Thế nào là nghèo khổ thực sự? - Câu chuyện đáng suy ngẫm của Trang Tử

Cổ nhân xưa có một cảnh giới gọi là nghèo nhưng không khổ, nghèo nhưng không hèn. Đó là cảnh giới của Trang Tử, Lão Tử, Phật Thích Ca và các cao nhân đắc đạo.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Trang Tử bận áo vải mà vá, giầy cột bằng dây gai. Gặp Ngụy Vương, Ngụy Vương nói: “Tiên sinh khổ não thế ư?”.

Trang Tử trả lời:

“Nghèo, chứ không khổ. Kẻ sĩ có đạo đức không bao giờ khổ. Áo rách giầy hư là nghèo, không phải khổ. Đó chẳng qua vì không gặp thời mà thôi. Phàm con khỉ con vượn nhảy nhót được thong thả là nhờ gặp được rừng cây to cành dài, trơn tru dai dẻo. Dù cho bậc thiện xạ như Phùng Mông cũng không sao hạ nó được.

Nếu nó rủi gặp phải cành cây khô, gai góc thì sự hoạt động ắt khó khăn chậm chạp. Cũng thời một con thú mà sự cử động dễ khó khác nhau, chẳng qua vì gặp phải hoàn cảnh không thuận làm cho nó không tự do dùng tận sở năng của nó. Nay, sinh không nhằm thời, trên thì hôn ám, dưới thì loạn tặc, lại không muốn cực nhọc vất vả có được không?”.

Ta vẫn hay quen miệng nói “nghèo khổ” hay “nghèo hèn”, ấy là vì ta vẫn đồng nhất chúng với nhau. Đã nghèo là phải khổ, nghèo là phải hèn. Chúng ta có vẻ rất quả quyết về điều ấy. Nên thay vì chỉ nói “nghèo” thì ta tự ý thêm cho nó “khổ” hoặc “hèn”. Lâu dần, ta không còn biết đến một cảnh giới mà chỉ có nghèo nhưng không khổ, nghèo nhưng không hèn. Đó là cảnh giới của Trang Tử, Lão Tử, Phật Thích Ca và các cao nhân đắc Đạo.

Người ta còn khổ vì cái nghèo là bởi họ không chịu được sự thiếu thốn của vật chất, sự giày vò của xác thịt, sự dằn vặt của cái tâm chấp trước vào danh lợi, vào hình thức con người trong đó có sĩ diện của bản thân (danh)… hay sự trói buộc của cái tình yêu ghét của con người thế gian đối với cảnh nghèo của họ. Có người không thấy nghèo là khổ, nhưng bị người thân, vợ con dằn vặt mà khổ lây, ấy cũng là bị tình làm động tâm. Cho nên, chấp vào Danh, Lợi, Tình thì mới thấy nghèo là khổ, nghèo là hèn.

Tất nhiên, đối với thường nhân chúng ta, nghĩ thế cũng không sai. Nhưng chúng ta đừng quên rằng vẫn có những bậc Thánh nhân xem thường Danh, Lợi, Tình dù họ không lấy khổ hạnh làm mục đích. Những bậc ấy xem thường sự khổ, thậm chí lấy khổ làm vui, nhưng mục đích cuối cùng là thoát ra khỏi cái khổ của con người thế gian. Thời nào cũng có những người như vậy.

Ngụy Vương, một quân vương đứng đầu một nước, trên cả muôn người nhưng vẫn là một thường nhân, lại từ cái khổ của “bụng ta” suy ra cái khổ của “bụng người” tức là của Trang Tử thì suy thế nào được. Chẳng phải như con chim cưu, con ve sầu mãi mãi không hiểu được con chim Bằng ở bể Bắc cánh lớn đến mấy nghìn dặm sao phải bay đến chín ngàn dặm cao để thấy màu xanh của vô cùng thăm thẳm?

Cũng như lý luận thô thiển của Bắc Kinh rằng họ đã giúp Tây Tạng, giúp người Tạng hiện đại hóa.

the-nao-la-ngheo-kho-thuc-su-cau-chuyen-dang-suy-ngam-cua-trang-tu-6

Nếu không có họ thì người dân Tây Tạng làm gì có đường nhựa, đường sắt mà đi, làm gì có cao ốc mà ở, làm gì có các tiện nghi vật chất như bây giờ. Nên chính quyền Bắc Kinh đã giúp cho Tây Tạng phát triển, người dân Tây Tạng bớt khổ, người Tạng phải biết ơn chứ sao lại chống đối?

Họ hoàn toàn không cần xét đến người dân Tây Tạng, một dân tộc thuần tín ngưỡng Mật giáo, có cần đến sự “phát triển”, “hiện đại hóa” ấy hay không? Có coi cuộc sống thiếu vắng những tiện nghi ấy là khổ hay không? Có đặt mục tiêu cuộc đời là hưởng thụ những tiện nghi vật chất hay không?

Cái người dân Tây Tạng cần là Bắc Kinh phải tôn trọng tín ngưỡng của họ, tôn trọng quyền tự do của họ, đừng đập phá chùa chiền, đánh đập sư tăng, hãy trả lại cho họ đất trời, thiên nhiên và văn hóa của dân tộc Tạng.

Hãy quay lại câu chuyện giữa Trang Chu và Ngụy Vương về chữ “nghèo”. Bậc trí giả đã thông hiểu lẽ huyền diệu của tạo hóa, tỏ tường thiên cơ, nắm rõ thịnh suy của xã hội, của đời người thì còn đặt mục tiêu trở thành “phú gia địch quốc” để hưởng cái sung sướng ngắn ngủi chật hẹp của kiếp người nữa chăng? Đã không mong giàu thì ắt họ không thể giàu.

Nhưng dù bậc trí giả chẳng cầu sự giàu sang thì đấng minh quân biết trọng người hiền cũng phải rước họ về làm thầy mà đãi vào bậc thượng khách để mong họ ra sức cho nước nhà cường thịnh.

Người hiền, kẻ tài cao chí cả sống trong nước của vua mà vua chẳng thèm ngó ngàng gì tới thì nói gì đến dân thường? Có phải vua mới chính là kẻ nghèo trí tuệ hay không? Người tài mà lại phải mất thời gian lo cơm ăn áo mặc thì sao có thì giờ đóng góp cho quốc gia? Ấy là lãng phí. Mà người tài bị lãng phí thì có phải đất nước sẽ nghèo đi không? Không phải lỗi của nhà cầm quyền như Ngụy Vương thì lỗi của ai?

Rõ là như lời Trang Chu: “Sinh không nhằm thời, trên thì hôn ám, dưới thì loạn tặc lại không muốn cực nhọc vất vả có được không?”.

Ấy, hoàn cảnh như thế, thời thế như vậy, muốn không nghèo cũng khó. Cũng đành như con vượn con khỉ sống ở nơi cành khô dễ gãy, gai góc khó trèo, như hạt giống gieo vào sa mạc mà thôi.

Xem thêm: Trang Tử nói: “Người biết ở một mình mới trở thành người xuất chúng”, tại sao?

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Người xưa dạy "chọn phương hướng là chọn vận mệnh, chọn con đường chính là chọn tương lai". Trên đường đời, đừng cố chấp đi sai hướng rồi tự đẩy mình vào ngõ cụt.

Chấp niệm quá mức là ám ảnh, và ám ảnh là liều thuốc độc: Sống ở đời, kẻ thức thời mới là trang tuấn kiệt
0 Bình luận

Câu chuyện về 3 cách sống của Trang Tử thông qua hình ảnh 3 con cá chính là bài học cuộc sống sâu sắc, nếu bạn thấu hiểu được thì cuộc đời tự nhiên an yên, tự tại, hanh thông.

Cuộc đời bạn sẽ tự nhiên hanh thông nếu hiểu được bài học từ 3 con cá của Trang Tử
0 Bình luận

Hãy tin rằng, bạn có quyền sống một cuộc đời tốt đẹp hơn và chỉ khi cánh cửa trước mặt đóng lại thì cách cửa khác mở ra, đó là điều cần thiết để bạn đón cơ hội mới. Đừng quá muộn phiền, hãy chấp nhận quy luật tự nhiên. 

Trang Tử không khóc vợ - Câu chuyện giúp bạn hiểu ra chân lý 'mọi thứ rồi sẽ tốt đẹp lên'
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc'

Cổ nhân răn dạy: “Người thông minh biết buông bỏ, kẻ khôn ngoan biết giả ngốc". Thực ra, trí tuệ lớn nhất đôi khi không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ không để tâm đến những điều nên bỏ qua.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Tổ tiên nói: “Đáng sợ nhất là ngày mùng 1 tháng 7 âm” vì sao lại thế?

Trong dân gian vẫn truyền tụng câu: “Tháng Bảy mưa ngâu, ai sầu nấy chịu – Mùng Một tháng Bảy, quỷ mở cổng trần”. Từ xưa, tháng 7 âm lịch luôn gắn liền với nỗi ám ảnh mơ hồ, được gọi là “Tháng Cô Hồn”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh nỗi sợ hãi khó gọi thành tên mà còn thể hiện hệ thống niềm tin tâm linh đã ăn sâu trong văn hóa người Việt từ đời này sang đời khác.

Hải An
Hải An 23/08
Người xưa căn dặn: “Dù nghèo cũng chớ ăn lươn trông trăng”, vì sao?

Người xưa căn dặn: “Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng”, thoạt nghe ta dễ nghĩ đây chỉ là một kinh nghiệm ăn uống dân gian, nhưng kỳ thực, đó là lời nhắc nhở con cháu về cái gốc làm người, về phẩm giá và sự cẩn trọng trước những thứ dễ dàng mà nguy hiểm.

Hải An
Hải An 17/08
Người xưa nói: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”

Người xưa có câu: “Mưu sự không có chủ kiến ắt lâm vào cảnh khốn đốn, làm việc không có chuẩn bị tất xôi hỏng bỏng không”. Chỉ một lời răn nhưng là tinh hoa đúc kết từ bao đời, nhấn mạnh hai yếu tố cốt lõi của mọi thành công là chủ kiến và sự chuẩn bị.

Hải An
Hải An 27/07
“Xử đẹp” con riêng của chồng – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Ông nắm tay bà, những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt. Ông cám ơn bà nhiều lắm! Cảm ơn cách “xử đẹp” của bà suốt hơn 20 năm qua để gia đình được vẹn tròn, êm ấm.

Hải An
Hải An 26/07
Cổ nhân răn dạy: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”, càng ngẫm càng thấm!

Cổ nhân nói: “Không thể nói chuyện biển cả với con ếch ngồi đáy giếng, chẳng thể bàn về băng tuyết với lũ côn trùng mùa hè”. Chỉ một câu nói đơn giản nhưng ẩn sâu là lời cảnh tỉnh sâu sắc về nhận thức, tầm nhìn và giới hạn tư duy của con người.

Thanh Tú
Thanh Tú 25/07
Cụ Cự “góa con” – Câu chuyện nhân văn xúc động

Nhìn 5 người con của cụ Cự ai cũng giỏi giang, thành đạt, mọi người trong làng ai nấy đều ngưỡng mộ, nghĩ rằng kiểu gì tuổi già của cụ cũng được hưởng phúc.

Hải An
Hải An 24/07
Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau”, càng ngẫm càng thấm!

Triết gia Trang Tử nói: “Bi ai lớn nhất của đời người là chết về tâm tưởng, còn cái chết về thể xác chỉ xếp sau". Đó không chỉ là một nhận định triết lý, mà còn là một hồi chuông tỉnh thức giữa cuộc sống hiện đại đang ngày một rối ren, hối hả và rệu rã từ bên trong.

'Con lớn mà không trông em cho bố mẹ' - Câu chuyện đáng suy ngẫm

"Con lớn mà không trông em cho bố mẹ", lời mẹ trách sau khi em tôi ra đi mãi mãi ở tuổi 11. Lời nói ấy như nhát dao xoáy vào tim, theo tôi suốt cả cuộc đời...

Hải An
Hải An 22/07
Người xưa căn dặn: Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết.

Người xưa nói "Muốn biết một người có phúc hay không, chỉ cần nhìn “miệng” là biết". Nghe tưởng đơn giản, nhưng càng ngẫm càng thấy thâm sâu.

Thanh Tú
Thanh Tú 18/07
Yên ổn tuổi già – Câu chuyện đáng suy ngẫm

Nhìn cảnh con dâu xa lánh mẹ chồng, con trai cũng theo vợ không bênh vực mẹ một lời tôi chán nản xót thương cho tuổi già của chính mình… cả một đời vì con kết quả lại nhận về quả đắng.

Hải An
Hải An 17/07
Người xưa nói: “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái”, có nghĩa là gì?

Người xưa nói “Có tiền buôn Đông, không tiền buôn Thái.” Thoạt nghe tưởng là chuyện mua bán vùng miền, nhưng càng ngẫm, càng thấy câu này là lời dạy khôn ngoan về tư duy thích nghi, biết mình biết người và nghệ thuật xoay chuyển nghịch cảnh bằng sự linh hoạt và nhạy bén.

Hải An
Hải An 16/07
Bản di chúc 'tình người' - Câu chuyện nhân văn cảm động

Trước khi mất, vị doanh nhân đã để lại một bản di chúc thấm đẫm tình người: "Tiền của tôi hầu hết đến từ sự tranh giành, tâm kế trên thương trường. Chính họ đã khiến tôi hiểu được nguồn vốn lớn nhất của đời người chính là phẩm hạnh..."

Lão Tử nói: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư”, càng ngẫm càng thấm!

Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã để lại một câu nói tưởng như nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng cả một thế giới quan sâu xa và một cái nhìn thấu suốt về nhân tình thế thái: “Đạo của Trời lấy chỗ dư bù chỗ thiếu, đạo của Người lấy chỗ thiếu bù chỗ dư.” Càng đọc, càng ngẫm, càng thấy rõ nỗi buồn của người xưa khi chứng kiến sự chênh lệch giữa quy luật hài hòa của tự nhiên và cách hành xử đầy thiên lệch của con ngư

Thanh Tú
Thanh Tú 14/07
Giá trị của người phụ nữ trong gia đình – Câu chuyện nhân văn đáng ngẫm

Người phụ nữ càng có giá trị, càng không so đo với người trong cùng một mái nhà. Bởi họ hiểu rằng, gia đình chính là để yêu thương, không phải để hơn thua.

Hải An
Hải An 13/07
Lão tử nói: “Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh”, càng ngẫm càng thấm!

Lão Tử nói: “Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh”. Người có lòng thiện cao nhất thì như nước. Nước khéo làm lợi cho muôn loài mà không tranh giành với ai. Một lời dạy giản dị, nhưng ẩn chứa minh triết sâu sắc về cách sống hài hòa với vạn vật, thuận theo tự nhiên, và giữ mình khiêm nhường mà vẫn vững mạnh.

Thanh Tú
Thanh Tú 12/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất