Muốn thành việc lớn hãy học cách "bình tâm tĩnh khí"

Tĩnh khí là gì?

Cuộc sống hiện tại quá đỗi xô bồ, vất vả khiến con người luôn trong guồng quay của công việc, áp lực đè nặng lên cả thân thể và tinh thần, tâm trạng luôn bực bội, nóng giận,... Thực ra, họ không biết rằng tĩnh lặng mới có thể nhìn xa, bình tình mới được tĩnh khí, tĩnh khí mới làm nên chuyện lớn. 

Người xưa có câu: "Đối diện với việc lớn cần bình tâm tĩnh khí". Quả thực, đối với các bậc hiền nhân, thánh nhân xưa kia, càng là đối diện với những việc kinh thiên động địa, nguy hiểm cận kề thì càng giữ tâm tịnh như nước, thấy biến không lui, "bình tâm tĩnh khí". Hoảng sợ, lo lắng dễ khiến ta quyết định sai lầm, chỉ có bình tĩnh, lý trí mới làm nên chuyện.

Thế nào là tĩnh khí? Binh gia có câu: "Đạo làm tướng, trước hết phải giữ được tâm, núi Thái Sơn sụp đổ ngay trước mắt mà sắc mặt không thay đổi, con nai có nhảy múa bên cạnh thì mắt vẫn không liếc". Có thể hiểu rằng, tĩnh khí là khả năng giữ tâm thanh tịnh, bình thản trước biến cố để có thể đưa ra những quyết định mang tính trọng yếu, chính xác.

Trong đạo Phật có câu: "Do giới nhi định, định năng sinh tuệ", hàm ý rằng từ "giới" mà định lại được, định lại có thể sinh ra trí tuệ. Trong Đạo giáo có câu: "Thục năng trọc dĩ chỉ, tĩnh chi từ thanh; thục năng an dĩ cửu, động chi từ sinh" (孰 能 濁 以 止, 靜 而 徐 清. 孰 以 安 以 久 動 而 徐 生). Câu này tức là ai cũng có đục mà nhờ tĩnh lại dần trong, ai có thể yên mà nhờ động lại dần linh hoạt.

Nhờ tĩnh khí hay là tâm thanh tịnh mà người Phật tử có thể đạt tới cảnh giới tứ thiền bát định. Nhờ có tĩnh khí mà người tu Đạo gia có thể khai huệ khai ngộ, nhập tĩnh. 

Làm sao để bình tâm tĩnh khí?

Một ví dụ về việc cao nhân luôn giữ tĩnh khí ấy là trong trận Phì Thùy, trận chiến lừng danh trong lịch sử Trung Hoa. Khi ấy quân Đông Tấn chưa được 10 vạn người, phải chống cự lại 100 vạn binh sĩ của quân Tiền Tần, quả thực tình thế rất nguy cấp. Thế nhưng, vào lúc hai bên đối đầu, chủ soái Tạ An vẫn bình thản điều động binh lực, sau khi xong lại không chút lo sợ mà ngồi chơi cờ vây.

Người chơi cờ cùng chủ soái hết sức sốt ruột, lo lắng, không thể tập trung vào bàn cờ. Lát sau, thấy quân tiền tuyết báo tin chiến thắng, Tạ An chỉ dửng dưng nhìn thoáng qua rồi lại tiếp tục chơi cờ, còn người bên cạnh thì không nhịn được, liền lên tiếng hỏi tình hình. Khi ấy, Tạ An vẫn bình thản mà đáp rằng: "Là bọn trẻ đã đánh thắng rồi."

Tĩnh khí không phải thứ sinh ra đã có, mà là thứ nhờ rèn luyện và tích lũy mà thành. Có những người vừa gặp chuyện đã vội hoảng sợ, chưa làm gì đã thu mình vào vỏ ốc mà trốn, ấy là do họ không đủ tự tin và năng lực, do đó không có bản lĩnh đối mặt với việc lớn. Trái lại, có người gặp việc lớn lại rất thoải mái, tự tin xông pha giải quyết mọi vấn đề, dù có vấp ngã cũng có thể đứng lên, trước sau vẫn bình tâm tĩnh khí.

Thông thường, con người đều có cảm xúc hỉ nộ ái ố, khi gặp chuyện đều không nhịn được mà buông lơi cảm xúc, có gì biểu hiện ra ngoài như thế. Làm vậy không có gì sai, chỉ là không giúp được gì cho tình hình mà lại khiến mọi việc thêm phức tạp, rối rắm. Tâm trạng bất an, lo lắng trước mọi việc bất ngờ, mới mẻ tựa như chiếc xe lao nhanh xuống dốc, dù có phanh mà không biết đạp thì cứ vậy lao đi, đâm thẳng xuống vách núi thì chỉ có tiền mất, tật mang.

Tục ngữ có câu rằng: "Thủ trung hữu lương, tâm trung bất hoảng", tức là trong tay có thực thì tâm sẽ không lo. Sách của các bậc cao nhân đi trước chính là món ăn tinh thần, là bài học đắt giá tích lũy kinh nghiệm. Nhờ đọc sách, ta có thể hấp thụ kiến thức, trí tuệ của những người đi trước, nắm bắt hướng đi, nâng cao năng lực, vượt qua được cảm giác hoang mang, lo lắng. Càng là người học thông viết thạo, tu dưỡng khả năng thì tầm nhìn càng khoáng đạt, chân tâm cũng vậy mà thanh tịnh hơn cả.

Bình tâm tĩnh khí là cảnh giới cao thượng của tinh thần

Trong thư gửi con trai, Gia Cát Lượng từng viết rằng: "Phu quân tử chi hành, tĩnh dĩ tu thân, kiệm dĩ dưỡng đức, phi đạm bạc vô dĩ minh chí, phi ninh tĩnh vô dĩ trí viễn". Ý của ông là cái hành của người quân tử là lấy tĩnh lặng mà tu thân, lấy cần kiệm để dưỡng đức, không đạm bạc thì chí không sáng, tâm không tĩnh thì không thể nhìn xa.

Người tu tâm dưỡng tính thì sẽ không còn màng tới những thứ phù du như tiền tài, hư danh ảo vọng. Trái lại, những người buông thả, trôi nổi sẽ luôn khởi tâm dục vọng, đến khi về già vẫn không thể tĩnh tâm. Muốn bình tâm thì phải có chính khí, nhờ chính khí mà tâm không động, không khởi ham muốn, không hám tư lợi. Người mà gặp việc lớn có thể "lấy tĩnh chế động" thì việc nhỏ càng có thể "cầm được buông được", tâm thanh tịnh, không còn phiền não.

Có một vị thiền sư từng nói rằng, muốn tâm tĩnh như nước thì phải biết buông bỏ. Buông bỏ từ những thứ vật chất như tiền bạc, danh vọng tới tinh thần như phiền não, khổ đau, có như vậy mới khiến cho "tâm tĩnh như nước". Người nào hiểu được ý nghĩa của sinh tử luân hồi, của nhân quả nghiệp báo thì khi ấy tĩnh khí đã thành, tâm tự nhiên mà thanh tịnh, an yên. Tĩnh khí vì vậy cũng là một loại tu dưỡng, một cảnh giới cao thượng của tinh thần. 

Tuy nói vậy nhưng tĩnh khí được hay không lại là điều khó khăn. Con người không chuyên tâm tu tập, sống bản năng thì khó mà tích lũy tĩnh khí. Thế nhưng, tĩnh khí không phải thứ cưỡng cầu là được, mà là định lực cần thông qua rèn luyện, tu dưỡng mới thành, cũng vì thế mà có cao có thấp, mỗi người lại khác nhau. Vì vậy, con người phải tu tâm dưỡng tính, rèn luyện chân tâm, như vậy mới bình tâm tĩnh khí, không còn phiền não, chẳng sợ khổ đau.

Hãy hướng về phía Mặt trời, bạn sẽ không còn thấy bóng tối