Vụ án Trần Nguyên Hãn đích thị oan án, nhưng là oan uổng có cớ

Vụ án của Trần Nguyên Hãn diễn ra vào năm 1429 thời Lê Thái Tổ. Tuy nhiên, những tình tiết trong vụ án này được được các sử thần nhà Lê công bố hết sức nhỏ giọt. Vì sao vậy?

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Theo báo Thanh Niên, Lam Sơn thực lục - cuốn sử đầu tiên do nhà Lê sơ biên soạn, không có chữ nào nói về Trần Nguyên Hãn. Đại Việt sử ký toàn thư không nói thẳng về vụ án. Các tình tiết trong vụ án chỉ được ghi chép chi tiết hơn trong các tài liệu muộn như Đại Việt thông sử (Thời Lê Trung hưng), Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Việt sử cương mục tiết yếu (thời Nguyễn). 

Bị nghi ngờ vẫn "dốc sức" đóng thuyền chiến?

Trần Nguyên Hãn được ghi nhận là 1 trong những người có vai trò quan trọng trong khởi nghĩa Lam Sơn. Trong tờ hòa ước với quân Minh, "Hãn ở thứ nhì, liền tên với vua”. Năm Thuận Thiên thứ 1 (1428), sau khi đại định, Trần Nguyên Hãn được phong là Tả tướng quốc và ban cho quốc tính (họ vua). 

Thế nhưng chuyện lạ là vào tháng 2 năm Thuận Thiên thứ 2 (1429), Lê Thái Tổ lại đột ngột "ban chiếu bắt giam Thái ủy Hữu tướng quốc Trần Nguyên Hãn, Hãn liền tự sát". Chuyện gì đã xảy ra?

Trước khi lý giải chuyện này, hãy quay lại thời điểm Trần Nguyên Hãn từ chức, vắng bóng khỏi chốn quan trường. Khi đó, Trần Nguyên Hãn "về nhà, dốc sức vào việc xây dựng nhà cửa, dùng gạch hoa và đóng chiến thuyền, đánh khí giới" (Theo Lê triều khiếu vịnh thi tập).

vu-an-tran-nguyen-han-dich-thi-oan-an-nhung-la-oan-uong-co-co
Bản đồ nước An Nam trong Đại Thanh quảng dư đồ của Nagabuko Sekisui (in năm 1785), có đề cập chuyện Lê Lợi và Trần Cảo

Trần Nguyên Hãn còn làm nhiều việc tập hợp quần chúng, thi ân bố đức, mua chuộc lòng dân. Tư liệu dân gian vùng Sơn Tây như Thần tích của khu Đức Lệ, thuộc trang Sơn Bình xưa có nói: “Thái Tổ xét tới công lớn của ông (Trần Nguyên Hãn - T.H.V), liền đặc biệt cho ông cưỡi voi đi trong ba ngày, đi tới đâu được chiếm ruộng tới đó làm “lộc điền”, gọi là tục lễ trọng thưởng bề tôi có công lớn. Nhưng bản chất tướng công là người nhân hậu, không muốn chiếm lấy ruộng dân, nên tướng công chỉ cưỡi voi đến địa phận trang Xuân Lôi thì dừng lại. Sau khi trở về, tướng công mở mang khu Đức Lệ thuộc trang Sơn Bình để phụng thờ tướng công”.

Trong cuốn Đại vương phả lục do Lê Tung soạn vào thời Hồng Đức cũng có chép rằng: "Một hôm, ông sai người bày tiệc, bái yết thần tổ, rồi mời phụ lão, bề tôi ở trang khu tới ăn uống. Ông bảo các vị phụ lão khu Đa Cai và khu Quan Tử rằng: “Tôi từ nay đã được vinh hiển, dân hai khu của các ông đã ở với tôi hết lòng, tôi xin để mệnh về sau cho khu Đa Cai làm hộ nhi cùng khu sở tại Quan Tử thờ cúng. Còn thần tử ở các trang khác, thì ngày nay tôi cho doanh cư, về sau phải lập miếu thờ”. Nhà nghiên cứu Trần Bá Chí còn cho biết truyền thuyết và các thần tích địa phương đều chép: “Cả làng phải kiêng tên hèm của ông là Hãn, đọc ra Hỡn, ai đóng thuyền thì cấm đóng thuyền mũi vuông có trổ mắt rồng hai bên, giống thuyền tả tướng thời xưa”.

Với người khác có lẽ là chuyện rất đỗi bình thường nhưng trường hợp hành động như Trần Nguyên Hãn thì quả là có phần kỳ quái. Chẳng phải Hãn đang bị nghi kỵ hay sao? Chẳng phải ông đã đến bước từ quan để tránh hiềm nghi đó sao? Vậy can cớ gì ông còn "dốc sức" (chữ của Hà Nhậm Đại) đóng chiến thuyền trổ mắt rồi, đánh khí giới, còn đại hội nhân dân đến cùng ăn uống, chia đất đai, hẹn việc thờ cúng, gọi nhân dân là "thần tử".

Dân làng trái lại còn kiêng húy tên của Trần Nguyên Hãn như người ta kiêng húy của vua. Ai ở xa không biết còn tưởng Nguyên Hãn đang hiệu triệu quần chúng chuẩn bị khởi sự để lên ngôi thiên tử...

Vụ án Trần Nguyên Hãn đích thị oan án, nhưng oan có cớ

Về phía Lê Lợi, sau khi đăng cơ, ông chưa thực sự mở ra một thời kỳ ổn định, thịnh vượng. Bởi lẽ, về đối nội, ông chỉ là Kiểm hiệu Thái sư, vừa mới giết vua nhà Hậu Trần để đoạt ngôi.

Về đối ngoại, nhà Minh chỉ công nhận Hậu Trần là trình đình chính thống của Đại Việt. Mặc dù cái chết của Trần Cảo đã được sứ thần Đại Việt sang thông báo, song phản ứng của Minh Tuyên Tông như thế nào vẫn còn chưa rõ ràng.

Ở trong tình cảnh không ổn định đó, khả năng duy trì quyền lực ổn định lâu dài của Lê Lợi có thể nói là khá bấp bệnh. Toàn thư cho biết, Thái Tổ tuổi già, nhiều bệnh, lại thêm Quận vương (Tư Tề) điên cuồng bậy bạ, vua (Thái Tông) còn non trẻ. Nếu Thái Tổ băng hà, vua trẻ lên ngôi, Trần Nguyên Hãn lại khởi binh và thông báo với nhà Minh về việc nhà Hậu Trần trái lại, triều đại mà ông dày công gây dựng sẽ sụp đổ trong phút chốc. 

Khi ấy, chẳng những Lê Lợi biến thành phần tử phản loạn mà con cháu ông cũng khó bảo toàn tính mạng. Lê Lợi không thể vừa làm người tốt, vừa làm vị minh quân hiền hậu được. Trái lại, ông bị đặt trước một nhu cầu bức bách là phải dẹp tan hoàn toàn thế lực của nhà Hậu Trần còn sót lại. Tiếp đó là bắt tay vào công cuộc tái thiết triều đình, an dân, phát triển kinh tế, tăng cường quân sự...

vu-an-tran-nguyen-han-dich-thi-oan-an-nhung-la-oan-uong-co-co-9

Và cũng chính trong tình thế này, các thần hạ như Đinh Bang Bảng, Lê Quốc Khí, Trình Hoành Bá, Nguyễn Tông Chí, Lê Đức Dư đã thay nhau dâng tấu sớ xin vua giết Trần Nguyên Hãn, Phạm Văn Xảo. Đặt vào hoàn cảnh khi đó thì có thể thấy, không phải lời nói của bọn họ là vô cớ. Bởi Trần Nguyên Hãn đã tạo ra nhiều hình tích.

Lê Thái Tổ đã sai lực sĩ xá nhân bắt Trần Nguyên Hãn về hỏi tội. Kết quả, Trần Nguyên Hãn đã tự sát hoặc gặp nạn trên đường đi mà chết đuối. Trần Nguyên Hãn tự sát vào tháng 2 năm Thuận Thiên thứ 2 (1429). 

Bế Khắc Thiệu và Nông Đắc Thái nổi loạn tháng 11 năm thứ 3 (1430). Tháng 2 năm Thuận Thiên thứ 4 (1431), Lê Lợi giết Thái úy Phạm Văn Xảo, rồi thân chinh đánh Thiệu, Thái. 

Bế Khắc Thiệu thua chạy rồi chết, Nông Đắc Thái bị bắt. Tháng 12 cùng năm, thì "Đèo Cát Hãn ở Mường Lễ thông đồng với Phạm Văn Xảo làm loạn”. Lê Lợi lại một phen đánh dẹp, bắt được Đèo Cát Hãn. 

Tháng 3 năm thứ 5 (1432), Lê Thái Tổ về đến kinh sư, ban chiếu kể tội Đèo Cát Hãn, có nói: "Năm ngoái thằng Khắc Thiệu ở Thái Nguyên mưu làm phản đích là do tên thằng Hãn âm mưu, năm nay Cát Hãn nổi loạn, là do âm mưu của Xảo. Mầm mống họa loạn không thể không triệt cho hết”.

Vô số người bị chỉ điểm là bè đảng của Trần Nguyên Hãn, Phạm Văn Xảo, “bị án tử và đồ rất nhiều”. Vụ án Trần Nguyên Hãn vì vậy mà đích thị oan án, nhưng là oan uổng có cớ.

Nói về Trần Nguyên Hãn, các sử thần triều Lê cũng cho rằng, đây đơn thuần là một vụ oan án. Vì Trần Nguyên Hãn là con cháu họ Trần, nên bị Lê Thái Tổ nghi kỵ rồi tìm cách giết đi...

Xem thêm: Bốn thuyết khác nhau về cái chết đầy bí mật của Trần Cảo - vị vua bù nhìn do Lê Lợi dựng lên

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Chuyện kể rằng, sau trận hạ đồn Đa Căng, Lê Lợi ban thưởng lớn cho nghĩa quân. Trong đó công đầu thuộc về người phụ nữ thường dân có tên mụ Vườn.

Lê Lợi hạ đồn Đa Căng, đả thông Thanh - Nghệ, công đầu thuộc về bà lão hành nghề đỡ đẻ
0 Bình luận

Bạch Ngọc hoàng hậu khai khẩn đất hoang, lập làng lập ấp, ổn định cuộc sống cho bao người nghèo khổ. Khi nhà lâm nguy thì giúp Lê Lợi chống giặc. Cuối đời quy y cửa Phật tụng kinh niệm phật cầu quốc thái dân an, chẳng màng danh lợi, địa vị.

Bạch Ngọc Hoàng hậu - mỹ nhân kiệt xuất có công khai hoang lập làng, hỗ trợ Lê Lợi cứu nước
0 Bình luận

Từ là bậc khai quốc công thần cùng Lê Lợi "nếm mật nằm gai", Trần Nguyên Hãn cuối cùng lại phải chịu cái chết ai oán. Có người nói, tất cả bắt nguồn từ sự nghi kỵ 1 chiều của Lê Lợi, song cũng có ý kiến cho rằng, đó là vụ án 2 chiều.

Lê Lợi và Trần Nguyên Hãn, rốt cuộc ai có thành kiến với ai?
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Ấm lòng nghĩa đồng bào với hơn 1.700 “bữa cơm đoàn kết” mừng ngày giải phóng Hải Phòng

Những ngày này, khắp các thôn, tổ dân phố, đâu đâu cũng rộn ràng “bữa cơm đoàn kết” được người dân Hải Phòng tổ chức để chào mừng 70 năm ngày giải phóng thành phố.

Thanh Tú
Thanh Tú 4 phút trước
Người hùng giữa đời thực: Bác sĩ kịp thời cứu cô gái bị tai nạn, nằm co giật trên đường

Trên đường về nhà, bác sĩ Phạm Tiến Mạnh vô tình nhìn thấy một cô gái bị tai nạn giao thông, nằm trên đường trong tình trạng tay chân co quắp, sùi bọt mép nên vội vã xuống hỗ trợ.

Hải An
Hải An 10 giờ trước
Kịp thời cứu người phụ nữ mang thai 8 tháng rơi xuống giếng sâu 20m

Người phụ nữ mang thai ở tháng 8 thai kỳ không may rơi xuống giếng sâu 20m trong khi đi mua đồ cho gia đình, may mắn được Công an tỉnh Tây Ninh ứng cứu kịp thời.

Đăng Dương
Đăng Dương 2 ngày trước
“10 năm cõng bạn” – khoảnh khắc đẹp nhất tại lễ tốt nghiệp Đại học Bách Khoa

Ngô Văn Hiếu- nhân vật chính trong câu chuyện từng gây xúc động "10 năm cõng bạn" đến trường, tiếp tục lay động nhiều người khi vượt gần 100km, từ Thái Bình lên Hà Nội để cõng người bạn thân lên sân khấu ĐH Bách khoa nhận bằng tốt nghiệp.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Chiếc ốp điện thoại đẹp nhất của bố: “Con yêu bố lắm”

Chiếc ốp ấy có thể không phải là món đồ đắt tiền, không hợp thời hay sang trọng. Nhưng chắc chắn, với người bố ấy đó là chiếc ốp điện thoại đẹp nhất trên đời.

Đăng Dương
Đăng Dương 3 ngày trước
Người dân Nghệ An chung tay “giải cứu” hỗ trợ xe chở dưa hấu bị lật

Sáng ngày 10/5, tại TP Vinh (Nghệ An) người dân cùng nhau hỗ trợ, mua giúp dưa hấu cho tài xế xe tải sau va chạm với ô tô khách, khiến một tấn dưa hấu đổ tràn ra đường.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 ngày trước
Cựu chiến binh Đà Nẵng tự nguyện hiến gần 700m2 đất để mở đường

Ông Bùi Văn Tượng - cựu chiến binh tại TP. Đà Nẵng đã tự nguyện hiến gần 700m² đất để mở rộng con đường xóm nhỏ, góp phần thay đổi diện mạo khu dân cư, dựng xây quê hương.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Quân đội Nhân dân Việt Nam hào hùng tham gia lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ

68 quân nhân đại diện cho Quân đội nhân dân Việt Nam đã tham gia Lễ duyệt binh kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, diễn ra trên Quảng trường Đỏ Matxcơva (Nga).

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
Vinmec ghép gan thành công cho bệnh nhi 8 tháng tuổi

Vinmec vừa thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi N.L.T 8 tháng tuổi, chỉ nặng 6.5kg từ nguồn tạng hiến của bệnh nhân chết não.

Đăng Dương
Đăng Dương 5 ngày trước
Người đàn ông Hà Nội đánh rơi 500 triệu đồng vui mừng được nhận lại

Đánh rơi chiếc ví da cùng số tiền mặt gần 500 triệu đồng, anh Nguyễn Thanh Bách (Hà Nội) xúc động, vui mừng khi nhận lại số tài sản lớn và giấy tờ tùy thân nhờ vào hành động tử tế của một quản lý nhà hàng tại Hòa Bình.

Thanh Tú
Thanh Tú 5 ngày trước
Hai cha con đoàn tụ đúng ngày đất nước thống nhất sau 57 năm thất lạc

Sau 57 năm thất lạc, hai cha con ông Chu Nghiêm (84 tuổi, trú P.Tương Mai, Q.Hoàng Mai, Hà Nội) đã được đoàn tụ vào đúng ngày 30/4.

Hải An
Hải An 04/05
''Vua dầu mỏ'' Rockefeller dạy con 5 điều: Toàn những thứ đơn giản mà giúp gia tộc bền vững trăm năm

Tư duy dạy con "vua dầu mỏ" Rockefeller không có gì quá vĩ mô nhưng lại khiến nhiều người phải suy ngẫm và điều chỉnh lại cách giáo dục con cái của mình.

Đáng giá hơn bạc vàng, 4 câu nói này của cha mẹ sẽ giúp con trưởng thành tự tin, giàu có, hiếu thảo

Đứa trẻ càng cảm nhận được nhiều "tình yêu" từ cha mẹ và người thân thì chiếc dây diều "tình yêu" càng vững chắc.

Nghịch lý từ Harvard: Cha mẹ càng hay sửa sai, IQ con cái càng giảm rõ rệt

Nghiên cứu của Harvard chỉ ra, cha mẹ càng hay sửa sai, chỉ số thông minh của con càng giảm. Đây là hồi chuông cảnh báo thức tỉnh cha mẹ trong cách giáo dục con.

PC Right 1 GIF
Đề xuất