Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.896 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.437 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương9 Thành viên · 764 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.095 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
"Tài không quá ba, giàu không quá sáu, nghèo không quá chín" - Câu nói ý nghĩa của người xưa
Trong "Kinh Dịch" có ba câu nói về tài phú đó là "hào không quá ba", "giàu không quá sáu" và "nghèo không quá chín". Những câu thành ngữ này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Tài không quá ba
Chữ "Tài" ở đây không dùng để chỉ bất kỳ địa chủ và quý tộc nhỏ, cũng không phải là một người giàu có bình thường, mà chỉ những gia đình lớn và đại gia trong thời cổ đại, đại phú hào, có tiền tài có quyền thế, là những người đã để lại tên tuổi trong lịch sử.
Tại sao một gia tộc quyền thế lại "không quá ba", thay vì "không quá bốn", "không quá năm"? Điều này có liên quan đến "Kinh Dịch". Bởi "Kinh Dịch" có liên quan chặt chẽ với con số "ba". Dù sao thì bát quái chính là từ ba hào tạo thành. Từ dưới lên trên lần lượt là sơ hào, nhị hào, tam hào; tam hào đại biểu cho Trời, muốn lên trên cũng không có nữa.
Trong "Kinh Dịch" luôn có cách nói "tam hào đa hung". Đó là lý do tại sao "mạnh không quá ba". Đây là cách giải thích về ý tứ trên mặt chữ nghĩa.
Xét từ góc độ thời đại, một gia tộc dù có quyền thế đến đâu cũng không thoát khỏi số phận "một triều Thiên tử một triều thần", người làm "nguyên lão tam triều" có thể gọi là nhân tinh (Thần nhân).
Trong lịch sử, một số đại gia tộc dựa vào một vị Hoàng đế để kiến công lập nghiệp, nhanh chóng phất lên. Thế nhưng, khi có Hoàng đế mới đăng cơ, họ chỉ có thể "cáo lão về quê".
Mất chức quan là mất đi quyền thế, gia tộc trước dù có quyền thế đến đâu cũng nhanh chóng suy tàn. Cơ nghiệp dựng nên trước kia, cũng sẽ bị tầng lớp quyền quý mới dần dần thay thế, chỉ là chuyện sớm muộn mà thôi.
Giàu không quá sáu
Chúng ta thường nghe nói "giàu không quá ba". Ở đây, "giàu không quá sáu" là một cách nói tương đối nhân từ. So với những gia tộc đại phú đại quý đầy quyền lực thì bách tính phổ thông thường dễ trở nên giàu có hơn. Để đi tìm nguồn gốc câu nói "giàu không quá sáu", cần liên hệ với "Kinh Dịch".
Với một số người tự kinh doanh, vì biết rằng giàu có khó đến nên họ chăm chỉ hơn, biết chi tiêu tiền bạc hợp lý. Họ cũng sẽ nghiêm khắc với việc dạy dỗ con cái và ý chí huấn luyện con cái chu đáo, Vì thế, những kiểu gia đình này có "nề nếp" hơn. Thời gian trôi qua, "gia truyền" có thể dần dần kém đi, đến mấy thế hệ sau, gia tộc giàu có như vậy đương nhiên sẽ suy tàn.
Xã hội hiện đại, nhiều người biến mình thành những kẻ háo danh, đầu cơ ngắn hạn để lấy tiền nhanh. Vì dễ dàng kiếm được nhiều tiền nên họ không biết quý trọng, thường xuyên phung phí. Kiểu người này đừng nói đến sáu đời, mà ba đời cũng không còn phú nữa.
Nghèo không quá chín
Câu nói "nghèo không quá chín" chính là điều mà người dân dùng "Kinh Dịch" để tự mình ngộ ra.
Sáu hào của 64 quẻ, kỳ thực "thượng hào" còn có tên gọi khác là "thượng cửu", "cửu" tức là số 9, trong quan niệm của cổ nhân, là con số lớn nhất, chẳng hạn "cửu ngũ chí tôn", "nhất ngôn cửu đỉnh"... đều thể hiện ý nghĩa tối cao của con số "cửu".
Để giải nghĩa câu nói này, có hai cách hiểu: Thứ nhất là khi chúng ta nghèo khó đến tột cùng thì hoàn cảnh sẽ dần dần khá lên, thứ hai là dù bây giờ có nghèo khó, nhưng nếu sẵn sàng chịu đựng gian khổ, chăm chỉ phấn đấu đến đời thứ chín, chắc chắn sẽ thoát được cảnh nghèo.
Trong "Kinh Dịch", cổ nhân dạy: "Cùng tắc biến, biến tắc thông, thông tắc cửu", chính là chỉ bảo con người cần học cách thích ứng với hoàn cảnh và nỗ lực, người tận lực sống tốt mỗi ngày, nhất định sẽ không nghèo khó.
Xem thêm: Gia Cát Lượng: Chỉ cần bảy câu nói có thể nhìn thấu một người
Đọc thêm
Cổ nhân cho rằng, nuôi mà không dạy là lỗi của bậc phụ mẫu. Vì thế, giáo dục trong các gia đình thời xưa đều lấy việc dạy luân lý đạo đức làm cốt lõi cao nhất.
Làm người nên giống như nước vậy, trong cái nhu nhất mà lại có được phong thái cương nhất, tấm lòng thuần khiết, bao dung và năng lực lớn nhất.
Một trang mạng xã hội đã chia sẻ câu chuyện đáng suy ngẫm về cuộc đối thoại đầy tình người giữa cụ già bán vé số và người giang hồ trong một chiều mưa.
Bài mới
Khổng Tử nói: “Biết thì nói là biết, không biết thì nói là không biết, đó mới là biết”. Nghe qua, tưởng chừng chỉ là một lời khuyên về cách trả lời khi có ai hỏi. Nhưng nếu suy ngẫm kỹ, đây là triết lý sống vô cùng thực tế và minh triết, dạy con người cách đối diện với tri thức, với bản thân và với cuộc đời.
Triết gia Trang Tử từng răn dạy: “Kẻ hay ca tụng người khác trước mặt, thì cũng thường nói xấu sau lưng người ta”. Câu nói tưởng như giản đơn nhưng ẩn chứa sự thấu hiểu sâu sắc về lòng người và cách ứng xử trong đời.
Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.
Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.
Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.
Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.
Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.
Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.
"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...
Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.
Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.
Người xưa nói “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái.” Thoạt nghe tưởng là chuyện mua bán vùng miền, nhưng càng ngẫm, càng thấy câu này là lời dạy khôn ngoan về tư duy thích nghi, biết mình biết người và nghệ thuật xoay chuyển nghịch cảnh bằng sự linh hoạt và nhạy bén.
Trước khi mất, vị doanh nhân đã để lại một bản di chúc thấm đẫm tình người: "Tiền của tôi hầu hết đến từ sự tranh giành, tâm kế trên thương trường. Chính họ đã khiến tôi hiểu được nguồn vốn lớn nhất của đời người chính là phẩm hạnh..."
Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư