Cổ nhân nói: "Tích tiền bất như tích đức, nhàn tọa bất như khán thư"

"Tăng Quảng Hiền Văn" còn được gọi là "Tích Thời Hiền Văn", "Kinh Cổ Hiền Văn". Đây là sách vỡ lòng giào dục trẻ em được biên soạn vào thời nhà Minh (Trung Quốc).

Bộ sách này tập hợp rất nhiều châm ngôn, ngạn ngữ cổ đại với lối văn phong trôi chảy, đơn giản dễ hiểu. Từ đó, tạo ra rất nhiều đạo lý, triết lý nhân sinh sâu sắc có giá trị khuyên răn hậu nhân.

Tích tiền bất như tích đức, nhàn tọa bất như khán thư

Một trong số đó không thể không nhắc đến câu nói: "Tích tiền bất như tích đức, nhàn tọa bất như khán thư". Có nghĩa là: Tích tiền chi bằng tích đức, ngồi nhàn rỗi cho bằng đọc sách.

Tích tiền tài không bằng làm thêm nhiều việc tiện. Khi nhàn rỗi không có việc gì làm thì nên đem sách ra đọc để thêm tri thức. 

Có đức thì mới có tài, phú quý, cao quan tấm lòng rộng rãi thì con cháu mới đầy đàn, gia tộc phồng thịnh, kéo dài. Khi nhàn rỗi, không có việc gì làm hãy đọc nhiều sách hơn, vừa tốt cho bản thân, cũng có ích cho những đứa con sau này.

Chúng tinh lãng lãng bất như cô nguyệt độc minh

Câu nói trên có nghĩa là: Quần sao sáng tỏ, không bằng một mảnh trăng soi.

Ý của cổ nhân: Một bầu trời đầy sao, không bằng một vầng trăng sáng tỏ trên trời. Có rất nhiều lúc, nhiều người không bằng ít người, náo nhiệt không bằng một mình.

Náo nhiệt như rượu, sau cơn cuồng hoan chỉ còn trống rỗng, hư không. Cô độc như trà, sau cơn trầm lặng là đầy đủ.

Tha nhân quan hoa, bất thiệp nễ mục; tha nhân lục lục, bất thiệp nễ lục

Câu này có nghĩa: Người ta ngắm hoa đâu liên quan đến mắt bạn, người ta tất bật đâu liên quan đến chân bạn. 

Người ta ngắm hoa, không gây trở ngại đến mắt bạn, người ta bận rộn tất bật, cũng không ngăn cản con đường của bạn. Mỗi người đều có phương thức sống riêng, tôn trọng, không tùy ý can thiệp, đó là tu dưỡng lớn nhất của con người.

Đãn hành hảo sự, mạc vấn tiền trình

Câu này mang ý nghĩa: Làm việc tốt, đừng hỏi tiền đồ phía trước.

Hành nhiều việc tốt, chỉ quản hiện tại, đừng lo lắng về sự phát triển tương lai sau này. Những người dụng tâm làm việc chăm chỉ, sẽ không hỏi vì sao mà mùa thu vẫn chưa tới?

Những người chuyên tâm hành thiện, sẽ không phải lúc nào cũng có khát vọng đòi hỏi sự hồi đáp. Trạng thái tốt nhất của kiếp nhân sinh chính là, không đòi hỏi sự báo đáp, không truy cầu Danh Lợi, hãy chuyên tâm vào hiện tại.

Thiện ác tùy nhân tác, họa phúc tự kỷ chiêu

Ý của cổ nhân là: Thiện ác tùy người làm, phúc họa tự mình chiêu mời.

Có rất nhiều lúc, vận mệnh tốt xấu, là do con người tự quyết định.

“Mọi thứ không mang theo được, chỉ có nghiệp theo người”. Những việc tốt và việc xấu mà một người làm trong cả cuộc đời, cuối cùng sẽ quay trở lại chính mình. Chỉ có người thiện lương, giữ được sự trong sáng trong tâm hồn thì cuộc đời sẽ tự nhiên rộng mở hơn.

Mệnh lý hữu thời chung tu hữu, mệnh lý vô thời mạc cưỡng cầu

Câu này mang ý nghĩa: Trong mệnh có thì cuối cùng sẽ có, trong mệnh không có thì chớ cưỡng cầu

Những thứ nếu có sẵn trong mệnh thì cuối cùng bạn cũng sẽ có, những thứ không có trong mệnh thì có truy cầu, có tranh giành cũng không thể có được. Sức người có hạn, có lúc sẽ cạn kiệt, có rất nhiều lúc, chúng ta đã cố gắng hết sức nhưng cuối cùng lại không thay đổi được cục diện.

Trang Tử viết: “Biết nó không thể làm được nên vui vẻ tuân theo mệnh, thì đó là đỉnh cao của đức”. Thiên ý trước nay đều cao, khó lòng nào mà hỏi được.

Nếu đã chủ định, không thể nào có được cũng đừng nên gắng sức mà truy cầu. Buông bỏ xuống những lo toan muộn phiền, những truy cầu dục vọng, nhân sinh mới có thể tự tại, ung dung.

Xem thêm: Cổ nhân nói: "Nhà cũ 3 đời không ở, mộ cũ 5 đời không rời", có nghĩa là gì?