Đến phút lâm trung, vua Quang Trung vẫn luôn ám ảnh điều gì?

Vua Quang Trung - nhà quân sự lỗi lạc, nhà chính trị có biệt tài với đóng góp to lớn trong sự nghiệp thống nhất đất nước của triều đại Tây Sơn. Ấy thế nhưng, cho đến phút lâm chung, vua vẫn ám ảnh, lo sợ sự phục thù của Nguyễn Ánh...

Đỗ Thu Nga
10:00 25/06/2022 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Vua Quang Trung (Quang Trung Hoàng Đế, 1753 - 1792), miếu hiệu Tây Sơn Thái Tổ là nhà chính trị, quân sự kiệt xuất. Ông là vị hoàng đế thứ 2 của nhà Tây Sơn, sau khi Thái Đức Hoàng đế Nguyễn Nhạc thoái vị và nhường ngôi.

Nhà sử học Phan Huy Lê đã đánh giá "Quang Trung không chỉ là một nhà quân sự lỗi lạc mà còn là một nhà chính trị có biệt tài. Với nhãn quan tiến bộ, trong 3 năm, ông đã liên tiếp đề ra nhiều kế hoạch cải cách tiến bộ về kinh tế, giáo dục, văn hóa, quân sự... nhằm xây dựng đất nước và tiếp thu khoa học kỹ thuật hiện đại của phương Tây... 

Cuộc đời hoạt động của Nguyễn Huệ được một số sử gia đánh giá là đã đóng góp quyết định vào sự nghiệp thống nhất đất nước của triều Tây Sơn. Nhưng tiếc thay, sau 20 năm liên tục chinh chiến và 3 nắm trị nước, khi tình hình quốc gia bắt đầu ổn định có chuyển biến tốt thì vua đột ngột qua đời ở tuổi 39...

Từ nỗi ám ảnh của vua Quang Trung...

Sách Đại Nam chính biên liệt truyện có chép, Hoàng đế Quang Trung băng hà vào ngày 29/9 năm Nhâm Tý. Nhưng sách La Sơn phu tử của học giả Hoàng Xuân Hãn là chép rằng, vua mất trong khoảng từ 15/7 – 15/8 năm Nhâm Tý.

Sách Đại Nam chính biên liệt truyện ghi rõ việc vua Quang Trung trước khi mất đã trăn trối với Trần Quang Diệu và triều thần như sau: "Sau khi ta mất rồi, phải trong một tháng lo chôn cất sơ sài cho xong việc mà thôi. Các ngươi phải phò Thái tử sớm ra Vĩnh Đô để khống chế thiên hạ. Nếu không, khi quân Gia Định kéo ra, các ngươi không còn chỗ chôn đấy”.

Noi-am-anh-cua-vua-Quang-Trung-va-tan-tham-kich-cua-nha-Tay-Son-7
Tranh minh họa

Còn sách Tây Sơn thuật lược lại viết: "Thường ngày Nguyễn Huệ hay sợ Nguyễn Ánh phục thù, nên lúc đau nguy cấp, Nguyễn Huệ nói với kẻ bầy tôi: Hắn sẽ phục quốc được và có triều thần thưa rằng, nếu hắn ra thì bọn hạ thần xin đánh. Nguyễn Huệ nói: Ngươi chớ cho lời ta nói láo, nếu hôm nay ta chết, thì ngày mai hắn ắt ra, nếu mai ta chết thì ngày sau hắn ắt ra. Ngươi còn sống ngươi xem. Nói xong Huệ liền mất”.

Sách Những khám phá về Hoàng đế Quang Trung cũng có ghi chép rằng: Tuân thủ di huấn của nhà vua, việc chôn cất được tiến hành rất bí mật, tâng lễ không linh đình và lăng mộ không quy mô, hoành tráng như các bậc đế vương thời xưa. 

Thậm chí trước lúc lâm chung, vua còn dặn triều thần không được để lộ nơi chôn cất. Khi báo tang với nhà Thanh thì cố tình giấu nhẹm địa điểm Phú Xuân, mà nói là chết ở Nghệ An. Và ngay cả sau khi sứ thần Trung Quốc là Thành Lâm sang điếu tang cũng bị Tây Sơn ngăn cản.

Lăng mộ thực sự ở đâu? Đại Nam chính biên liệt truyện đã xác định ở Nam Sông Hương, nhưng độ tin cậy của tài liệu này cũng cần xem xét vì sách này đã ghi ngày chết, tháng chôn cất của nhà vua bị các sử gia đương thời và hiện nay coi là không đúng.

... đến tấn thảm kịch triều Tây Sơn

Sử sách ghi nhận, nỗi ám ảnh của vua Quang Trung cho tới sát lúc lâm chung đã trở thành sự thật. Cụ thể, sau khi đăng cơ vào năm Nhâm Tuất (1820), vua Gia Long (Nguyễn Ánh) không hề che đậy sự tàn bạo, hiếu sát nhà Tây Sơn. Ông tuyên bố: "Trẫm vì chín đời mà trả thù".

Sau khi bắt sống vua Bảo Hưng Nguyễn Quang Toản, xa giá của Hoàng đế Gia Long từ Thăng Long trở về Phú Xuân và đã “tận pháp trừng trị” vua quan Tây Sơn… Sách Đại Nam thực lục chính biên chép: Quang Toản và những người con khác của Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ là Quang Duy, Quang Thiệu và Quang Bàn bị 5 voi xé xác, đầu bị bỏ vào vò và giam trong ngục. Quang Tự, Quang Điện, Nguyễn Văn Trị, rồi các con của Nguyễn Nhạc gồm Thanh, Hán, Dũng bị giết ngay sau khi bị bắt; chưa kể 31 người có quan hệ huyết thống với Nguyễn Huệ đều bị xử lăng trì.

Lăng mộ của nhà Tây Sơn cũng như các lăng mộ của vua Thái Đức và vua Quang Trung bị quật lên, hài cốt bị giã nát quăng đi, đầu ba vua Tây Sơn (Thái Đức, Quang Trung và Cảnh Thịnh) và bài vị vợ chồng Nguyễn Huệ thì bị giam trong ngục tối. 

Noi-am-anh-cua-vua-Quang-Trung-va-tan-tham-kich-cua-nha-Tay-Son-5

Sách Quốc sử quán triều Nguyễn chép rằng: Ba đầu lâu được bỏ vào trong 3 cái vò, đậy nắp kỹ, niêm khằng, quấn xích sắt, chú bùa để giam vĩnh viễn trong Nhà Đồ ngoại (sau đổi thành Vũ Khố) vào tháng 11 năm Nhâm Tuất (1802)…

Về thảm kịch của triều Tây Sơn, De la Bissaehère viết vào năm 1807: “Tôi xin bắt đầu kể về các sự việc đối với Vua trẻ Tây Sơn. Trước hết, người ta bắt vị vua đó nhìn tận mắt một cảnh tượng đau lòng. Hài cốt của cha mẹ vua chết đã mười, mười hai năm nay, cùng hài cốt của những người bà con thân cận của vua đều bị quật lên, rồi lấy các xương giã nát… Theo tục lệ mê tín của người trong xứ, người ta đem các xương của hai vị sinh thành ra vua đem chém cổ (chém lệ dưới hình thức yểm) vừa để sỉ nhục nhưng quan trọng nhất là làm cho các xương đó không còn sinh phúc cho con cháu. Hốt tất cả các xương đó dồn vào trong cái giỏ lớn để binh sĩ tiểu tiện vào và sau đó, lại nghiền ra thành bột bỏ vào một cái giỏ khác đặt trước mặt Vua trẻ để làm cho nhà vua đau khổ. Để tỏ ra tôn trọng ngôi vị đế vương, theo tục lệ ở trong nước đối với người sắp bị tử hình, người ta dọn cho vua một bữa tiệc khá thịnh soạn.

Em vua can đảm hơn vua, thấy vua ăn thì trách nói: Nhà mình thiếu gì mâm, cần gì phải ăn mâm mướn. Ăn xong, người ta nhét giẻ vào miệng nhà vua và nhiều người khác để họ khỏi chửi mắng… Đoạn trói tay vua vào 5 con voi để cho voi xé… Người ta đem bêu các phần đó lên đầu các cọc cao cắm ở năm chợ đông người nhất trong đô thành. Các cọc đó được canh giữ ngày đêm và người ta đe doạ phạt nặng những ai làm mất đi. Bắt phải để như vậy cho đến lúc bị vữa thối hoặc bị quạ ăn”.

Từ những dữ liệu trên có thể thấy, rõ ràng trăn trở của vua Quang Trung là có cơ sở. Mà thực ra, nó giống như một lời "sấm truyền" dành cho vận mệnh của nhà Tây Sơn sau này.

Xem thêm: Chiến thuật "qua sông đốt thuyền, ăn xong lấp giếng" huyền thoại của vua Quang Trung

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận