Cái kết ngọt bùi cho bà mẹ đơn thân cả đời vất vả đi cân dạo kiếm tiền nuôi con thành tiến sĩ tại Pháp

Vượt cạn 1 mình, bị cơ quan kỷ luật không sợ bằng "con đỉa đói" định kiến xã hội

40 năm trước, khi mới 19 tuổi chị Nguyễn Thị Lánh đã là một cô y tá xinh xắn, năng nổ ở Trạm Y tế xã Dạ Trạch (huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên). Nhưng thời bao cấp cuộc sống khó khăn, chờ mãi không có biên chế nên chị Lánh nghe theo họ hàng đi Lai Châu làm việc.

Chị Lánh xin vào Bệnh viện vùng cao làm, chị còn đi học bổ túc thêm để nâng cao trình độ văn hóa, kiến thức của mình. Cũng trong thời gian này, chị tình cờ gặp và yêu một nam sinh con lãnh đạo tỉnh đang về nghỉ hè. 

Kết quả của đó chính là cái thai trong bụng chị. Khi cái thai lớn dần cũng là lúc mọi chuyện vỡ lở. Mẹ anh chàng sinh viên này không đồng ý cuộc hôn nhân này vì cho rằng không "môn đăng hậu đối". Thậm chí, bà còn lấy cơ mình bị mắc bệnh tim để chia lìa đôi trẻ.

Theo chị Lánh, kể, có lần bà đanh thép nói với chồng: "Nếu ông nhất định cho cưới thì ngày đó cũng là ngày chết của tôi”. Áp lực đủ đường, cuối cùng vị lãnh đạo tỉnh đành đưa con trai về quê ở Thanh Hóa để cắt đứt hẳn đoạn tình duyên này của con trai. 

Đoạn tình cảm đầy nước mắt và đau khổ này của chị Lánh giờ chỉ còn gói gọn trong lá thư anh ấy viết gửi: "Em thương yêu! Chắc là em mong tin anh lắm phải không? Và trong đầu có lẽ đang có hàng tỉ câu hỏi vớ vẩn có đúng không? Anh đoán chắc chắn là như vậy. Em yêu, đừng có giận và trách anh nhé, cũng đừng có những ý nghĩ sai về anh… Nói thật là anh rất lo cho em. Anh đã rũ áo ra đi để lại biết bao hậu quả mà em phải gánh chịu trong khi anh lại đang nhởn nhơ ở dưới này… Em đã mất đi tất cả để đánh đổi một cái: được anh. Bởi vậy anh càng thương và yêu em, yêu em hơn ai hết”.

Năm 1987, chị vượt cạn một mình, bị cơ quan kỷ luật, tương lai tiêu tan. Thế nhưng, chừng ấy thứ đau khổ chẳng đáng sợ bằng định kiến xã hội cứ như đỉa đói bám mãi quanh chị. Có những lúc chị tưởng như gục ngã nhưng nhìn đứa con bé bỏng, chị lại có động lực sống, làm việc, kiếm tiền nuôi con.

Năm 1990, hai mẹ con về phép, tình cờ thoát được trận lũ quét tràn qua thị xã Lai Châu cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, cơ quan, xí nghiệp nằm bên bờ thấp của dòng sông Nậm Lay khiến 100 người thiệt mạng và mất tích.

Phần vì mất hết đồ đạc, giấy tờ, phần vì thương con làm mẹ đơn thân ở xa quê nên gia đình chị mới giữ cả hai ở quê. Chính quyền xã Dạ Trạch hồi ấy còn có chính sách rất nhân văn là cấp cho mỗi phụ nữ quá lứa nhỡ thì một mảnh đất làm chỗ nương thân. Chị Lánh cũng là 1 trong mấy chục người được nhật đất.

Trong thời gian làm mẹ đơn thân nuôi cậu con trai Nguyễn Văn Linh chị Lánh cũng được nhiều trong trai trong xã để ý. Họ nói muốn che chở cho cả hai mẹ con nhưng chị từ chối thẳng luôn vì muốn dành toàn bộ tình cảm và tâm trí cho cậu con trai. 

Biết hoàn cảnh gia đình như vậy, Linh rất hiểu chuyện và thương mẹ. Chị Lánh cho biết, có bữa mẹ đổi dép cho người đồng nát, Linh nói: "Mẹ ơi, đổi một chiếc thôi vì con chỉ rách có một chiếc”. Chị âu yếm cười, bảo: “Ai đời người ta cho đổi một chiếc hả con?”.

Đi cân dạo kiếm tiền nuôi con thành tiến sĩ 

Hồi con trai học mẫu giáo, chị Lanh thấy nhiều người trong làng lên Hà Nội buôn rau nên cũng xin đi theo. Một ngày nọ, khi chị đang gánh rau ra bến sông để lên cano ngược sông Hồng, thằng bé hớt hải chạy theo, mũi dãi đầy mặt, vừa chạy vừa gào khóc: “Ối mẹ ơi”. Thương quá nên chị mới cho con lên Hà Nội cùng mình. Thế là cứ 3h sáng chị dậy ra cầu Long Biên lấy hàng xong quay về đánh thức con dậy bảo bám theo dải quang rồi gánh rau đi bán khắp các con phố.

Khi con đến tuổi đi học, chị gửi nó về ở với ông bà ngoại ở quê. Trước khi cho con về, chị dặn: "Con ơi, ở nhà cố gắng mà học đi nhá! Mẹ bây giờ phải đi chợ mới có tiền nuôi con chứ cứ ở nhà thì chết đói cả”.

Vốn là đứa trẻ hiểu chuyện và sáng dạ, Linh luôn cố gắng học tập và nghe lời ông bà ngoại. Nhiều bài toán rất khó mà không cho ai giúp, tự suy nghĩ, có khi đến 1, 2 giờ sáng cũng bật dậy vì đã tìm ra lời giải.

Mấy năm trời buôn bán ở Hà Nội, mỗi ngày chị Lánh chỉ lãi được 10.000 - 15.000 đồng. Có lần, 3 buổi sáng liên tiếp chị bị công an bắt vào 3 phường khác nhau vì tội bán hàng rong trên vỉa hè. Chị khóc van xin thế nào cũng không được tha, bị thu cả hàng hóa. Sợ quá, chị trở về quê, trông bệnh nhân thuê rồi nhờ ông anh làm phó cả xin cho đi phụ vữa.

Vì là phụ nữ, sức khỏe không như đàn ông nên nhưng công việc nặng nhọc đó chị không kham nổi. Cuối cùng, chị Lánh vay tiền đi mua cái cân để hành nghề. Đi cân dạo - nghề rất thịnh hành ở Dạ Trạch hồi ấy do ông bà Minh - Hạnh là "tổ sư".

Ban đầu chỉ là ái cân vác vai nhưng sau này là cái cân đẩy, biết nói oang oang các chỉ số chiều cao, cân nặng, hình dáng béo hay gầy của khách. Để sở hữu được cái cân biết nói trị giá 25 triệu, 3 gia đình phải cắm cả sổ đỏ vào ngân hàng chung nhau mà mua.

Ngày ngày, chị bịt khăn kín mặt chỉ để hở đôi mắt nên khi đi cân dạo chẳng ai biết là già hay trẻ, ai cũng chỉ gọi chị gọn lỏn là "cân ơi, vào đây". Và chỉ chờ có thể chị đẩy nhanh chạy lại. Mỗi lượt cân như vậy có giá từ 500 - 1.000 đồng. Vậy mà chị Lánh từng gặp những pha "ăn quỵt" tiền cân. Nhưng thân hình nhỏ bé, thân cô thế cô, chị chẳng biết phải làm sao?

Niềm vui và động lực duy nhất của chị chính là con trai. Dù ngày lào cũng ở ngoài đường đi cân dạo nhưng cứ dễ rảnh rỗi là chị lại gọi điện về hỏi thăm, động viên con trai cố gắng học tập để sau này có cuộc sống tốt hơn.

Lúc Linh chuẩn bị thi đại học, chị chỉ khuyên con: "Nếu con thi đỗ đại học, kể cả đi vay nặng lãi mẹ cũng nuôi, còn nếu không mẹ sẽ mua cho con cái cân mà hành nghề”. Nó cười, vì quá hiểu mẹ.

Khi nhập học tại Đại học Xây dựng, chị Lánh bỏ nghề cân dạo ở Hải Phòng để theo con lên Hà Nội. Hai mẹ con thuê một phòng trọ nhỏ để sống, sáng chị cơm nước cho con rồi chiều đến đi đến nửa đêm kiếm sống.

Bình thường cân dạo cũng đủ tiền cho hai mẹ con nhưng có lúc trời không ủng hộ mưa gió thế là chẳng đi cân dạo được và lại âm dần vào vốn. Mẹ con chị mắc nợ người ta đến 20 triệu. Thậm chí vào ngày sinh nhật con, chị bảo: "Mẹ chẳng có tiền tặng cho con một cái gì cả, chỉ chiêu đãi con một bữa trứng vịt lộn đến chán thì thôi!”.

Nghe thấy thế, Linh chẳng buồn mà mắt còn sáng lên, tay nhoay nhoáy đập, ăn liền tù tì 27 quả trứng một lúc. Chị hoảng quá phải mua cả thuốc rối loạn tiêu hóa để phòng ngừa nhưng bụng dạ nó lại chẳng sao. Có lẽ bởi Linh thiếu chất thường xuyên nên mới đói góp, no dồn như vậy. 

Linh học giỏi lại chăm chỉ nên đã nhận được học bổng đi Pháp. Khi học xong đại học, Linh tiếp tục học lên thạc sĩ, tiến sĩ và hiện có quốc tịch cả hai nước Việt Nam và Pháp. 

Sau khi con trai Pháp, chị Lánh chưa về sống mà ở Hà Nội thêm vài năm vì có ông anh gửi thằng con học đại học trên đó. Sau đó, chị còn được ông anh gửi gắm thằng con học đại học nên chị phải ở Hà Nội thêm mấy năm để vừa cân dạo, vừa bảo ban, giúp đỡ cháu. Từ con đẻ đến con dâu, con rể của cả 7 anh chị em, đứa nào cũng gọi là mẹ hết thành ra chị có đến mười mấy đứa con.

Hiện tại, chị Lánh đã về quê sống một cuộc sống thanh bình. Hôm 8/3, Linh ở bên Pháp nhắn tin về cho mẹ rằng: "Mẹ ơi, hôm nay nhân ngày 8/3 con chúc mẹ luôn luôn mạnh khỏe. Mẹ có mạnh khỏe bên này con mới yên tâm công tác. Con mong mẹ lúc nào cũng mạnh khỏe để làm hành trang cho con bước tiếp cuộc đời”. 

Nói đến mẹ con chị Lánh ở xã Dạ Trạch ai cũng nể phục. Ông Nguyễn Duy Thiện - cựu Chủ tịch UBND xã Dạ Trạch cho biết: "Cả xã này chưa có nhà ai hoàn cảnh khó khăn như mẹ con chị Lánh thế mà chị ấy vẫn chấp nhận hy sinh, suốt đời không đi lấy chồng để dồn tình cảm, nuôi con thành tiến sĩ”.

Cuộc đời thần kỳ của cô gái cao 0,6m và hành trình "hiện thực hóa" ước mơ trở thành minh tinh nổi tiếng