Ăn Bắc, mặc Kinh: Người Hà Nội xưa ăn mặc kín đáo nhưng đầy tinh tế

Câu ngạn ngữ “ăn Bắc mặc Kinh” ý chỉ nét đẹp về trang phục của người Hà Nội xưa với dấu ấn Hà thành cổ kính, thanh lịch cùng loạt ảnh về một thời để nhớ.

Thùy Nguyễn Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Theo thời gian, cuộc sống ngày càng thay đổi và trở nên hiện đại hơn, nhiều thứ và nhiều giá trị xưa kia đã bị cuốn trôi. Tuy nhiên, với người Thăng Long, Hà Nội thì dù có đi đâu, ở đâu, họ vẫn âm thầm giữ gìn nếp nhà, giữ nét văn hóa qua việc dạy bảo con cái từ cách nói năng, đi đứng, ăn uống. Tất nhiên, không thể thiếu nét văn hóa ăn mặc mà họ luôn tự hào. 

Qua mỗi thời đại, cách ăn mặc của người Hà Nội lại thay đổi. Tuy nhiên, họ vẫn giữ được nét thanh lịch. Nhiều chứng cứ khoa học cho thấy, người Hà Nội đã biết mặc đẹp từ thời Hùng Vương. Nhìn vào những hình ảnh trang trí trên trống đồng Cổ Loa cũng có thể hình dung được người Hà Nội khi đó trong trang phục ngày hội gồm: đầu đội mũ gắn lông chim, quần áo làm bằng lông chim. 

an-bac-mac-kinh-nguoi-ha-noi-xua-an-mac-kin-dao-nhung-tinh-te-2

Ngoài ra còn có hình ảnh đôi trai gái giã gạo, người con trai được miêu tả mặc khố, người phụ nữ được khắc họa trên cán dao găm mặc áo chẽn, bó gọn lưng ong, váy dài chấm gót, trên váy áo có nhiều hoa văn cực đẹp, thắt lưng ngang hông, đầu đội mũ cao và thắt dải ngang trán. 

Trong các triều đại phong kiến, trang phục có sự phân biệt giữa tầng lớp vua, quan và dân chúng. Nam giới thuộc tầng lớp bình dân với trang phục lao động thường ngày là đóng khố, nữ giới thì mặc váy cho tới thời vua Minh Mạng.

an-bac-mac-kinh-nguoi-ha-noi-xua-an-mac-kin-dao-nhung-tinh-te-3

Suốt gần 2 nghìn năm, trang phục bình dân gần như không có sự thay đổi. Tầng lớp quý tộc ở kinh đô Thăng Long – Đông Đô, trang phục khá cầu kỳ, trong sử sách cũng ghi chép vô cùng rõ ràng. Cụ thể, vào năm Canh Thìn (1040) thời Lý, vua xuống chiếu phát hết gấm vóc trong kho để may áo cho quan, từ ngũ phẩm trở lên sẽ được may áo bào bằng vóc.  

Năm Hưng Long thứ tám (1300) thời Trần, quy định kiểu mũ áo như sau: Quan văn đội mũ chữ đinh màu đen, tụng quan đội mũ toàn hoa màu xanh vẫn như quy chế cũ, ống tay áo của các quan văn võ rộng 9 tấc đến 1 thước 2 tấc. Các quan văn võ không được mặc xiêm, tụng quan không được mặc thường. 

Từ thời Lê trở về sau, trang phục quý tộc có quy định chặt chẽ hơn dựa theo phẩm hàm. Cụ thể gồm: Những quan văn võ từ nhất phẩm đến tam phẩm thì áo: xuân, hạ dùng sa tàu; thu, đông dùng đoạn tàu; đều màu huyền; khăn: hàng văn thì hai tao (vòng), hàng võ thì một tao. Các quan tứ phẩm áo được dùng sa và đoạn nhưng bằng hàng ta. Các thị nội giám khăn binh đinh, sau đổi làm khăn lục lăng. Các quan văn võ và nội giám được sung vào chấp sự, khi hành lễ và làm việc đều mặc áo thanh cát, đội mũ sa thâm. Quan văn khi vào hầu ở Nội các cũng mặc như thế.

an-bac-mac-kinh-nguoi-ha-noi-xua-an-mac-kin-dao-nhung-tinh-te-4

Thời cận đại, người Hà Nội rất chú ý tới cách ăn mặc. Họ chú trọng việc lựa chọn chất liệu quần áo. Khi đó, nhiều người ưa chuộng chất liệu may áo là the, đặc biệt là the dệt bằng tơ tằm, dệt thưa và nhuộm thâm. Đối với nữ, chất liệu may quần là lĩnh làng Bưởi, còn nam giới là lụa trắng làng Cổ Đô. Bên cạnh đó, còn có một số chất liệu vải cao cấp khác cũng được dùng là: sa, xuyến, là, xồi, đũi, nhiễu, băng… Đây đều là sản phẩm của các làng nghề Hà Nội hoặc các tỉnh lân cận. 

Người dân ở phố nghề, buôn bán và lao động ưa quần áo màu thâm, trắng và nâu. Quần áo phải được nhuộm bằng củ nâu, thiếu nữ mới lớn thích nhuộm màu nâu non để tôn da, ông bà già lại thích nhuộm màu tiết dê. Thời đó, thợ may Hà Thành rất khéo tay. Điển hình như chiếc áo tứ thân khi mặc còn có thắt lưng bao xanh kèm theo. Nhiều người còn thắt “ruột tượng” thay cho thắt lưng để tiện đựng tiền và những đồ lặt vặt. Một số người còn đeo thêm xà tích bằng bạc đựng vôi ăn trầu ngay bên cạnh thắt lưng. Đôi khi, áo tứ thân còn có thêm vạt để cài khuy, bên trong là yếm trắng, yếm đào. 

an-bac-mac-kinh-nguoi-ha-noi-xua-an-mac-kin-dao-nhung-tinh-te-5

Người Hà Nội mặc đẹp, cái đẹp của sự nền nã, kín đáo mà không hề lòe loẹt hay phô trương. Trước 1954, phụ nữ trong những gia đình trí thức, tư sản bước ra đường là sẽ mặc áo dài. Ở những gia đình buôn bán người ra người vào liên tục, phụ nữ ở nhà cũng phải mặc áo dài. Đến Tết sẽ có áo khác đẹp và sang trọng hơn. Phụ nữ lao động hay mặc áo tứ thân mớ ba mớ bảy.

Đến khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, phụ nữ lớn tuổi trong gia đình tư sản trước kia làm quen với áo sơ mi thay cho áo tân thời. Áo dài gần như vắng bóng trong thời gian đất nước khó khăn, từ những năm 60 đến cuối những năm 80 của thế kỷ XX. Trong những năm đầu thế kỷ XXI, bên cạnh những trang phục đã trở thành lễ phục như áo dài, vest, áo sơ mi, quần Tây, người Hà Nội còn sáng tạo thêm nhiều mốt quần áo mới. 

Cho tới tận ngày nay, dù nhiều thứ, nhiều giá trị đã thay đổi nhưng vẫn còn các thế hệ nơi Hà Nội 36 phố phường nối tiếp nhau giữ hồn túy đất Thăng Long văn hiến. Họ hòa nhập với các loại váy áo phương Tây trẻ trung, hiện đại nhưng cũng không rời xa nét Tràng An thanh lịch khu xưa. 

Xem thêm: Tết Hà Nội những năm 1990 cùng loạt ký ức khó quên: Khi tiếng pháo còn râm ran khắp phố lớn ngõ nhỏ

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Dự báo vào khoảng ngày 28/1 (tức 26 tháng Chạp) Hà Nội và các tỉnh miền Bắc chịu tác động của một đợt không khí lạnh mạnh kết hợp với sự hoạt động của rãnh gió Tây trên cao duy trì nhiều ngày nên có mưa, mưa rào và có nơi có dông.

Dự báo thời tiết 7 ngày Tết Nhâm Dần 2022 ở Hà Nội
0 Bình luận

Tết nhà nội là bức tâm thư mộc mạc, đầy chân thành mà người mẹ gửi cho con gái của mình khiến người đọc phải ngẫm nghĩ về phận làm dâu.

Tết nhà nội – Bức tâm thư ấm lòng những ngày cuối năm
0 Bình luận

Đã là người Việt Nam, mỗi lần Tết đến xuân về đều không khỏi tâm trạng nhớ nhung về quê hương, đất nước, gia đình. Những ký ức về không khí Tết xưa tại Hà Nội như sống lại trong tâm hồn.

Hoài niệm những hình ảnh về Tết cổ truyền tại Hà Nội đầu thế kỷ 20: Tết của một thời đã qua!
0 Bình luận

Giữa không gian trầm mặc của những ngôi nhà cổ kính tại Đường Lâm, Hà Nội, hình ảnh cụ ông râu tóc bạc phơ cùng vợ và các cháu quây quần gói bánh chưng thật khiến người xem phải xao xuyến.

Chìm đắm trong không khí Tết xưa tại ngôi làng được mệnh danh là 'cổ trấn' của Hà Nội
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 9 giờ trước
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Đăng Dương
Đăng Dương 5 ngày trước
Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 27/06
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 27/06
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 26/06
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 25/06
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
Mát lòng “bát cháo hành” tại góc phố nghĩa tình giữa mùa hè Hà Nội

Trong cái nắng chói chang của Hà Nội, tại một góc phố nhỏ tình người được lan tỏa từ nồi cháo thiện nguyện, từ những tấm lòng thảo thơm.

Hải An
Hải An 24/06
Những lời nhắn nhủ “đáng yêu” từ các cụ ông, cụ bà gửi đến giới trẻ: “Sống cho tốt, giúp đỡ mọi người”

Tấm bảng với những lời nhắn nhủ được các cụ ông, cụ bà nhắn gửi đến giới trẻ không chỉ đáng yêu mà còn vô cùng cảm động. Những lời nhắn ngủ ấy tuy đơn giản nhưng hàm chứa rất nhiều sự yêu thương và trao gửi.

Hải An
Hải An 24/06
Chàng trai Gia Lai vượt 500km về ở rể, cưới cô gái khiếm khuyết sau 3 lần gặp gỡ

Ngay từ những ngày đầu nhắn tin trò chuyện, chàng trai ở Gia Lai và cô gái ở Đồng Nai đã có sự đồng cảm, thấu hiểu kỳ lạ. Họ chia sẻ mọi thứ với nhau, về hoàn cảnh gia đình và cả những khiếm khuyết trên cơ thể.

Hải An
Hải An 23/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất