Chứng khoán vỡ lòng: Cổ phiếu và trái phiếu là gì? Phân biệt cổ phiếu Bluechip, Midcap và Penny?

Thời gian gần đây, cụ thể là từ đầu năm 2020 thị trường chứng khoán ghi nhận một số lượng lớn nhóm nhà đầu tư mới, gọi là nhà đầu tư F0. Nhà đầu tư F0 thường là những nhà đầu tư trẻ, hoặc thiếu kinh nghiệm và thiếu kiến thức trên thị trường. Những người này thường mua bán dựa theo biến động của cổ phiếu, chứ không có chiến lược cụ thể nào. Vì thế, họ rất dễ bị mắc bẫy của dân "lái", hoặc liên tục đưa ra những sai lầm liên tục khiến bản thân thua lỗ.

Vì thế, điều quan trọng nhất mà các nhà đầu tư F0 cần phải có chính là kiến thức, sau đó mới là chiến lược đầu tư. Nếu không có kiến thức về tài chính, chứng khoán, họ sẽ dễ đưa ra quyết định không hợp lý và có phần cảm tính. Để có thể lựa chọn đầu tư cổ phiếu phù hợp, trước hết cần phải hiểu cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là gì?

Chứng khoán là khái niệm dùng để đề cập tới các sản phẩm tài chính xác nhận sở hữu hợp pháp với tài sản hoặc phần vốn mà tổ chức, công ty đã phát hành. Chứng khoán bao gồm cả cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ quỹ, chứng quyền...

Cổ phiếu (share, stock hoặc capital stock) là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu cổ phần mà một tổ chức, công ty nào đó phát hành. Những người nắm giữ cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông, đồng thời cũng là chủ sở hữu của công ty/doanh nghiệp phát hành cổ phiếu. Cổ tức là một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần, có thể được trả bằng tiền hoặc cổ phiếu.

Khoản 1 Điều 121 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định, cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Chỉ công ty cổ phần mới có quyền phát hành cổ phiếu. 

Phân loại cổ phiếu

Cổ phiếu thường hay cổ phiếu phổ thông (common stock): Đây là cổ phiếu dùng để xác định quyền sở hữu của cổ đông. Người nắm giữ cổ phiếu thườngcó quyền dự họp đại hội cổ đông cũng như có quyền biểu quyết những vấn đề lớn của công ty.

Cổ phiếu ưu đãi (preferred stock): Đây là cổ phiếu phát hành theo chính xác công ty và không bắt buộc. Có 3 loại cổ phiếu ưu đãi phổ biến

- Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi này sẽ được trả cổ tức cao hơn người nắm cổ phiếu thường. Tuy nhiên, họ sẽ nhưng bị loại trừ quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề cử người vào Hội đồng quản trị (HĐQT) và Ban kiểm soát.

- Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Người sở hữu cổ phiếu này được công ty hoàn lại vốn góp bất cứ lúc nào nếu có yêu cầu hoặc theo điều kiện được thỏa thuận trước. Người nắm cổ phiếu này cũng không có quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề cử người vào HĐQT và Ban kiểm soát.

- Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Cổ phiếu có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu phổng thông, có các quyền khác như cổ đông phổ thông bao gồm quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông, đề cử người vào HĐQT và Ban kiểm soát. Cần lưu ý, người sở hữu cổ phiếu này không được chuyển nhượng chúng cho người khác.

- Ngoài ra còn có cổ phiếu ưu đãi khác, tùy thuộc theo quy định của công ty.

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp hoặc Chính phủ với người nắm giữ. Trong số các loại chứng khoán, trái phiếu là loại xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) với người nắm giữ trái phiếu (người cho vay) với một khoản tiền trong một thời gian xác định.

Đơn vị phát hành trái phiếu sẽ trả lợi tức cho người nắm giữ trái phiếu, phải hoàn trả khoản tiền vay khi trái phiếu đáo hạn. Lợi tức là hoản tiền lãi được trả cố định thường kỳ cho người nắm giữ và không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của đơn vị phát hành.

Có nhiều loại trái phiếu khác nhau, phân loại tùy theo đơn vị phát hành như trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính phủ; theo lợi tức như lãi suất cố định, lãi suất thả nổi, lãi suất bằng 0; theo mức độ bảo đảm thanh toán,...

Cố phiếu Bluechip, Midcap, Penny là gì?

Đây là những thuật ngữ được sử dụng, đề cập tới các loại chứng khoán có mức độ rủi ro khác nhau khi giao dịch.

Bluechip (hoặc Blue-chip) là cổ phiếu từ công ty có uy tín, tình hình tài chính vững chắc và giá trị vốn hóa thị trường lớn. Bluechip bắt nguồn từ loại thẻ đổi tiền khi chơi bài poker ở casino, trong đó chip là thẻ nhựa đổi tiền khi đánh bạc, còn chip màu xanh (blue) có giá trị cao nhất. Sau đó, khái niệm này được áp dụng vào thị trường chứng khoán để phân loại cổ phiếu. Như vậy, bluechip còn có thể hiểu là cổ phiếu của công ty lớn có thu nhập ổn định, cổ tức thấp và độ rủi ro thấp.

Midcap là khái niệm chỉ cổ phiếu của các doanh nghiệp, công ty có quy mô vừa và nhỏ, vốn hóa từ 1.000 tỷ đồng tới 10.000 tỷ đồng. Cổ phiếu nhóm này có yếu tố cơ bản tốt, thường đem lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư trong trung và dài hạn.

Penny - còn được gọi là cổ phiếu "trà đá", là cổ phiếu của công ty có quy mô nhỏ. Cổ phiếu penny có thị giá và mức vốn hóa thấp, thanh khoản kém, độ rủi ro của cổ phiếu cao. 

Theo VnExpress

Xem thêm: Đầu tư vỡ lòng: Vốn nhỏ chỉ khoảng 10 triệu, làm sao để đầu tư chứng khoán?