Tâm là nơi chứa đựng vạn suy tư: Tâm thế nào thì đời thế nấy!

Tuân Tử từng nói: "Tâm giả, hình chi quân dã, nhi thần minh chi chủ dã". Nghĩa là, tâm là vua của mọi hình tướng, là chủ của thế giới tinh thần trong con người. 

Câu này còn có ý tứ rằng, vạn sự vật bên ngoài đều là do tâm nhận thức phản ánh ra. Cái tâm thế nào sẽ chiêu mời điều ấy đến, tâm thiện sẽ chiêu mời điều thiện, tâm ác sẽ chiêu mời điều ác.

Phật gia giảng: "Vật tùy theo tâm mà chuyển, cảnh từ tâm mà tạo ra, hết thảy phiền não đều từ tâm mà sinh". Trong tướng mệnh học cũng viết: "Có tâm mà không có tướng thì tướng sẽ theo tâm mà sinh ra. Có tướng mà không có tâm thì tướng sẽ theo tâm mà biến mất". Tướng ở đây kỳ thực không chỉ là dung mạo bên ngoài của một người mà còn là hoàn cảnh sống của người ấy.

Kinh Lễ cũng viết: "Tâm là nơi chứa đựng hàng vạn suy tư", đó là nơi xuất phát và tồn trữ những suy nghĩ, ưu tư, lo âu của một người. Vậy nên hết thảy phiền muộn hay hạnh phúc của một người đều do tâm thái của người đó quyết định. Hết thảy những khổ đau trong cuộc sống này đều do sự không thỏa mãn trong tâm mà sinh ra. Vậy mới xuất hiện một số người giàu có nhưng cả ngày đều là than thở, đăm chiêu ủ dột. Nhưng lại có một số người lấy khổ làm vui, sống trong cảnh nghèo khó mà vẫn thấy an lạc. 

Cảnh vật mà ta nhìn thấy là tốt hay xấu đều có quan hệ mật thiết với tâm tình của mình. Tình cảm của một người nhìn thấy hay cảm nhận thấy là thuận lợi hay khó khăn, là ưu hay khuyết cũng hoàn toàn là do tâm cảnh của người ấy quyết định. Đối mặt với cùng một loại hoàn cảnh, mỗi người khác nhau sẽ có tâm tình và cách lý giải khác nhau. Người thất ý bi quan, sẽ phát ra sự đau khổ, cảm giác mất mát. Người lạc quan sẽ sinh ra một loại cảm giác phấn chấn, hướng về phía trước.

Có câu chuyện kể rằng, một người nông phu khi nhìn thấy con chim đang bay trên trời cao liền chống cái cuốc rồi thở dài và nói: "Nó sống thật là khổ! Suốt ngày bay lượn khắp nơi chỉ vì để tìm một miếng ăn!" Nhưng một cô gái ngồi bên cửa sổ, nhìn thấy con chim lại thảng thốt: "Nó thật là hạnh phúc vì có đôi cánh xinh đẹp, được bay lượn trên bầu trời rộng lớn".

Để tiêu trừ sự chán nản, cải thiện nội tâm thì lương thiện là phương thuốc hữu hiệu nhất. Lương thiện giúp một người nhìn thấy vẻ đẹp trong cuộc sống, thấy ánh sáng của hi vọng. Lương thiện là ánh sáng mặt trời làm tan rã sự thất ý trong tâm linh khiến niềm tin của con người tăng lên gấp nhiều lần.

Một người cao thượng có thể sống một cuộc đời rất bần cùng nhưng tinh thần thì vĩnh viễn giàu có. Bởi vì thiện tâm đã khiến sinh mệnh họ trở nên đầy đủ và sung túc. Hết thảy niềm khoái hoạt và hạnh phúc chân chính trên đời này đều đến từ thiện tâm. Vậy nên cổ nhân mới dạy: "Hành thiện là vui sướng nhất".

Cảnh do tâm sinh ra, khi trong lòng người được khỏa lấp bởi sự khoan dung và từ bi thì tâm tình của người ấy tự nhiên sẽ yên tĩnh và tường hòa. Nhân sinh tốt đẹp chính là phiêu diêu, tự tại. Muốn đạt được cuộc đời ấy, cảnh giới ấy, hãy bắt đầu từ việc tu tâm dưỡng tính.

Xem thêm: Mỗi người là một cái cây to lớn cho những người khác nương tựa