Thầy giáo Lê Bá Khánh Trình – "Huyền thoại” toán học Việt Nam

Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình được biết đến như một “huyền thoại” của Toán học Việt Nam khi đạt điểm tuyệt đối 40/40, nhận giải đặc biệt cho thí sinh có lời giải đẹp tại Olympic Toán quốc tế 1979. Ông đã viết nên một phần rực rỡ của lịch sử toán học nước nhà bằng chính trí tuệ và sự tận tụy suốt cả cuộc đời mình.

Hải An
Hải An 18/06
Theo dõi

Xứng danh "huyền thoại Toán học Việt Nam"

Cách đây 43 năm ở thủ đô nước Anh, Lê Bá Khánh Trình - khi đó vẫn là một cậu học trò 17 tuổi đại diện cho đội tuyển Việt Nam đã đoạt giải Nhất trong kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO) với số điểm tuyệt đối 40/40. Hồi hương với loạt thành tích ấn tượng, Lê Bá Khánh Trình được truyền thông ưu ái gọi với biệt danh là “cậu bé vàng Toán học".

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-5-1639
le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-2-1639

Bài toán giúp Lê Bá Khánh Trình nhận giải đặc biệt là bài số 3 trong đề thi năm đó. Theo chia sẻ của ông, trước ngày thi, ông bị cảm và khá mệt mỏi. Trong phòng thi, do đọc nhầm đề, ông hiểu sai yêu cầu và chỉ phát hiện ra lỗi này khi thời gian làm bài sắp hết. Trong tình huống cấp bách, ông đã tìm cách viết lời giải ngắn gọn nhất có thể.

Lời giải của Lê Bá Khánh Trình ngắn gọn, không phức tạp như đáp án ban đầu. Nhưng cũng vì thế, mới đầu, ban giám khảo cho rằng có thể sai sót. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra kỹ lưỡng, họ không tìm thấy lỗi nào và nhận ra sự độc đáo trong cách tiếp cận của ông. Giáo sư Tony Gardiner, một trong những giám khảo năm đó, đã đề xuất trao giải đặc biệt cho lời giải này.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-3-1639

Thành tích của Lê Bá Khánh Trình không chỉ làm rạng danh Việt Nam trên đấu trường quốc tế mà còn trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ học sinh yêu thích Toán học. Lời giải độc đáo của ông được coi là kinh điển, thể hiện tư duy sáng tạo và khả năng ứng biến tuyệt vời.

Đến nay, ông vẫn là thí sinh Việt Nam duy nhất đạt giải đặc biệt cho lời giải đẹp tại IMO, khẳng định vị thế đặc biệt của mình trong lịch sử Toán học nước nhà. Lời giải này sau đó được lưu hành trong các tuyển tập đề olympic toán, thay cho đáp án của ban tổ chức.

Người thầy ưu tú cống hiến hết mình cho sự nghiệp “trồng người”

Sau thành công tại IMO, Lê Bá Khánh Trình được tuyển thẳng vào Khoa Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên Lomonosov. Tại đây, ông làm nghiên cứu sinh dưới sự hướng dẫn của Viện sĩ Andrey Alexandrovich Gontrar, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga.

Sau khi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva, Lê Bá Khánh Trình đã có nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp ở nước ngoài. Tuy nhiên, ông quyết định trở về Việt Nam và chọn con đường giảng dạy. Sau khi về nước, từ năm 1991, ông đã gắn bó với công việc giảng dạy tại Khoa Toán - Tin học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP HCM.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-7-1640

Hơn 40 năm trôi qua, "cậu bé vàng" năm đó vẫn được coi là "huyền thoại Toán học Việt Nam", chỉ khác chăng giờ mọi người quen gọi người ấy bằng một danh xưng gần gũi hơn - TS. Lê Bá Khánh Trình hay thầy Trình. Dù đạt nhiều thành tích ấn tượng trên con đường nghiên cứu nhưng sau tất cả, thầy Trình lại chọn gắn bó với nghiệp bảng đen phấn trắng.

Ông không chỉ giảng dạy cho sinh viên mà còn tham gia đào tạo học sinh trường Phổ thông Năng khiếu. Nhiều năm liền, ông tham gia tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển Việt Nam dự thi IMO, đảm nhận vai trò trưởng hoặc phó đoàn. Từ năm 2015, ông còn tham gia huấn luyện cho đội tuyển IMO của Saudi Arabia, giúp họ đạt thành tích tốt trong các kỳ thi quốc tế.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-6-1640

TS Lê Bá Khánh Trình chia sẻ rằng nghề giáo đến với ông như một "nghiệp dĩ", một cái duyên số. Trong thời gian học tại Đại học Tổng hợp Lomonosov, mỗi khi thấy giáo viên giảng dạy điều gì hay, ông đều tưởng tượng cách truyền đạt lại cho học trò trong tương lai.

"Nghề giáo với tôi có lẽ là duyên nợ, là nghề chọn mình”, ông chia sẻ. Ông cũng không thích việc phải cầm đơn xin việc hay tìm kiếm công việc bình lặng để hưởng thụ riêng, mà mong muốn tìm một công việc phù hợp với tính cách và sức khỏe của mình. Vì vậy, nghề giáo trở thành lựa chọn lý tưởng đối với ông.

Trong suốt sự nghiệp giảng dạy, Lê Bá Khánh Trình luôn tìm cách biến những kiến thức toán học khô khan thành những điều đơn giản, gần gũi và dễ hiểu cho học trò. Ông thường tạo không khí thoải mái trong lớp học bằng cách đố vui về âm nhạc hay đùa nghịch với học trò, giúp tiết học trở nên sinh động và hiệu quả hơn. Ông tin rằng việc để học trò tự tư duy và tìm ra cách giải quyết vấn đề sẽ giúp các em nhớ lâu hơn. TS Lê Bá Khánh Trình đã truyền cảm hứng và kiến thức cho nhiều thế hệ học trò, góp phần phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục toán học nước nhà.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-1-1641

Tiến sĩ Trần Nam Dũng, Hiệu phó Trường Phổ thông Năng khiếu ĐH Quốc gia TP HCM đã gọi TS Lê Bá Khánh Trình là “huyền thoại” của Trường Phổ thông Năng khiếu. Trong chặng đường 32 năm, dưới sự dẫn dắt của TS Lê Bá Khánh Trình, đội tuyển Toán của Trường Phổ thông năng khiếu đã đóng góp cho trường hàng trăm giải quốc gia, trong đó có hơn một nửa số năm có giải nhất. Đặc biệt tổ toán đóng góp 20 huy chương quốc tế và khu vực, trong đó có 5 huy chương vàng.

Sinh viên khoa Toán, Đại học Khoa học Tự nhiên và học sinh trường Phổ thông Năng khiếu biết đến thầy Trình nghiêm khắc, giảng dạy rất nhiệt tình. Đồng nghiệp, trong đó có các thầy tham gia Ban đề thi THPT quốc gia hay thi học sinh giỏi quốc gia, nhận xét thầy Trình - người tổ trưởng - cẩn thận, nghiêm túc, nhẹ nhàng (không bao giờ lên giọng trong tranh cãi).

Dù đạt nhiều thành tựu trong lĩnh vực toán học, Lê Bá Khánh Trình luôn giữ lối sống giản dị và khiêm tốn. Ông cho rằng: "Tôi biết sức mình nên chọn công việc phù hợp nhất, nơi tôi phát huy được sở trường. Nếu làm khoa học hay quản lý, chắc tôi sẽ là nhà khoa học làng nhàng, nhà quản lý kém. Tôi làm giáo viên thấy tự tin và hợp sức mình nhất".

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-8-1641

Được biết đến không chỉ là một “huyền thoại Toán học” của Việt Nam, TS Lê Bá Khánh Trình còn nổi tiếng là một người đa tài và đầy năng lượng, chơi bóng bàn, bóng đá tốt. Ông vừa là thủ môn, vừa là tiền đạo xuất sắc của đội tuyển Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp quốc gia Matxcơva (MGU). Ông cũng là trưởng ban văn nghệ của sinh viên Việt Nam khoa Toán - Cơ bởi tài nhảy đẹp, biết chơi organ, guitar modern.

Mới đây, TS Lê Bá Khánh Trình vừa thôi đảm nhiệm vị trí Tổ trưởng tổ Toán của Trường Phổ thông năng khiếu sau 32 năm giữ vị trí này theo nguyện vọng cá nhân. Dù thôi giữ cương vị Tổ trưởng nhưng TS Lê Bá Khánh Trình vẫn làm cố vấn cho trường về công tác đào tạo học sinh giỏi và là giáo viên dạy hình học.

Ngày nay, giữa thời đại TikTok, AI, mạng xã hội và vô vàn tên tuổi “triệu view”, rất nhiều bạn trẻ chưa từng nghe tên Lê Bá Khánh Trình nếu không chủ động tìm hiểu. Nhưng điều đó không làm giảm đi giá trị của ông một “vĩ nhân thầm lặng”, một trong những trí tuệ rực rỡ nhất của Việt Nam người luôn tin rằng: “Giáo dục là gieo hạt, không phải để thu hoạch tức thì, mà để nuôi dưỡng những cánh rừng tri thức của tương lai.”

Có những người sống không ồn ào, không hào nhoáng, nhưng để lại những dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn biết bao thế hệ học trò. Và Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình chính là một người như thế.

Có thể chúng ta không ai trở thành thiên tài Toán học, nhưng mong rằng từ những con người như ông, mỗi bạn trẻ sẽ học được một điều: sống có trách nhiệm, học tập nghiêm túc, và biết ơn những người thầy đã âm thầm chắp cánh cho mình bay.

Xem thêm: Chàng trai Đà Nẵng khiến nhiều người xúc động với nghề lạ - thắp đèn “sưởi ấm” cho người đã khuất

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Tin liên quan

Tại buổi vinh danh 100 người hiến máu tiêu biểu năm 2025, chị Huỳnh Thị Mỹ An (50 tuổi, Hà Nội) đã được tôn vinh bởi hành động cao đẹp với 28 lần hiến máu và 82 lần hiến tiểu cầu.

Người phụ nữ với 110 lần hiến máu cứu người: Một giọt máu cho đi, một cuộc đời ở lại
0 Bình luận

Những ngày qua, câu chuyện của hai thím cháu người Mông bị lái xe taxi “chặt chém” 4.2 triệu đồng tiền taxi cho quãng đường hơn 20km từ bến xe Mỹ Đình đến ngã tư Nội Bài (Hà Nội) đã nhận được sự chú ý lớn từ cộng đồng.

Chân dung người hùng giúp đỡ thím cháu người Mông bị “chặt chém” 4.2 triệu đồng tiền taxi ở Hà Nội
0 Bình luận

Gia tộc Sơn Kim là một trong những gia tộc doanh nhân danh giá và giàu có bậc nhất Việt Nam, nổi bật với hành trình 4 thế hệ làm kinh doanh. Từ “lão phật gia” Nguyễn Thị Sơn đến thế hệ kế thừa vững vàng trong các lĩnh vực bất động sản, bán lẻ và thời trang, Sơn Kim không chỉ xây dựng một đế chế kinh tế, mà còn gìn giữ một di sản sống về văn hóa gia đình và giá trị Việt.

Gia tộc Sơn Kim giàu có nhất nhì Việt Nam - Từ mạch nguồn tri thức đến bản trường ca thương trường
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Bố đơn thân bán bánh xèo nuôi 2 con tự kỷ ở TP.HCM từ chối nhận sự giúp đỡ từ mọi người với lý do: “Tôi nghĩ còn nhiều hoàn cảnh khó khăn hơn mình nhiều lần”

Hai con bị bệnh, gia cảnh cũng éo le nhưng người bố đơn thân bán bánh xèo ở TPHCM cho rằng vẫn còn nhiều hoàn cảnh khó khăn cần hỗ trợ hơn mình nhiều lần để từ chối nhận tiền hỗ trợ từ mọi người.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Nữ điều dưỡng Nghệ An cấp cứu thành công du khách ngừng tim giữa phố cổ Hoa Lư

Với tinh thần trách nhiệm và chuyên môn vững vàng, nữ điều dưỡng Phan Thị Thúy Hòa (Nghệ An) đã đã kịp thời cấp cứu thành công một du khách bị ngừng tim khi tham quan tại phố cổ Hoa Lư (Ninh Bình).

Diệu Nguyễn
Diệu Nguyễn 5 ngày trước
Cụ bà 20 năm miệt mài chạy xe ôm chở bệnh nhân nghèo: “Tôi  từng khó khăn, nên ai nghèo khổ, khó khăn hơn thì tôi giúp'

Dù đã ở tuổi thất thập, bà Đào Thị Thanh Tâm (phường Thái Bình, tỉnh Hưng Yên) vẫn hằng ngày miệt mài lái chiếc xe máy cũ đi khắp các nẻo đường để chở bệnh nhân nghèo, người khó khăn mà không lấy một đồng.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Chân dung trưởng bản cứu gần 100 người thoát khỏi cơn lũ dữ ở Điện Biên

Giữa cơn lũ dữ, sự tỉnh táo, quyết đoán của Trưởng bản Háng Pu Xi (26 tuổi) cùng nỗ lực của những trai tráng trong bản đã giúp hơn 90 người di tản trước khi lũ ập đến.

Hải An
Hải An 04/08
Những người mẹ thầm lặng “gieo chữ” cho con giữa đại ngàn

Với ước mong các con sẽ có một tương lai tươi sáng hơn, những người mẹ vùng cao dã không ngại khó, không ngại khổ, gắng sức làm lụng cho con ăn học thành tài.

Hải An
Hải An 03/08
Chân dung “người hùng” Sơn La nhanh tay cứu người bị nước lũ cuốn trôi

Phát hiện có người bị lũ lớn cuốn trôi, anh Lường Văn Ấn (ở Sơn La) lập tức lao ra, cố nắm lấy tay nạn nhân. Nhờ hành động dứt khoát, anh đã cứu được người bị nạn.

Hải An
Hải An 29/07
10 năm duy trì lớp học 0 đồng “ươm mầm” tri thức, kỹ năng cho những trẻ em vùng quê

10 năm qua, lớp học hè miễn phí được thầy giáo Nguyễn Khánh khởi xướng và duy trì đã mang đến những yêu thương, ấm áp cho hàng trăm em nhỏ tại Vĩnh Long.

Hải An
Hải An 27/07
Không mẹ, không cuộc sống ổn định với 6 lần chuyển trường, nam sinh nghèo vẫn xuất sắc giành 28.5 điểm khối A kỳ thi tốt nghiệp

Mẹ bỏ đi từ năm 4 tuổi, chật vật theo bố mưu sinh với 6 lần chuyển trường, nam sinh nghèo - Đặng Văn Gia Huân vẫn nỗ lực vươn lên giành được thành tích xuất sắc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Hải An
Hải An 27/07
Xúc động trước dòng tâm sự của học sinh lớp 9 về Concert “Tổ quốc trong tim”: Tình yêu nước luôn hiện diện nếu ta biết lắng nghe từ trái tim mình

Không cần lời lẽ trang trọng, không cần in tên người nhận, cũng chẳng có những hình thức mời gọi ồn ào. Tấm giấy mời duy nhất cho Concert Quốc gia “Tổ quốc trong tim” chỉ là bản in ca khúc Tiến quân ca – bản Quốc ca thiêng liêng của dân tộc. Từ góc nhìn của một học sinh lớp 9, lời chia sẻ mộc mạc nhưng đầy xúc cảm dưới đây không chỉ là suy nghĩ về một buổi biểu diễn, mà là tiếng lòng của một thế hệ trẻ về tình yêu nước.

Hải An
Hải An 25/07
Người dân Nghệ An nấu hàng nghìn suất cơm nóng tiếp sức cho bà con vùng lũ lụt

Giữa những ngày mưa lũ dâng cao, bếp ăn nghĩa tình của người dân Nghệ An đã nhóm lên, tiếp sức cho bà con vùng lũ bằng những suất cơm ấm nóng, thấm đẫm tình người.

Hải An
Hải An 25/07
Lao mình cứu hai em nhỏ, nam thanh niên vĩnh viễn nằm lại đáy hồ

Sáng 23-7, lãnh đạo phường Phú Bài (TP Huế) cho biết đang rà soát chế độ chính sách để có thể hỗ trợ cho gia đình anh Nguyễn Đầu (31 tuổi) qua đời do cứu người đuối nước.

Hải An
Hải An 25/07
Ca sĩ Hòa Minzy ủng hộ 300 triệu đồng cho bà con vùng lũ ở Nghệ An

Trên trang cá nhân, ca sĩ Hòa Minzy cho biết cô đã ủng hộ 300 triệu đồng như một lời động viên kịp thời từ xa tới bà con và các cấp chính quyền, lực lượng chức năng đang gồng mình chống bão lũ.

Thủ khoa mồ côi, làm thuê làm mướn để kiếm tiền ăn học: “Em chưa bao giờ nghĩ đến bỏ cuộc”

Mồ côi mẹ, Siu H'Suyn sống cùng gia đình chị gái, vừa học vừa chăn bò, cắt cỏ thuê phụ chị song vẫn dẫn đầu trường Trần Quốc Tuấn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Gánh bánh mì yêu thương của ngoại Sáu giúp người khó khăn có một bữa sáng no bụng

Suốt 40 năm qua, gánh bánh mì nhỏ bé của ngoại Sáu không chỉ giúp no bụng những người lao động nghèo mà còn truyền đi một tình thương âm thầm, bền bỉ giữa lòng thành phố.

Chân dung người đàn ông bất chấp giông lốc quay thuyền cứu 30 du khách gặp nạn trên biển Thiên Cầm, Hà Tĩnh

Trên đường di chuyển đưa thuyền vào bờ trú ẩn, anh Lĩnh bắt gặp một đoàn du khách gặp nạn trên biển Thiên Cầm, Hà Tĩnh. Sau vài phút suy nghĩ anh quyết định ứng cứu, đưa 26 người an toàn vào bờ.

Ấm lòng những bữa cơm miễn phí cho thân nhân những người gặp nạn trong vụ đắm tàu du lịch Hạ Long

Từ chiều tối 19/7, ngay khi sự cố lật tàu du lịch vịnh Hạ Long xảy ra, ông Đặng Văn Toàn đã chủ động cung cấp nơi ở, phần ăn miễn phí cho thân nhân những người gặp nạn.

Hải An
Hải An 21/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất