lại danh từ này.

Ngạc nhiên, tôi mở cửa mời khách vào nhà. Chị giải thích: “Con là nhân viên cắt thịt của nhà máy Dona Foods ở Biên Hòa ngày xưa. Chắc ông không nhớ?”. Tôi lắc đầu, nhà máy có hơn 3000 nhân viên, ngoài các cán bộ trong ban quản lý tôi thực sự không biết ai. Thế rồi chị đưa ra mộ thấm thẻ ID cũ của công ty, dù đã bạc màu nhưng vẫn còn nhận rõ tên Dương Thị Gấm với tấm hình đen trắng ngày xưa rất quê mùa. Trên tấm thẻ còn có cả tên và chức vụ của anh quản lý trong khu vực sản xuất.

Rồi chị tiếp tục kể: “Sau khi chính quyền tiếp quản, con làm thêm 4 tháng rồi bị cho nghỉ việc vì nhà máy không đủ nguyên liệu. Con lên thành phố làm ô sin cho một gia đình vừa ở ngoài Bắc vào. Sau một năm, ông chủ được thăng chức điều về Hà Nội. Vì con làm việc tốt, ông đem con đi luôn và con ở ngoài đó đến 2 năm. Trong thời gian làm thuê, có ông nhân viên ngoại giao người Đức cạnh nhà, ông ta lớn tuổi nhưng ngỏ ý muốn cưới con và đem về Đức khi mãn nhiệm. Muốn giúp gia đình nên con đồng ý, dù con chỉ mới 22 tuổi trong khi ông ta đã hơn 60”.

Nghe vậy, tôi nhìn chị kỹ hơn. Năm 1975 chị mới 19 tuổi, vậy năm nay có lẽ chị chỉ mới 27 tuổi nhưng xem chị già và phong trần nhiều. Chị thuộc loại đàn bà xấu, dưới trung bình, lại thêm đôi chân bị khập khiễng. Có lẽ những bệnh tật, bất hạnh và mặc cảm đã làm chị già trước tuổi…

“Con theo chồng về Đức được 3 năm thì phải bỏ trốn rồi ly hôn vì ông này mỗi lần say là đánh đập con tàn nhẫn. Con phải vào nhà thương hơn cả chục lần mỗi năm. Không có tiền bạc hay của cải, làm bồi bàn khổ cực nên con nghe lời rủ rê của bạn bè mà chạy sang Mỹ tìm con đường sống. Con đến Los Angeles được 6 tháng nay”, chị kể. Đại lý là chị đang làm nhân viên xoa bóp cho một tiệm trên San Bernardino, thu nhập cũng tạm đủ sống. Nhưng gần đây có cơ hội, người chủ muốn sang tiệm nên chị tìm cách mua lại.

“Con dành dụm được hơn 12 ngàn đô la, nhưng còn thiếu 5 ngàn nữa. Nghe tin ông Tổng ở đây nên con hy vọng ông giúp cho con số tiền này để con có cơ hội vươn lên”, chị nói.

Nhưng chỉ 6 tháng sau, chị lại tìm đến nhà trả lại cho tôi số tiền 5 ngàn và còn muốn đưa thêm 3 ngàn tiền lãi. Tôi không có nhà, vợ tôi chỉ nhận lại 5 ngàn không lấy lãi và chúng tôi đều đồng ý số tiền 5 ngàn khứ hồi này quả là chuyện thần thoại của Hollywood. Chị còn khoe với vợ tôi là đã mua thêm một tiệm massage khác.

Tôi đính chính với chị, tôi đã hết là ông Tổng, hiện nay chỉ là một nhân viên xoàng của một ngân hàng nhỏ ở Wall Street, sống đời trung lưu bình dị như hàng triệu người Mỹ khác. Nhưng may cho chị là hôm ấy gần ngày giáng sinh, tôi thấy rộng lượng và nhất là vừa nhận được tấm chi phiếu khá lớn của ngân hàng cho tiền thưởng cuối năm. Tôi cho chị mượn năm ngàn và thực sự tôi không nghĩ rằng mình sẽ thấy lại số tiền này. Bởi có nhiều trường hợp như vậy vẫn luôn xảy ra với bà con bạn bè xung quanh.

Bẵng đi 5 năm, tôi không gặp lại chị và cũng không liên lạc gì. Tình cờ, tôi và bạn bè vào một quán ăn khá sang trọng ở Bolsa và người chủ tiệm đứng đón tiếp chúng tôi lại là chị Gấm ngày nào. Chị huyên thuyên câu chuyện: “Làm massage có tiền nhưng nhức đầu với nhân viên, khách hàng và cơ quan công lực nên con bán hết 5 tiệm và quay ra kinh doanh nhà hàng. Ngoài tiệm này con còn hai tiệm nữa ở khu phố Tàu và khu đại học UCLA”. Chị bây giờ cũng khác hẳn lúc xưa, áo quần thời trang, ăn nói lịch thiệp hơn, cư xử đúng như một bà chủ và chiếc Mercedes đời mới đậu ngay cạnh nói lên sự “thành công” của chị.

Sau bữa ăn miễn phí, tôi cũng không liên lạc gì với chị vì công việc làm ăn của tôi lúc này đem tôi đi khắp thế giới, không mấy khi về lại California. Cho đến năm 1997, khi tôi đi dự một hội thảo và triển lãm về ngành ngân hàng ở Chicago, chị lại xuất hiện.

Trong lúc tôi đang nghiêm túc ngồi trên bàn phối hợp viên, thì chị cười tươi chào tôi trong bộ âu phục của một nhân viên cao cấp với một thẻ bài đeo trên người có cái tên rất mỹ “Christina Spencer”. Trong bữa ăn chiều sau hội thảo, chị đưa tấm hình chồng chị và đứa con đã lên 3 rồi kể: “Trong khi kinh doanh, con đi học thêm vào buổi tối và cuối tuần, cuối cùng cũng lấy được tấm bằng cử nhân về tài chính. Sau đó con đi làm cho Wells Fargo (ngân hàng lớn ở California), ở đó con gặp chồng con là Phó Giám đốc R&αmρ;D cho Xeɾox. Chúng con hiện đang sống ở Palo Alto (một khu nhà giàu của Bắc California cạnh đại học Stanford)”.

Một công nhân nghèo hèn thất học với một nhan sắc kém cỏi, gặp nhiều gian truân nhưng chị của hiện tại đã lên tới đỉnh sung túc trong một xã hội với sự cạnh tranh khắc nghiệt. Tôi nhìn lại chị thêm lần nữa, bấy giờ tôi thật sự tin rằng con người có số. Chị là biểu tượng đáng khâm phục cho ý chí cầu tiến và sự hy sinh vô bờ để đạt đến giấc mộng của mình.

Dĩ nhiên là chị không nói ra, nhưng tôi tin là trong cuộc hành trình 22 năm vừa qua chỉ chị đã không thiếu những tình huống hiểm nghèo, cay đắng và tuyệt vọng. Sức mạnh nội tại đã nào đã giúp chị vượt qua và bay cao?

Không thiếu những trường hợp như chị trong cộng đồng người Việt ở hải ngoại. Rời quê hương với hai bàn tay trắng, thiếu sót mọi kiến thức, kinh nghiệm và quan hệ trên xứ người. Nhưng những người Việt như chị đã vượt lên mọi rào cản, trở ngại để dành cho mình một chỗ đứng.

Chúng ta không tiên đoán về tương lai, chúng ta đang tạo dựng nó hàng ngày. Con người có số, nhưng “số” này không phải tự nhiên mà có!

Xem thêm: Tình yêu đích thực – Câu chuyện nhân văn sâu sắc