Thầy giáo Lê Bá Khánh Trình – "Huyền thoại” toán học Việt Nam

Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình được biết đến như một “huyền thoại” của Toán học Việt Nam khi đạt điểm tuyệt đối 40/40, nhận giải đặc biệt cho thí sinh có lời giải đẹp tại Olympic Toán quốc tế 1979. Ông đã viết nên một phần rực rỡ của lịch sử toán học nước nhà bằng chính trí tuệ và sự tận tụy suốt cả cuộc đời mình.

Hải An
Hải An 18/06
Theo dõi

Xứng danh "huyền thoại Toán học Việt Nam"

Cách đây 43 năm ở thủ đô nước Anh, Lê Bá Khánh Trình - khi đó vẫn là một cậu học trò 17 tuổi đại diện cho đội tuyển Việt Nam đã đoạt giải Nhất trong kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO) với số điểm tuyệt đối 40/40. Hồi hương với loạt thành tích ấn tượng, Lê Bá Khánh Trình được truyền thông ưu ái gọi với biệt danh là “cậu bé vàng Toán học".

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-5-1639
le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-2-1639

Bài toán giúp Lê Bá Khánh Trình nhận giải đặc biệt là bài số 3 trong đề thi năm đó. Theo chia sẻ của ông, trước ngày thi, ông bị cảm và khá mệt mỏi. Trong phòng thi, do đọc nhầm đề, ông hiểu sai yêu cầu và chỉ phát hiện ra lỗi này khi thời gian làm bài sắp hết. Trong tình huống cấp bách, ông đã tìm cách viết lời giải ngắn gọn nhất có thể.

Lời giải của Lê Bá Khánh Trình ngắn gọn, không phức tạp như đáp án ban đầu. Nhưng cũng vì thế, mới đầu, ban giám khảo cho rằng có thể sai sót. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra kỹ lưỡng, họ không tìm thấy lỗi nào và nhận ra sự độc đáo trong cách tiếp cận của ông. Giáo sư Tony Gardiner, một trong những giám khảo năm đó, đã đề xuất trao giải đặc biệt cho lời giải này.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-3-1639

Thành tích của Lê Bá Khánh Trình không chỉ làm rạng danh Việt Nam trên đấu trường quốc tế mà còn trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ học sinh yêu thích Toán học. Lời giải độc đáo của ông được coi là kinh điển, thể hiện tư duy sáng tạo và khả năng ứng biến tuyệt vời.

Đến nay, ông vẫn là thí sinh Việt Nam duy nhất đạt giải đặc biệt cho lời giải đẹp tại IMO, khẳng định vị thế đặc biệt của mình trong lịch sử Toán học nước nhà. Lời giải này sau đó được lưu hành trong các tuyển tập đề olympic toán, thay cho đáp án của ban tổ chức.

Người thầy ưu tú cống hiến hết mình cho sự nghiệp “trồng người”

Sau thành công tại IMO, Lê Bá Khánh Trình được tuyển thẳng vào Khoa Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên Lomonosov. Tại đây, ông làm nghiên cứu sinh dưới sự hướng dẫn của Viện sĩ Andrey Alexandrovich Gontrar, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Liên bang Nga.

Sau khi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva, Lê Bá Khánh Trình đã có nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp ở nước ngoài. Tuy nhiên, ông quyết định trở về Việt Nam và chọn con đường giảng dạy. Sau khi về nước, từ năm 1991, ông đã gắn bó với công việc giảng dạy tại Khoa Toán - Tin học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP HCM.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-7-1640

Hơn 40 năm trôi qua, "cậu bé vàng" năm đó vẫn được coi là "huyền thoại Toán học Việt Nam", chỉ khác chăng giờ mọi người quen gọi người ấy bằng một danh xưng gần gũi hơn - TS. Lê Bá Khánh Trình hay thầy Trình. Dù đạt nhiều thành tích ấn tượng trên con đường nghiên cứu nhưng sau tất cả, thầy Trình lại chọn gắn bó với nghiệp bảng đen phấn trắng.

Ông không chỉ giảng dạy cho sinh viên mà còn tham gia đào tạo học sinh trường Phổ thông Năng khiếu. Nhiều năm liền, ông tham gia tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển Việt Nam dự thi IMO, đảm nhận vai trò trưởng hoặc phó đoàn. Từ năm 2015, ông còn tham gia huấn luyện cho đội tuyển IMO của Saudi Arabia, giúp họ đạt thành tích tốt trong các kỳ thi quốc tế.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-6-1640

TS Lê Bá Khánh Trình chia sẻ rằng nghề giáo đến với ông như một "nghiệp dĩ", một cái duyên số. Trong thời gian học tại Đại học Tổng hợp Lomonosov, mỗi khi thấy giáo viên giảng dạy điều gì hay, ông đều tưởng tượng cách truyền đạt lại cho học trò trong tương lai.

"Nghề giáo với tôi có lẽ là duyên nợ, là nghề chọn mình”, ông chia sẻ. Ông cũng không thích việc phải cầm đơn xin việc hay tìm kiếm công việc bình lặng để hưởng thụ riêng, mà mong muốn tìm một công việc phù hợp với tính cách và sức khỏe của mình. Vì vậy, nghề giáo trở thành lựa chọn lý tưởng đối với ông.

Trong suốt sự nghiệp giảng dạy, Lê Bá Khánh Trình luôn tìm cách biến những kiến thức toán học khô khan thành những điều đơn giản, gần gũi và dễ hiểu cho học trò. Ông thường tạo không khí thoải mái trong lớp học bằng cách đố vui về âm nhạc hay đùa nghịch với học trò, giúp tiết học trở nên sinh động và hiệu quả hơn. Ông tin rằng việc để học trò tự tư duy và tìm ra cách giải quyết vấn đề sẽ giúp các em nhớ lâu hơn. TS Lê Bá Khánh Trình đã truyền cảm hứng và kiến thức cho nhiều thế hệ học trò, góp phần phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục toán học nước nhà.

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-1-1641

Tiến sĩ Trần Nam Dũng, Hiệu phó Trường Phổ thông Năng khiếu ĐH Quốc gia TP HCM đã gọi TS Lê Bá Khánh Trình là “huyền thoại” của Trường Phổ thông Năng khiếu. Trong chặng đường 32 năm, dưới sự dẫn dắt của TS Lê Bá Khánh Trình, đội tuyển Toán của Trường Phổ thông năng khiếu đã đóng góp cho trường hàng trăm giải quốc gia, trong đó có hơn một nửa số năm có giải nhất. Đặc biệt tổ toán đóng góp 20 huy chương quốc tế và khu vực, trong đó có 5 huy chương vàng.

Sinh viên khoa Toán, Đại học Khoa học Tự nhiên và học sinh trường Phổ thông Năng khiếu biết đến thầy Trình nghiêm khắc, giảng dạy rất nhiệt tình. Đồng nghiệp, trong đó có các thầy tham gia Ban đề thi THPT quốc gia hay thi học sinh giỏi quốc gia, nhận xét thầy Trình - người tổ trưởng - cẩn thận, nghiêm túc, nhẹ nhàng (không bao giờ lên giọng trong tranh cãi).

Dù đạt nhiều thành tựu trong lĩnh vực toán học, Lê Bá Khánh Trình luôn giữ lối sống giản dị và khiêm tốn. Ông cho rằng: "Tôi biết sức mình nên chọn công việc phù hợp nhất, nơi tôi phát huy được sở trường. Nếu làm khoa học hay quản lý, chắc tôi sẽ là nhà khoa học làng nhàng, nhà quản lý kém. Tôi làm giáo viên thấy tự tin và hợp sức mình nhất".

le-ba-khanh-trinh-huyen-thoai-toan-hoc-viet-nam-la-ai-8-1641

Được biết đến không chỉ là một “huyền thoại Toán học” của Việt Nam, TS Lê Bá Khánh Trình còn nổi tiếng là một người đa tài và đầy năng lượng, chơi bóng bàn, bóng đá tốt. Ông vừa là thủ môn, vừa là tiền đạo xuất sắc của đội tuyển Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp quốc gia Matxcơva (MGU). Ông cũng là trưởng ban văn nghệ của sinh viên Việt Nam khoa Toán - Cơ bởi tài nhảy đẹp, biết chơi organ, guitar modern.

Mới đây, TS Lê Bá Khánh Trình vừa thôi đảm nhiệm vị trí Tổ trưởng tổ Toán của Trường Phổ thông năng khiếu sau 32 năm giữ vị trí này theo nguyện vọng cá nhân. Dù thôi giữ cương vị Tổ trưởng nhưng TS Lê Bá Khánh Trình vẫn làm cố vấn cho trường về công tác đào tạo học sinh giỏi và là giáo viên dạy hình học.

Ngày nay, giữa thời đại TikTok, AI, mạng xã hội và vô vàn tên tuổi “triệu view”, rất nhiều bạn trẻ chưa từng nghe tên Lê Bá Khánh Trình nếu không chủ động tìm hiểu. Nhưng điều đó không làm giảm đi giá trị của ông một “vĩ nhân thầm lặng”, một trong những trí tuệ rực rỡ nhất của Việt Nam người luôn tin rằng: “Giáo dục là gieo hạt, không phải để thu hoạch tức thì, mà để nuôi dưỡng những cánh rừng tri thức của tương lai.”

Có những người sống không ồn ào, không hào nhoáng, nhưng để lại những dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn biết bao thế hệ học trò. Và Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình chính là một người như thế.

Có thể chúng ta không ai trở thành thiên tài Toán học, nhưng mong rằng từ những con người như ông, mỗi bạn trẻ sẽ học được một điều: sống có trách nhiệm, học tập nghiêm túc, và biết ơn những người thầy đã âm thầm chắp cánh cho mình bay.

Xem thêm: Chàng trai Đà Nẵng khiến nhiều người xúc động với nghề lạ - thắp đèn “sưởi ấm” cho người đã khuất

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Tin liên quan

Tại buổi vinh danh 100 người hiến máu tiêu biểu năm 2025, chị Huỳnh Thị Mỹ An (50 tuổi, Hà Nội) đã được tôn vinh bởi hành động cao đẹp với 28 lần hiến máu và 82 lần hiến tiểu cầu.

Người phụ nữ với 110 lần hiến máu cứu người: Một giọt máu cho đi, một cuộc đời ở lại
0 Bình luận

Những ngày qua, câu chuyện của hai thím cháu người Mông bị lái xe taxi “chặt chém” 4.2 triệu đồng tiền taxi cho quãng đường hơn 20km từ bến xe Mỹ Đình đến ngã tư Nội Bài (Hà Nội) đã nhận được sự chú ý lớn từ cộng đồng.

Chân dung người hùng giúp đỡ thím cháu người Mông bị “chặt chém” 4.2 triệu đồng tiền taxi ở Hà Nội
0 Bình luận

Gia tộc Sơn Kim là một trong những gia tộc doanh nhân danh giá và giàu có bậc nhất Việt Nam, nổi bật với hành trình 4 thế hệ làm kinh doanh. Từ “lão phật gia” Nguyễn Thị Sơn đến thế hệ kế thừa vững vàng trong các lĩnh vực bất động sản, bán lẻ và thời trang, Sơn Kim không chỉ xây dựng một đế chế kinh tế, mà còn gìn giữ một di sản sống về văn hóa gia đình và giá trị Việt.

Gia tộc Sơn Kim giàu có nhất nhì Việt Nam - Từ mạch nguồn tri thức đến bản trường ca thương trường
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Anh hùng giữa đời thường: Nhờ phản xạ nhanh chàng trai Hải Phòng cứu sống bé trai ngay trước mũi tàu hỏa

Bé trai 7 tuổi thoát nạn ở đường ray tàu hỏa nhờ sự nhanh trí, dũng cảm của chàng trai Hải Phòng. Khoảnh khắc ghi lại sự việc khiến ai xem cũng phải thót tim.

Hải An
Hải An 20 giờ trước
Từ bản nghèo không biết chữ bố mẹ nuôi con tốt nghiệp thủ khoa đại học

Không phụ sự mong mỏi của bố mẹ, chàng trai Sừng Thanh Xuân (dân tộc Hà Nhì, sinh viên Học viện Hành chính và Quản trị công) xuất sắc trở thành thủ khoa tốt nghiệp ngành Quản trị văn phòng.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
“Vua mìn” Trịnh Tố Tâm: “Hùm xám đèo Hải Vân” gieo rắc nỗi kinh hoàng cho địch với 53 lần được phong tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ

Chỉ trong vòng 3 năm (1963-1970) ở mặt trận Trị Thiên, “vua mìn” Trịnh Tố Tâm đã chỉ huy đơn vị đánh 58 trận, diệt 1.500 tên địch, phá hủy 61 xe quân sự, đánh bật 19 đoàn tàu hỏa... Riêng ông đã tiêu diệt được 272 tên địch, bắn rơi và phá hủy 3 máy bay và cực kỳ nổi tiếng với câu nói: "Tất cả chúng mày đã bị một mình tao bao vây!"

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Bill Gates rớt top 10 tỷ phú giàu nhất hành tinh chỉ vì… làm từ thiện

Trong bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg được công bố mới đây, Bill Gates lần đầu tiên sau nhiều năm rơi khỏi top 10 người giàu nhất thế giới. Giá trị tài sản ròng của ông giảm 30%, tương đương 52 tỷ USD, sau khi Bloomberg điều chỉnh cách tính để phản ánh chính xác hơn các khoản quyên góp từ thiện khổng lồ của vị đồng sáng lập Microsoft.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Mẹ Việt Nam Anh Hùng Ngô Thị Lang hơn nửa thế kỷ khóc tìm con: “Để con đi thì tôi dễ mất con, nhưng giữ con lại thì mất nước”

Chồng hy sinh trong kháng chiến chống Pháp, con trai thứ hai 18 tuổi lén mẹ đăng ký đi kháng chiến chống Mỹ và không trở về. Hơn 60 năm nay, mẹ Việt Nam Anh hùng Ngô Thị Lang (Hội An, Quảng Nam cũ) vẫn ôm ấp niềm hy vọng một ngày nào đó có thể tìm được hài cốt con trai thay vào ngôi mộ gió được lập nhiều năm nay.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Ấm lòng nam tài xế chở khách đi cấp cứu chẳng màng tiền bạc

Vợ bị dị ứng đến mức khó thở, ngất xỉu, anh Quang hoảng hốt gọi xe chở vợ đến viện cấp cứu. May mắn vợ chồng anh gặp được một nam tài xế tử tế, không chỉ nhanh chóng chở đến viện mà còn tận tình hỏi thăm, không màng tiền bạc.

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
109 bức thư và mối tình vượt qua khói lửa chiến tranh: 'Đêm nay anh sẽ không trở về và cả cuộc đời anh sớm hiến dâng cho Tổ quốc'

Giữa những trang giấy đã úa màu thời gian, 109 bức thư mà bà Vũ Thị Lui nâng niu gìn giữ chính là những mảnh hồn xưa còn sót lại của một thời đạn lửa. Mỗi con chữ đều thấm đẫm tình yêu thương, nỗi mong nhớ và cả tinh thần bất khuất của một thế hệ đã sống, đã yêu và sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Những bức thư ấy đã theo chân người lính qua rừng sâu, suối cạn, qua những năm tháng hành quân gian khổ và hôm nay, chúng vẫn còn đó như những nhân chứng thầm lặng kể lại bản anh hùng ca của một thời không thể nào quên.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
“Coi như con đã sống trọn đời cho Tổ quốc mai sau” – Bức thư thiêng của người lính trẻ viết trong mưa bom ở Thành cổ Quảng Trị

Ba tháng trước khi hy sinh, người lính trẻ Lê Văn Huỳnh (quê Thái Bình) đã để lại một bức thư cảm động, như một lời từ biệt định mệnh. Những dòng chữ được viết bằng dự cảm trước cái chết khiến người đọc không khỏi nghẹn lòng.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
“Gia đình haha” khép lại hành trình đầy yêu thương tại Bản Liền với 500 cây thông phủ xanh đồi trọc

Khép lại hành trình giàu cảm xúc và đầy ý nghĩa tại Bản Liền, các thành viên trong Gia Đình Haha và ekip sản xuất đã chung tay trồng 500 cây thông con lên đồi, góp phần giữ đất chống xói mòn.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Ấm lòng tủ bánh mì 0 đồng ở Chợ Lớn

Ở phường Chợ Lớn (TP.HCM) có một tủ bánh mì 0 đồng không bao giờ vơi, cứ hôm nay hết qua hôm sau lại đầy và ai đi ngang qua nếu cần đều có thể lấy 1 ổ miễn phí.

Thanh Tú
Thanh Tú 7 ngày trước
Võ sư U70 miệt mài “thắp lửa” cho học sinh khuyết tật tại Cần Thơ

Suốt 2 năm qua, võ sư Phan Quang Thuận, Chủ nhiệm CLB Thái Cực Đạo (P.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) đã dành rất nhiều tâm sức để duy trì lớp dạy võ miễn phí cho các em học sinh khuyết tật.

Hải An
Hải An 06/07
Chân dung “người hùng” dùng máy bay không người lái giải cứu 2 cháu bé mắc kẹt giữa lòng lũ xiết ở Gia Lai

Thấy 2 cháu nhỏ mắc kẹt giữa dòng lũ chảy xiết, một người nông dân ở Gia Lai đã nhanh trí dùng máy bay không người lái trong nông nghiệp để giải cứu.

Ấm lòng lớp học tình thương của cô giáo về hưu

Hơn 9 năm qua, cô giáo về hưu Nguyễn Thị Tuyết Mai (61 tuổi, ở khu vực 3 Sông Hậu, P.Cái Khế, Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) vẫn miệt mài duy trì lớp học tình thương dành cho trẻ em mồ côi, hoàn cảnh khó khăn.

Xúc động trước bức thư từng gây “bão” của tân hiệu trưởng Đại học Ngoại Thương gửi đến hàng triệu sĩ tử: “Một vùng biển lặng không tạo ra được thủy thủ giỏi”

Trước khi được biết đến với cương vị mới, PGS.TS Phạm Thu Hương đã từng gây “bão” với bức thư gửi đến hàng triệu sĩ tử trước kỳ thi tốt nghiệp THPT vào năm 2020.

Hải An
Hải An 03/07
Thạc sĩ Phan Vũ Diễm Hằng - nữ sinh Việt Nam đầu tiên giành huy chương Olympic Toán quốc tế, từng làm việc cho Liên Hợp Quốc, hết mình cống hiến cho cộng đồng ở tuổi nghỉ hưu

Từ nữ sinh đầu tiên của Việt Nam dự thi Olympic Toán quốc tế đến chuyên gia y tế cộng đồng, thạc sĩ Phan Vũ Diễm Hằng dành trọn hành trình sự nghiệp cho những việc tử tế. Ở tuổi nghỉ hưu, bà vẫn bền bỉ với những dự án giáo dục vùng cao, xây ký túc xá, bảo trợ học sinh nghèo và lan tỏa tinh thần “nghỉ hưu nhưng không nghỉ việc”.

Phó giáo sư xung phong làm Bí thư xã biên giới với mong muốn thay đổi vùng đất khó: “Tôi không ngại khó khăn”

Xung phong đi xã, được chỉ định làm Bí thư xã ở huyện biên giới Mường Lát (Thanh Hóa), Phó giáo sư Đoàn Văn Trường (SN 1989) nguyên Phó bí thư Tỉnh đoàn Thanh Hóa sẵn sàng nhận nhiệm vụ với tinh thần nhiệt huyết: “Tôi mong muốn được phát triển, thay đổi những vùng đất khó, giúp người dân miền núi có cuộc sống tốt hơn”.

Hải An
Hải An 01/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất