Kiểu kỷ luật “không hiệu quả - phản tác dụng” bố mẹ nên biết khi dạy con

Theo nhà trị liệu Chad Brandt cho rằng kỷ luật sai cách còn tệ hơn là không kỷ luật con: “Là cha mẹ, chúng ta phải tự đặt câu hỏi về kết quả mình mong muốn khi kỷ luật con. Kịch bản tốt nhất trong giáo dục con là giúp chúng hiểu những gì mình làm là sai để có thể học hỏi và sửa chữa lần sau”.

1.   Kiểu kỷ luật thể xác

Các nghiên cứu chứng minh rằng, việc đánh đòn và các hình thức kỷ luật thể xác nhằm mục đích nuôi dạy con cái theo kiểu độc đoán là không lành mạnh. Nhiều bằng chứng cho thấy, việc bố mẹ kỷ luật thể xác có thể dẫn tới sự thay đổi về cấu trúc não của trẻ.

Kỷ luật thể xác sẽ khiến trẻ rơi vào vòng luẩn quẩn, bắt chước hành vi sai trái của người lớn. Nhà trị liệu Chad Brandt nói rằng: “Chắc chắn cha mẹ không muốn con mình đánh bạn cùng trang lứa khi chúng làm sai điều gì đó. Do đó, việc áp dụng kỷ luật thể xác là điều hoàn toàn không hợp lý”.

Thêm vào đó, sự sợ hãi do bị trừng phạt thể xác còn khiến trẻ cha giấu hành vi của mình đối với cha mẹ. Chúng nói dối, che đậy mọi thứ vì không muốn bị đánh đòn. Qua đó bố mẹ có thể thấy, việc kỷ luật thể xác có thể không dạy trẻ thay đổi hành vi của mình, mà còn khiến chúng né tránh bạn và nói dối bạn nhiều hơn.

Bố mẹ nên cố gắng thể hiện sự đồng cảm với con cái và hướng dẫn chúng xử lý các tình huống một cách thích hợp trong tương lai. Ví dụ, nếu con đánh em vì bị lấy đồ chơi thì thay vì vụt vài roi vào con, bạn nên hỏi con cảm thấy thế nào khi đánh em. Sau đó, bạn nói với con rằng lần sau nên lịch sự yêu cầu em trả lại đồ chơi hoặc nói với ba mẹ, đó mới là cách làm đúng đắn.

2.   Kiểu kỷ luật quá khắc nghiệt

Dù không đánh đòn nhưng nhiều cha mẹ vẫn kỷ luật trẻ một cách khắc nghiệt. Ví dụ, chỉ cần con ăn một viên kẹo mà không hỏi, bạn sẽ phạt con nhịn ăn quà vặt cả tuần. Chỉ cần con không làm đủ việc nhà, bạn sẽ phạt con không đi chơi cả tháng. Theo các chuyên gia, việc kỷ luật quá khắc nghiệt là không cần thiết vì chúng có hại cho con trẻ.

Mọi biện pháp kỷ luật nên có sự giới hạn về thời gian để trẻ có thể xử lý thông tin. Không nên trở thành cha mẹ độc đoán khi áp đặt hình phạt khắc nghiệt lên trẻ khi chúng không làm những gì bạn mong muốn.

Julian Lagoy, MD, bác sĩ tâm thần tại Trung tâm Chăm sóc Tâm thần Cộng đồng ở California cho biết: “Những đứa trẻ được nuôi dưỡng bởi cha mẹ độc đoán có nguy cơ hoạt động xã hội kém và tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần”. Những đứa trẻ lớn lên với cha mẹ độc đoán có nhiều khả năng trở thành cha mẹ độc tài trong tương lai.

3.   Kiểu kỷ luật không nhất quán

Theo nhà trị liệu Chad Brandt, khí cạnh quan trọng nhất của việc kỷ luật là phù hợp với các nguyên tắc và hậu quả. Tính chất nhất quán rất quan trọng, đặc biệt là khi trẻ còn nhỏ.

Khi các quy tắc và kỳ vọng của cha mẹ liên tục thay đổi, trẻ sẽ rất hoang mang dù chúng đang cư xử đúng. Chad Brandt giải thích cho việc này rằng: “Một số cha mẹ ngừng kỷ luật khi trẻ phản ứng dữ dội. Điều đó khiến trẻ nghĩ rằng chúng có quyền tự do làm những điều mình muốn và việc cha mẹ la mắng chỉ là cảm hứng nhất thời mà thôi”.

Sự rõ ràng, kiên định và tích cực của cha mẹ đã tạo ra một môi trường để trẻ cảm thấy an toàn thừa nhận sai lầm của mình và trưởng thành ngay sau đó.

Xem thêm: Khi trẻ nói nhiều, ba mẹ đừng kìm hãm: Dấu hiệu của trí thông minh “vượt bậc”