Jimmy Wales: Nhà sáng lập "phao cứu sinh của 95% học trò" Wikipedia từng khước từ cơ hội trở thành tỷ phú

Thay vì biến Wikipedia thành mô hình sinh lời định giá 5 tỷ USD, Jimmy Wales đã chọn con đường phi lợi nhuận và khước từ cơ hội trở thành tỷ phú.

Chi Nguyễn
Chi Nguyễn 27/04
Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Hiện nay, 5 website phổ biến nhất thế giới theo số liệu thống kê lần lượt là Google, Youtube, Facebook, Baidu (công cụ tìm kiếm của Trung Quốc) và Wikipedia. Với lượng truy cập khổng lồ, nhà sáng lập của loạt website này hầu hết đều trở thành những tỷ phú siêu giàu.

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Wikipedia là 1 trong 5 website phổ biến nhất thế giới

Tuy nhiên trong số đó chỉ duy nhất Jimmy Wales, tên thật là Jimmy Donal Wales lại khiêm tốn với với khối tài sản chỉ hơn 1 triệu USD. Có thể nói, Wales chính là nhà sáng lập "nghèo" nhất thế giới, khi sở hữu trang web được truy cập nhiều thứ 5 thế giới nhưng lại không phải là tỷ phú.

Đứa trẻ với thú vui nghiền ngẫm bách khoa toàn thư

Ngay từ khi còn nhỏ, Wales đã thể hiện mình là một đứa trẻ tò mò, hiếu học và rất ham đọc sách. Mẹ và bà của Wales cùng điều hành một trường tư thục nhỏ tên House of Learning ở địa phương, vì thế cả Wales và ba anh chị em của mình đã được giáo dục từ rất sớm. Wales chia sẻ, ông được giáo dục theo phương pháp Montessori, một phương pháp lấy trẻ làm trọng tâm đề cao tính tự giác của trẻ. 

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Wales đã sớm nhận ra khuyết điểm của các quyển bách khoa toàn thư, đó là dù nó có chứa vô vàn kiến thức đi chăng nữa, nó cũng không bao giờ có đủ và cập nhật kịp thời

Hai sở thích lớn nhất của Wales khi đó chính là nghiền ngẫm các quyển bách khoa toàn thư và chơi với máy tính ở cửa hàng của bác. Wales đã sớm nhận ra khuyết điểm của các quyển bách khoa toàn thư, đó là dù nó có chứa vô vàn kiến thức đi chăng nữa, nó cũng không bao giờ có đủ và cập nhật kịp thời. Lúc đó, đính kèm bách khoa toàn thư là các nhãn dán để người đọc dán nhãn và ghi chép cập nhật cho quyển sách ấy. Wales đã rất chăm chú dãn nhán lên các trang sách, ông từng nói rằng: "Tôi đùa là tôi đã sửa đổi từ điển bách khoa toàn thư mà mẹ mua ngay từ khi còn là một đứa trẻ".

Lớn lên, Wales theo học chuyên ngành tài chính ở đại học, rồi bỏ dở chương trình tiến sĩ để làm việc cho một hãng dịch vụ tài chính. Khi ấy, Internet bắt đầu xuất hiện và Wales đã lập tức bị cuốn hút. Ông đã dùng những kiến thức tự học được để lập trình một trang web riêng.

Năm 1996, Jimm Wales bỏ việc tại công ty để đồng sáng lập Bomis, một công cụ tìm kiếm xuất hiện trước Google. Dù đây là một startup không thành công, nhưng nó là bước đêm để Wales theo đuổi ước mơ tạo ra một bách khoa toàn thư trực tuyến. 

Tạo ra bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Nghĩ là làm, vào tháng 3/2000, Wales cho ra đời bách khoa toàn thư Nupedia, nhận các bài viết từ tình nguyện viên và mới giáo sư Larry Sanger làm chủ biên. Mỗi bài viết khi ấy phải trải qua 7 bước duyệt để được đăng tải, sau 1 năm vận hành, Nupedia chỉ có mỗi 21 bài.

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Nupedia - tiền thân của Wikipedia

Chán nản với tiến trình ì ạch, Wales thử tự viết một bài để tìm hiểu vấn đề nằm ở đâu. Sau khi hoàn thành một đề tài, Wales phát hiện ra quy trình đăng tải hiện tại khiến ông có cảm giác bó buộc như khi còn đang đi học. Đó là lúc ông nhận ra mình cần thay đổi quy trình và xây dựng bách khoa toàn thư trực tuyến thành một cộng đồng mở.

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Năm 2001, Wikipedia ra đời

Năm 2001, Wikipedia ra đời và tồn tại song song với Nupedia. Wales đã tạo ra nó dựa trên concept Wiki - dạng web động mà người dùng có thể tham gia chỉnh sửa nội dung mọi lúc (wiki trong tiếng Hawai có nghĩa là nhanh). Chỉ trong một thời gian ngắn, Wikipedia đã nhanh chóng lấn át tiền thân của nó cả về lượt truy cập lẫn cộng đồng tham gia.

Năm 2002, Larry Sanger rút khỏi cả hai website, tạo ra một vụ tranh cãi chấn động giữa Sanger và Wales về vai trò sáng lập. Giáo sư Sager khẳng định mình là nhà đồng sáng lập Wikipedia, nhưng Wales nói rằng ông là người toàn quyền đứng sau concept bách khoa toàn thư mở trực tuyến.

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Giáo sư Larry Sanger, đồng sáng lập Wikipedia

Không ai nhớ chính xác mục từ đầu tiên xuất hiện trên Wikipedia là gì, nhưng bài viết với mốc thời gian sớm nhất được tìm thấy là về chữ cái Q. Người dùng có thể đăng tải những gì mình muốn lên bách khoa toàn thư trực tuyến, là bước khởi đầu của một kho tri thức đồ sộ với sự chung tay đóng góp của cư dân toàn cầu.

Khước từ cơ hội trở thành tỷ phú

Khi Wales nhìn thấy Wikipedia đứng thứ 50 trong danh sách những trang web phổ biến mất, ông đã nhận ra mình đang cầm trong tay một "bom tấn". Theo ước tính, Wikipedia có thể là một dự án tỷ đô, định giá từ 5-6,6 tỷ USD, thừa sức đưa Jimmy Wales trở thành tỷ phú. Dù vậy, cha đẻ của Wikipedia đã khước từ cơ hội này và chọn con đường phi lợi nhuận cho bách khoa toàn thư trực tuyến.

jimmy-wales-cha-de-cua-wikipedia-tung-khuoc-tu-co-hoi-thanh-ty-phu
Cha đẻ của Wikipedia đã khước từ cơ hội này và chọn con đường phi lợi nhuận cho bách khoa toàn thư trực tuyến

Wales hi vọng Wikipedia sẽ trở thành một cột mốc văn hóa, theo đuổi mục tiêu phục vụ cộng đồng. Quỹ phi lợi nhuận Wikimedia do Wales sáng lập đã quản lý Wikpedia từ năm 2003, hướng tới sứ mệnh thu hẹp khoảng cách tiếp cận tri thức, giúp mọi người có nguồn thông tin hữu ích để đưa ra những quyết định đúng đắn.

Theo indianexpress, trang web được điều hành bởi một nhóm khaorng 250 nhân viên cùng hơn 250.000 tình nguyện viên trên toàn cầu. Sau khoảng 20 năm hoạt động, Wikipedia đã tích lũy được hơn 50 triệu bài viết bằng 300 ngôn ngữ khác nhau. Mỗi tháng, Wikipedia vẫn nhận được hàng trăm ngàn bài viết của các tình nguyện viên trên khắp thế giới.

Nguồn thu của Wikipedia hoàn toàn đến từ tiền quyên góp duy trì kho kiến thức, ước tính đạt khoảng 85 triệu USD vào năm 2018. Được biết, số tiền quyên góp được sử dụng để vận hành website (tốn khoảng 25 triệu USD/năm) và chi trả lương cho nhân viên. Ngoài ra, các tình nguyện viên tham gia đều đóng góp tri thức miễn phí, không đòi hỏi khoản lợi nhuận nào.

Lời khuyên từ "cánh tay phải của Warren Buffett" Charlie Munger: Sao chép chỉ đem lại giá trị trung bình!

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Tỷ phú Wahei Takeda - người được được mệnh danh là "Warren Buffett Nhật Bản" đã để lại nhiều quy tắc đầu tư đắt giá.

5 quy tắc đầu tư đắt giá từ 'Warren Buffett nước Nhật' Wahei Takeda
0 Bình luận

Nghị lực phi thường của cô gái mắc hội chứng Down đã vượt xa sự mong đợi của mọi người. Cô gái trẻ chứng minh mình có thể đọc, viết và thậm chí tốt nghiệp đại học như những người bình thường.

Nghị lực phi thường của cô gái mắc hội chứng Down: Tốt nghiệp Đại học, giành nhiều giải thưởng
0 Bình luận

Tỷ phú John D. Rockefeller, người sở hữu khối tài sản theo tỷ giá hiện nay sẽ cao gấp 3 lần tỷ phú Jeff Bezos từng chỉ ra bí quyết khởi nghiệp thành công với 3 điều quan trọng này.

Tỷ phú đầu tiên nước Mỹ John D. Rockefeller kể ra 3 điều quan trọng nên xác định trước khi khởi nghiệp
0 Bình luận

Tin liên quan

Trong một lần thảo luận trực tuyến với khán giả, tỷ phú Bill Gates thừa nhận: Ông đã quá ngây thơ về các kỹ năng, IQ không phải là tất cả mọi thứ.

Tỷ phú Bill Gates từng thừa nhận: IQ không phải là tất cả mọi thứ
0 Bình luận

Nhặt được túi xách chứa số tiền và tài sản gần nửa tỷ đồng, em Dung đi vào nhà người thân đợi người đánh rơi đến trả lại.

Tâm sự của nữ sinh lớp 10 trả lại gần nửa tỷ nhặt trên đường: Bà dạy không dùng tiền không phải của mình
0 Bình luận

Biên chủng COVID-19 mới tại Ấn Độ hết sức nguy hiểm, lây lan nhanh chóng, chủ yếu nhằm vào người trẻ. Đáng chú ý, biến chủng này có nguy cơ kháng vaccine.

Biến chủng COVID-19 mới ở Ấn Độ nguy hiểm thế nào?
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Nữ giúp việc đổi đời nhờ tính trung thực: Ông trời không phụ lòng người!

Sau khi trả lại nhẫn kim cương cho chủ nhà, cuộc đời của nữ giúp việc Lý Ngọc Quyên đã bước sang một trang mới, vừa có sự nghiệp, vừa có người chị thân thiết đồng hành, hỗ trợ.

Hải An
Hải An 2 giờ trước
Người đàn ông tình nguyện chăm sóc bạn gái mất trí nhớ suốt 10 năm

Gần 10 năm sau vụ tai nạn kinh hoàng khiến bạn gái bị tổn thương não, trí tuệ như trẻ lên 5, Shen Lan vẫn ở lại chăm sóc cô, dù nghèo khó và gia đình hai bên phản đối.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Người đàn ông khuyết tay chân lập nên “kỳ tích” khi tự lái thuyền vượt biển Thái Bình Dương

Craig Wood (33 tuổi) - người đàn ông khuyết tật mất cả hai chân và tay trái vừa hoàn thành "kỳ tích" khi tự lái thuyền 7.500 hải lý trong 80 ngày, đi xuyên Thái Bình Dương.

Thanh Tú
Thanh Tú 28/06
Gợi ý đáp án môn Văn thi tốt nghiệp THPT 2025

Đề Văn thi tốt nghiệp THPT 2025 các thí sinh viết về 'vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc', giữa bối cảnh đất nước nhiều thay đổi lớn lao. Đây là năm đầu tiên đề thi Văn tốt nghiệp THPT dùng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa.

Hải An
Hải An 26/06
Cô bé 12 tuổi chế tạo chiếc khăn chạy bằng năng lượng mặt trời mang 'hơi ấm' đến với những người vô gia cư

Chứng kiến những người vô gia cư co ro trên vỉa hè trong cái lạnh thấu xương, cô bé Rebecca Young (12 tuổi) đến từ Học viện Kelvinside ở Glasgow đã thiết kế một chiếc chăn năng lượng mặt trời.

Hải An
Hải An 25/06
Về Việt Nam tìm cội nguồn, chàng trai vỡ òa khi gặp lại bố ruột sau 15 năm

Sau 15 năm xa cách, anh Nguyễn Thế Minh (35 tuổi) vô cùng xúc động khi gặp lại bố ruột ở vùng đất xa lạ cách Việt Nam khoảng 6 giờ bay. “Vẫn là dáng vẻ của bố như trong trí nhớ. Chỉ khác là, dù lâu rồi mới gặp lại nhưng mình không thể chạy đến ôm, thể hiện tình cảm với bố như lúc bé. Vì mình tôn trọng con đường tu hành mà bố đã chọn”, anh nói.

Hải An
Hải An 24/06
Cụ ông 75 tuổi hơn 30 năm miệt mài chạy xe máy, vượt hàng ngàn cây số để tìm bố mẹ đẻ cho con gái nuôi

Những ngày qua, câu chuyện cụ ông 75 tuổi ở Trùng Khánh (Trung Quốc) treo thưởng 5.000 NDT (khoảng 18 triệu đồng) để tìm bố mẹ đẻ cho con gái nuôi đã khiến cộng đồng mạng vô cùng xúc động.

Hải An
Hải An 19/06
Chú voi Đắk Lắk từ chối về rừng, ở lại trả ơn ân nhân cứu mạng

Hơn 9 năm qua, chú voi tên Gold là “con cưng” của các cán bộ Trung tâm Bảo tồn voi, Cứu hộ động vật và Bảo vệ rừng tỉnh Đắk Lắk. Câu chuyện về chú voi đặc biệt này luôn khiến người kể lẫn người nghe đều xúc động mỗi khi nhắc đến.

Hải An
Hải An 17/06
Chàng trai “thổi hồn dân tộc” vào những chiếc nón lá mộc mạc thân quen

Vì yêu thích văn hóa dân tộc, chàng trai trẻ Tiêu Tường Huy đã chọn rẽ hướng khỏi chuyên ngành kỹ thuật, theo đuổi con đường sáng tạo, bắt đầu hành trình “thổi hồn dân tộc” qua những chiếc nón lá thân quen.

Chân dung người đàn ông 'may mắn' nhất thế giới: Trúng số triệu đô sau 7 lần bị tử thần gõ cửa

Frane Selak, một thầy giáo dạy nhạc người Croatia, được mệnh danh là người đàn ông vừa may mắn nhất vừa kém may mắn nhất thế giới. Sau 7 lần lách qua lưỡi hái của tử thần, vận may cuối cùng cũng mỉm cười khi ông trúng giải độc đắc hơn 1 triệu USD vào năm 2003.

Cậu bé dầm mưa giữ cần cẩu cho bố mẹ biểu diễn mưu sinh khiến triệu người xúc động

Đoạn video quay lại một cậu bé 6 tuổi đứng trên ghế dầm mưa, tập trung điều khiển cần cẩu để nâng bố mẹ lên cao, biểu diễn nhào lộn mưu sinh đã khiến hàng triệu người xúc động.

Hải An
Hải An 13/06
Cụ ông giấu tên hào phóng quyên tặng 20 thỏi vàng cho thành phố

Mới đây tại Nhật Bản, một cụ ông 70 tuổi (yêu cầu được giấu tên) đã quyên tặng 20 thỏi vàng cho chính quyền thành phố Sakurai để cải thiện nơi sơ tán khi xảy ra thiên tai.

Hải An
Hải An 12/06
Phim hoạt hình của sinh viên Việt Nam tranh giải tại “Cannes của hoạt hình” ở Pháp

Phim hoạt hình “Sự tích Trần Thanh Dương” của Lê Đỗ Hải Châu (25 tuổi) tranh giải Phim tốt nghiệp hay nhất tại Liên hoan phim hoạt hình Annecy, được ví như "Liên hoan phim Cannes của hoạt hình".

Thanh Tú
Thanh Tú 11/06
Tác giả đề thi Ngữ Văn 2025 của Thượng Hải: “Có thể nhiều học sinh sẽ mắng tôi sau khi đọc xong đề”

Sau khi đề thi Ngữ Văn 2025 tại Thượng Hải, Trung Quốc nhận về nhiều sự quan tâm, ông Hồ Hiểu Minh - Giáo sư của Đại học Sư phạm Hoa Đông đã nói: “Có thể nhiều học sinh sẽ mắng tôi sau khi đọc xong đề, nhưng thực ra, nếu bình tĩnh suy nghĩ kỹ thì vẫn có khá nhiều điều có thể viết được”.

Hải An
Hải An 09/06
Đề thi Ngữ Văn 2025 tại Trung Quốc gây ấn tượng với sự giao thoa giữa văn học cổ điển và tư duy phản biện hiện đại

Đề thi Ngữ văn tại Trung Quốc năm 2025 tiếp tục thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận, không chỉ bởi cấu trúc đa dạng mà còn vì những câu hỏi mang tính thời sự, khơi gợi tư duy phản biện sâu sắc.

Hải An
Hải An 09/06
Nhiều trường bỏ tổ hợp khối C trong xét tuyển Đại học khiến học sinh rối bời

Ở mùa tuyển sinh năm 2025, nhiều trường đại học đồng loạt điều chỉnh phương án, giảm mạnh hoặc loại bỏ tổ hợp khối C00 vốn là lựa chọn hàng đầu của thí sinh khối xã hội. Thay đổi đến ở phút chót này khiến nhiều học sinh rối bời.

Hải An
Hải An 05/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất