Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày6 Thành viên · 7.835 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng7 Thành viên · 2.382 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương6 Thành viên · 753 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống4 Thành viên · 5.072 Bài viết -
Sống An Lành4 Thành viên · 1.021 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu4 Thành viên · 4.343 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực4 Thành viên · 1.479 Bài viết
"Tài không quá ba, giàu không quá sáu, nghèo không quá chín" - Câu nói ý nghĩa của người xưa
Trong "Kinh Dịch" có ba câu nói về tài phú đó là "hào không quá ba", "giàu không quá sáu" và "nghèo không quá chín". Những câu thành ngữ này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Tài không quá ba
Chữ "Tài" ở đây không dùng để chỉ bất kỳ địa chủ và quý tộc nhỏ, cũng không phải là một người giàu có bình thường, mà chỉ những gia đình lớn và đại gia trong thời cổ đại, đại phú hào, có tiền tài có quyền thế, là những người đã để lại tên tuổi trong lịch sử.
Tại sao một gia tộc quyền thế lại "không quá ba", thay vì "không quá bốn", "không quá năm"? Điều này có liên quan đến "Kinh Dịch". Bởi "Kinh Dịch" có liên quan chặt chẽ với con số "ba". Dù sao thì bát quái chính là từ ba hào tạo thành. Từ dưới lên trên lần lượt là sơ hào, nhị hào, tam hào; tam hào đại biểu cho Trời, muốn lên trên cũng không có nữa.
Trong "Kinh Dịch" luôn có cách nói "tam hào đa hung". Đó là lý do tại sao "mạnh không quá ba". Đây là cách giải thích về ý tứ trên mặt chữ nghĩa.
Xét từ góc độ thời đại, một gia tộc dù có quyền thế đến đâu cũng không thoát khỏi số phận "một triều Thiên tử một triều thần", người làm "nguyên lão tam triều" có thể gọi là nhân tinh (Thần nhân).
Trong lịch sử, một số đại gia tộc dựa vào một vị Hoàng đế để kiến công lập nghiệp, nhanh chóng phất lên. Thế nhưng, khi có Hoàng đế mới đăng cơ, họ chỉ có thể "cáo lão về quê".
Mất chức quan là mất đi quyền thế, gia tộc trước dù có quyền thế đến đâu cũng nhanh chóng suy tàn. Cơ nghiệp dựng nên trước kia, cũng sẽ bị tầng lớp quyền quý mới dần dần thay thế, chỉ là chuyện sớm muộn mà thôi.
Giàu không quá sáu
Chúng ta thường nghe nói "giàu không quá ba". Ở đây, "giàu không quá sáu" là một cách nói tương đối nhân từ. So với những gia tộc đại phú đại quý đầy quyền lực thì bách tính phổ thông thường dễ trở nên giàu có hơn. Để đi tìm nguồn gốc câu nói "giàu không quá sáu", cần liên hệ với "Kinh Dịch".
Với một số người tự kinh doanh, vì biết rằng giàu có khó đến nên họ chăm chỉ hơn, biết chi tiêu tiền bạc hợp lý. Họ cũng sẽ nghiêm khắc với việc dạy dỗ con cái và ý chí huấn luyện con cái chu đáo, Vì thế, những kiểu gia đình này có "nề nếp" hơn. Thời gian trôi qua, "gia truyền" có thể dần dần kém đi, đến mấy thế hệ sau, gia tộc giàu có như vậy đương nhiên sẽ suy tàn.
Xã hội hiện đại, nhiều người biến mình thành những kẻ háo danh, đầu cơ ngắn hạn để lấy tiền nhanh. Vì dễ dàng kiếm được nhiều tiền nên họ không biết quý trọng, thường xuyên phung phí. Kiểu người này đừng nói đến sáu đời, mà ba đời cũng không còn phú nữa.
Nghèo không quá chín
Câu nói "nghèo không quá chín" chính là điều mà người dân dùng "Kinh Dịch" để tự mình ngộ ra.
Sáu hào của 64 quẻ, kỳ thực "thượng hào" còn có tên gọi khác là "thượng cửu", "cửu" tức là số 9, trong quan niệm của cổ nhân, là con số lớn nhất, chẳng hạn "cửu ngũ chí tôn", "nhất ngôn cửu đỉnh"... đều thể hiện ý nghĩa tối cao của con số "cửu".
Để giải nghĩa câu nói này, có hai cách hiểu: Thứ nhất là khi chúng ta nghèo khó đến tột cùng thì hoàn cảnh sẽ dần dần khá lên, thứ hai là dù bây giờ có nghèo khó, nhưng nếu sẵn sàng chịu đựng gian khổ, chăm chỉ phấn đấu đến đời thứ chín, chắc chắn sẽ thoát được cảnh nghèo.
Trong "Kinh Dịch", cổ nhân dạy: "Cùng tắc biến, biến tắc thông, thông tắc cửu", chính là chỉ bảo con người cần học cách thích ứng với hoàn cảnh và nỗ lực, người tận lực sống tốt mỗi ngày, nhất định sẽ không nghèo khó.
Xem thêm: Gia Cát Lượng: Chỉ cần bảy câu nói có thể nhìn thấu một người
Đọc thêm
Cổ nhân cho rằng, nuôi mà không dạy là lỗi của bậc phụ mẫu. Vì thế, giáo dục trong các gia đình thời xưa đều lấy việc dạy luân lý đạo đức làm cốt lõi cao nhất.
Làm người nên giống như nước vậy, trong cái nhu nhất mà lại có được phong thái cương nhất, tấm lòng thuần khiết, bao dung và năng lực lớn nhất.
Một trang mạng xã hội đã chia sẻ câu chuyện đáng suy ngẫm về cuộc đối thoại đầy tình người giữa cụ già bán vé số và người giang hồ trong một chiều mưa.
Bài mới
Người xưa nói: “Không mắc kẹt trong sự oán giận là đã đạt được một nửa hạnh phúc” không phải một lời sáo rỗng khuyên người ta “buông bỏ cho nhẹ lòng”, mà là một minh triết sâu sắc về bản chất của hạnh phúc: Hạnh phúc không chỉ đến từ những gì ta có, mà còn đến từ những gì ta không để tâm mình bị trói buộc.
Có lẽ ông trời cho 2 con người kém may mắn được gặp nhau và mang đến tiếng cười, sự ấm áp cho nhau, hay nói đúng hơn, chị dâu chính là “Thiên sứ” thắp sáng cho cuộc đời tăm tối của anh trai.
Cổ nhân răn dạy: “Người nuôi dưỡng cây, cây giúp người thịnh vượng” không chỉ là lời nhắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, mà còn là chân lý về sự bền vững, sự trao đi và nhận lại trong cuộc đời.
Tôi từng nghĩ mẹ ruột và mẹ kế là kẻ thù không đội trời chung, nào ngờ giờ lại họ lại đòi dọn về sống chung với nhau. Người ta mẹ chồng nàng dâu còn chưa chắc ở chung được với nhau huống hồ gì là mẹ chồng, mẹ kế. Tôi càng nghĩ càng thấy đau đầu.
Mượn chuyện cây cối, cổ nhân truyền dạy cho hậu thế đạo lý ngàn đời về “hữu dụng” và “vô dụng”, đó là vật vô dụng nếu được đặt đúng chỗ thì cũng thành có ích.
Mới gửi con về quê cho mẹ chồng trông được mấy ngày con dâu đã mặt hầm hầm bế thẳng cháu nội lên thành phố vì cho rằng bà không thương cháu khi chăm cháu theo kiểu "nhà quê".
Người xưa dặn “Vay gạo không vay củi, mượn áo không mượn giày”, nghe qua tưởng đơn giản, nhưng nếu hiểu trọn ý, ta sẽ thấy đây là lời dặn dò thấm đẫm sự từng trải và tinh tế của cha ông về đạo lý sống, phép cư xử và cách giữ gìn tình người trong đời sống thường ngày.
Mãi sau này cô mới hiểu, tình yêu không phải chỉ là những gì nói ra ngoài miệng, mà chính sự hy sinh thầm lặng mới là tình yêu đích thực trong đời!
Cổ nhân nói “đầu người giàu không có tóc, chân người nghèo không có lông” nghe qua thì có vẻ dí dỏm, nhưng đằng sau là sự chiêm nghiệm sâu sắc về đời sống của hai tầng lớp trong xã hội: người giàu và người nghèo.
Nhìn ông cụ nằm co quắp trên chiếc giường gỗ, tay chân teo tóp. Tôi nghẹn lại, bát bún ân tình năm nào vẫn còn nóng trong ký ức, còn ông thì đang ngày một héo mòn theo những cơn đau.
Cổ nhân thường răn dạy con cháu: “Người dại ngoan cố, kẻ trí biết buông. Sống trên đời, ám ảnh là liều thuốc độc tai hại nhất.” Một câu nói ngắn, nhưng đủ để trở thành chiếc gương soi chiếu cả một đời người từ cách đối diện với thất bại, khổ đau, đến cách vượt qua những u uẩn trong tâm trí.
Tôi từng nghĩ về hưu sẽ là khoảng thời gian để tôi sống chậm, để bù đắp cho những tháng ngày thanh xuân đã hi sinh vì công việc. Nhưng hóa ra, về hưu lại là lúc tôi phải nghe lời con cái giảng dạy đạo lý làm cha, là lúc tôi bị ép giam trong 4 bức tường nhà để làm “ông nội tốt”, “người cha biết nghĩ”, “người già không ích kỷ”.
Hai năm sau ly hôn tôi chưa từng nghĩ mình sẽ gặp lại mẹ chồng cũ, lại càng không nghĩ tới bà sẽ chủ động đến nhà bố mẹ đẻ tôi để nói lời xin lỗi.
Người xưa răn dạy “Cái ngốc lớn nhất của con người là thích ‘ngồi lên đầu’ người khác” Đây không chỉ là một lời cảnh tỉnh, mà còn là chiếc gương phản chiếu sự ngộ nhận đầy sai lầm của nhiều người trong cách họ thể hiện bản thân giữa xã hội.
Cha tôi, một người đàn ông già cỗi, cứng đầu, cô độc, sống lẫn lộn giữa yêu thương và sợ hãi trong chiếc hộp kín của thời gian và ký ức. Nhìn cha trôi dần vào cõi mù sương, lòng tôi đau như cắn phải hạt sạn trong bát cơm nguội.
Suốt thời thơ ấu và cả khi lớn lên tôi chưa bao giờ thôi ghét mẹ. Lý do chính có lẽ vì bà chỉ có một con mắt. Bà là đầu đề khiến bạn bè trong lớp không ngừng chế giễu, trêu chọc tôi.