Chuyện gì cũng đã có sự an bài: Sống ở đời, đừng quá lo âu, đừng quá hoan hỷ

“Mặt trời lặn thì mặt trăng mọc, mặt trăng lặn thì mặt trời mọc, mặt trăng và mặt trời cùng đắp đổi cho nhau mà ánh sáng sinh ra vậy. Giá rét đi thì nóng bức đến, nóng bức đi thì giá rét đến, rét và bức cùng đắp đổi cho nhau mà năm tháng thành ra vậy" - sự đời không bao giờ mây trôi che lấp hết mặt trời, mưa bão mãi phủ kín mùa xuân.

Bất kỳ sự tình nào xảy ra đều chỉ là một sự kiện tạm thời trong dòng chảy thời gian và sinh mệnh. Vạn sự vạn vật trong vũ trụ đều là như thế. Sự phát triển của sự vật đều là chuyển hóa, tương hỗ lẫn nhau, cũng bởi có sự vận động mà mới có sinh mệnh. Vậy nên việc tốt hay việc xấu cũng chỉ là một trạng thái tạm thời mà thôi. Lão Tử từng giảng "họa là chỗ dựa của phúc, phúc là nơi ẩn náu của mối họa".

Vậy nên, sống ở đời, khi có chuyện tốt, chuyện vui thì cần chú ý không nên "vui quá mà hóa buồn". Trái lại, ở vào thời điểm thất ý, chán nản thì phải có tầm nhìn lâu dài, tin tưởng vào bản thân, thậm chí cả đời không thành công thì vẫn cần thành nhân, vẫn cần linh hồn thăng hoa, đó mới là thành tựu. Đừng thấy khó khăn mà chùn bước.

Lão Tử giảng: Thiên hạ đều biết tốt là tốt, nên tự đã có xấu rồi. Thiên hạ đều biết thiện là thiện, nên tự đã có ác rồi. Cho nên, “có” với “không” là tương sinh, “khó” với “dễ” là là tương thành, “dài” với “ngắn” là tương hình, “cao” với “thấp” là tương khuynh, “âm” với “thanh” là tương hòa, “trước” với “sau” là tương tùy.

Mỗi sự vật xảy ra đều có hai mặt của nó. Núi coa có núi cao hơn. Nên nếu chỉ nhìn vào một mặt thì sẽ khiến con người ta trở nên phiến diện. Nho gia giảng Trung Dung cũng lại có ý như thế, cũng bởi Trung Dung, không trọng được mất, nên mới có thể trường tồn.

“Hoài Nam Tử. Nhân gian huấn” có chép chuyện “Tái ông thất mã, yên tri phi phúc” như sau:

Một ông lão ở gần biên giới giáp với nước Hồ, có nuôi một con ngựa. Một hôm con trai ông lão dẫn ngựa ra gần biên giới cho ăn cỏ, vì lơ đễnh nên con ngựa chạy vọt qua nước Hồ mất tăm. Những người trong xóm nghe tin đến chia buồn với ông lão.

Ông lão là người thông hiểu việc đời nên rất bình tĩnh nói: “Biết đâu con ngựa chạy mất ấy đem lại điều tốt cho tôi”.

Vài tháng sau, con ngựa chạy mất tăm ấy lại quay trở về và dẫn theo một con ngựa của nước Hồ, vừa cao lớn vừa mạnh mẽ.

Những người trong xóm hay tin liền đến chúc mừng ông lão, và nhắc lại lời ông lão đã nói trước đây.

Ông lão không có vẻ gì vui mừng, nói: “Biết đâu việc được ngựa Hồ này sẽ dẫn đến tai họa cho tôi”.

Con trai của ông lão rất thích cưỡi ngựa, thấy con ngựa Hồ cao lớn mạnh mẽ thì rất thích, liền nhảy lên lưng cưỡi nó chạy đi. Con ngựa này chưa thuần nết nên nhảy loạn lên. Một lần, con ông lão không cẩn thận để ngựa hất xuống, té gãy xương đùi, bị què chân, tật nguyền.

Những người trong xóm lại vội đến chia buồn với ông lão, thật không ngờ con ngựa không tốn tiền mua này lại gây ra tai họa cho con trai của ông lão như thế.

Ông lão thản nhiên nói: “Xin các vị chớ lo lắng cho tôi, con tôi bị ngã gãy chân, tuy bất hạnh đó, nhưng biết đâu nhờ họa này mà được phúc”.

Một năm sau, nước Hồ kéo quân sang xâm lược Trung Nguyên. Tất cả thanh niên trai tráng trong vùng biên giới đều phải sung vào quân ngũ chống giặc Hồ. Quân Hồ mạnh, đánh tan đạo quân mới gọi nhập ngũ, các trai tráng đều tử trận, riêng chỉ có con trai ông lão vì bị què chân nên miễn đi lính. Nhờ vậy mà cha con ông bảo toàn được tính mạng, sống an bình suốt quãng đời còn lại.

Trong thơ cổ viết: “Sơn cùng thủy tận nghi vô lộ, liễu ám hoa minh hựu nhất thôn”, ý tứ là: Giữa cảnh núi non trùng điệp, sông ngòi chằng chịt, tưởng như không còn đường đi nữa, thì bỗng nhiên ở ngay trước mắt, phát hiện thấy trong bóng râm rặng liễu xanh mát và khóm hoa tươi đẹp rực rỡ sắc màu còn có một thôn làng. Cho nên, trong cuộc sống, khi làm một sự tình nào đó, thành công không cần phải dạt dào đắc ý, khi gặp phải khó khăn suy sụp cũng không cần phải chán nản thất vọng. Coi nhẹ được mất thì tâm sẽ tự tĩnh, thân sẽ tự an.

Xem thêm: Bạn muốn sống thản nhiên với đời, hãy khắc cố ghi tâm 3 triết lý cổ nhân