Chứng khoán vỡ lòng: VN-Index là gì và làm sao để xem VN-Index?

VN-Index là gì?

VN-Index đại diện cho tất cả các cổ phiếu đang niêm yết và giao dịch trên Sở Giao Dịch Chứng Khoán Tp.HCM (HoSE). Đây là chỉ số đại diện cho Sở HoSE kể từ khi thị trường chứng khoán đi vào hoạt động.

Ban đầu, khi thị trường đi vào hoạt động ngày 28/07/2000, VN-Index có giá trị cơ sở là 100 điểm. Chẳng hạn, chỉ số VN-Index ngày 10/8/2011 là 1362.79 điểm. Ta có thể hiểu rằng, tổng giá trị thị trường của các cổ phiếu đang niêm yết trên sàn HOSE có giá trị gấp 13.6279 lần giá trị gốc ngày 28/7/2000.

Công thức tính VN-Index như sau:

VN-Index = (Tổng giá trị thị trường của các cổ phiếu niêm yết hiện tại / Tổng giá trị của các cổ phiếu niêm yết cơ sở) x 100

Lưu ý, chỉ số được tính toán và thay đổi khi diễn ra giao dịch. Khi đó, sự biến động giá cổ phiếu sẽ thay đổi giá trị chỉ sống, so sánh tăng giảm với phiên giao dịch trước đó bằng %. Bên cạnh đó, có một số yếu tố khác tác động và thay đổi cơ cấu số cổ phiếu niêm yết. 

Khi thêm - bớt cổ phiếu giao dịch vào cơ cấu tính toán, xsex phát sinh tính không liên tục của chỉ số, các trọng số và cơ sở để xác định bình quân thị trường số chia đã thay đổi. Vì vậy, số chia mẫu số trong công thức tính chỉ số cần được điều chỉnh để duy trì tính liên tục.

Theo Bộ quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index phiên bản 3.0 của HoSE cập nhật tháng 11/2020, các chỉ số (như VN-Index, VN30-Index, VN Midcap, VN100...) được tính toán dựa trên phương pháp giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float.

Chỉ số = Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại / Hệ số chia

Cụ thể: 

CMV - Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại được tính theo công thức:

- i=1, 2, 3,..n.

- n: Số cổ phiếu trong rổ chỉ số.

- pi: Giá cổ phiếu i tại thời điểm tính toán.

- si: Khối lượng cổ phiếu đang lưu hành của cổ phiếu i tại thời điểm tính toán.

- fi: Tỷ lệ free-float làm tròn của cổ phiếu i trong rổ chỉ số tại thời điểm tính toán.

- ci: Tỷ lệ giới hạn tỷ trọng vốn hóa (chỉ tiêu này để tránh tình trạng một cổ phiếu đơn lẻ hay một nhóm cổ phiếu có liên quan chiếm tỷ trọng vốn hóa quá lớn).

Với hệ số chia, khi có sự tăng hay giảm giá trị vốn họa thị trường, mà nguyên nhân không phải vì sự biến động giá thị trường thì cần phải điều chỉnh. Nguyên nhân có thể là do các sự kiện doanh nghiệp hoặc các thay đổi về số lượng cổ phiếu thành phần. Nguyên tắc là làm cho chỉ số trước và sau khi có biến động bằng nhau. 

Cụ thể:

– Hệ số chia (trước) và CMV (trước) là hệ số chia và giá trị vốn hóa trước khi điều chỉnh.

– Hệ số chia (sau) và CMV (sau) là hệ số chia và giá trị vốn hóa sau khi điều chỉnh.

Những yếu tố ảnh hưởng tới chỉ số VN-Index

Về cơ bản, chỉ số VN-Index sẽ có những biến động nhất định mỗi ngày, tùy thuộc vào nhiều yếu tố xảy ra trong phiên giao dịch. 

- Tâm lý nhà đầu tư: Khi giá cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi quy luật cung - cầu, tâm lý nhà đầu tư sẽ gây ra ảnh hưởng tới chỉ số VN-Index.

- Nền kinh tế biến động: Khi nền kinh tế phát triển tốt, doanh nghiệp có cơ cấu tài chính tốt và tăng trưởng đều đặn, lúc ấy nhà đầu tư sẽ đầu tư vào cổ phiếu nhiều hơn. Do đó, chỉ số VN-Index sẽ tăng.

- Kế quả kinh doanh của doanh nghiệp: Doanh thu, tình hình tài chính của công ty là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới giá cổ phiếu. NẾu doanh thu và tài chính của doanh nghiệp tốt sẽ ảnh hưởng tích cực tới giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó và ngược lại. Nói cách khác, giá cổ phiếu của doanh nghiệp tác động cùng chiều tới chỉ số VN-Index.

VN30-Index

HOSE cũng lập ra vào đưa VN30-Index vào sử dụng từ ngày 06/02/2012, dùng chung công thức với Bộ quy tắc xây dựng và quản lý Bộ chỉ số HOSE-Index. Chỉ số này gồm 30 cổ phiếu được niêm yết trên sàn HOSE có giá trị vốn hóa thị trường và thanh khoản cao nhất. Theo đó, nhóm 30 cổ phiếu này chiếm 80% tổng giá trị vốn hóa thị trường, 60% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường.

Theo quy định, vào ngày thứ hai của tuần thứ tư tháng 1 và tháng 7 hàng năm, HOSE sẽ thực hiện đổi rổ cổ phiếu của chỉ số VN30-Index.

Làm sao để chọn 30 cổ phiếu trong VN30?

- Chọn 50 cổ phiếu có giá trị vốn họa thị trường bình quân ngày trong 6 tháng cao nhất. Loại trừ các cổ phiếu bị cảnh cáo, kiểm soát hay tạm ngừng giao dịch, niêm yết dưới 6 tháng. Với các cổ phiếu có giá trị vốn hóa thuộc Top 5 của thị trường thì chỉ yêu cầu thời gian niêm yết 3 tháng trở lên.

- Loại bỏ cổ phiếu có tỷ lệ lưu hành tự do dưới 5%.

- Sắp xếp theo thứ tự giá trị giao dịch hàng ngày bình quân trong 6 tháng trở lại giảm dần. 20 cổ phiếu ở thứ hạng đầu tiên được chọn vào VN30, ngoài ra các cổ phiếu từ 21-40 thì ưu tiên cổ phiếu cũ, sau đó mới chọn cổ phiếu mới để cho vào rổ nhằm bảo đảm sự ổn định bộ chỉ số. 

- HOSE xem xét lần cuối trước khi công bố rổ chỉ số mới 1 tuần trước ngày bắt đầu giao dịch rổ chỉ số mới.

- Công thức tính VN30-Index như sau:

VN30-Index = Giá trị vốn hóa thị trường hiện tại (CMV) / Giá trị vốn hóa thị trường cơ sở (BMV).

Theo VnExpress

Xem thêm: Chứng khoán vỡ lòng: Margin là gì và khi nào cần dùng tới margin?