Bài học "được ăn cả ngã về không" trong kinh doanh từ quyết định bất cẩn của tỷ phú Trương Hồng Ba

Bỏ học nuôi gà

Trương Hồng Ba sinh năm 1966 tại huyện Khánh Vân (TP Đức Châu, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc). Đây là huyện nghèo nàn, xa xôi, giao thông không thuận lợi. Ở Khánh Vân thời điểm đó, mỗi hộ gia đình sẽ nuôi một số gia cầm như gà, vịt để ăn và bán. Tuy nhiên, vẫn không đủ để trang trải cuộc sống. 

Vì sinh ra và lớn lên trong môi trường như vậy nên từ nhỏ, Trương Hồng Ba đã theo bà nội đi chăn gà. Những năm tháng khổ cực đã rèn rũa cho cậu trở thành một chàng trai rắn rỏi, ngoan cường và có ý chí hơn người. 

Cũng vì không đủ nguồn lực giáo dục mà trẻ em ở huyện nghèo Khánh Vân nói chung không có thành tích nổi bật. Đối với họ, học để biết chữ rồi trở về nhà nuôi gà là thực tế nhất. Nhưng Trương Hồng Ba thì nghĩ khác, cậu muốn được học cao hơn, muốn thay đổi cuộc sống của mình, của gia đình và cả làng quê nghèo khó.

Trương Hồng Ba nỗi lực học tập không ngừng nghỉ. Cậu thể hiện năng lực của bản thân và kết quả là đỗ đại học. Gia đình vừa mừng vừa tủi, mừng vì con trai học tốt, tủi vì sợ không có tiền cho con học Đại học. Trương Hồng Ba cũng lo lắng đến mức không ngủ nổi, nhiều đêm suy nghĩ và cuối cùng quyết định bỏ học để giảm tải gánh nặng tài chính cho gia đình.

Với kinh nghiệm nuôi gia cầm, Trương Hồng Ba đến làm việc cho 1 trang trại vịt ở Thiên Tân. Chỉ sau 3 tháng, ông đã tự nhủ những người khác có thể kiếm tiền bằng cách nuôi gia cầm, tại sao mình lại không?

Bất chấp sự phản đối của gia đình, ông kiên quyết nghỉ việc, mua 300 con gà bằng tiền lương của mình và trở về làng bắt đầu chăn nuôi. Và giống như hàng triệu người khởi nghiệp khác, con đường làm giàu của ông không hề suôn sẻ. Ông bị thất thoát một số tiền lớn do công nghệ phòng chống dịch bệnh chưa phù hợp.

Sau thất bại đó, Trương Hồng Ba cho rằng, nuôi gà tuy không khó nhưng vẫn cần kiến thức chuyên môn sâu. Và thế là ông lại cầm sách vở đi tìm kiếm các thức chăn nuôi gà hiện đại nhất.

Trong khi những người cùng ngành vẫn đang nuôi theo công thức truyền thống thì ông đã bắt đầu đầu tư một khoản tiền khổng lồ để giới thiệu những chiếc máy ấp trứng hiện đại và chuyên nghiệp. Nhờ vậy, cuối cùng ông cũng kiếm được "hũ vàng" đầu tiên trong đời.

Nhưng việc kinh doanh vẫn chưa suôn sẻ dù Trương Hồng Ba đã có một số thành tựu nho nhỏ. Vào năm 1998, ông quyết định mở ra một bước ngoặt lớn nhất cuộc đời mình. 

Một doanh nghiệp nhà nước ở quê đóng cửa vì quản lý yếu kém mà tình cờ đây lại là nhà máy chế biến thịt gà. Trương Hồng Ba đã trích tiền cho trang trại gà và vay hơn 100.000 nhân dân tệ từ ngân hàng để mua lại nhà máy chế biến này và thành lập Công ty TNHH Công nghiệp Gia cầm Trung-Úc Đức Châu.

Khi đó ở Trung Quốc xảy ra "cơn sốt thịt vịt", thịt vịt khan hiếm. Sau khi nghiên cứu thị trường, Trương Hồng Ba nhận thấy vịt Cherry Valley rất được ưa chuộng, vì vậy ông đã lập tức liên hệ với công ty của Anh để giới thiệu giống vịt này.

Vào những năm 1980 và 1990, công nghệ và điều kiện chăn nuôi gia cầm lạc hậu, tỷ lệ vịt chết đến 60%. Với những kinh nghiệm trong quá khứ, Trương Hồng Ba chỉ tin vào sự chuyên nghiệp và công nghệ hiện đại. Ông đã đi học tại các trường cao đẳng để nâng cao kiến ​​thức chuyên môn của mình và tạo ra mô hình chăn nuôi mới. Công ty ký hợp đồng với nông dân để thống nhất cung cấp giống gia cầm, thức ăn, phòng chống dịch bệnh,… Trong khi nông dân phải mua giống, thức ăn và thuốc của công ty với giá cao

Dựa vào sự nhạy bén của ông, Trung Úc mở ra một thập kỷ hoàng kim. Từ năm 1998 đến năm 2008, ông đã đầu tư xây dựng 36 trang trại chăn nuôi, 3 nhà máy chăn nuôi vịt và dây chuyền sản xuất giết mổ 20 triệu con vịt thương phẩm mỗi năm. Năm 2001, từ một doanh nghiệp, Trương Hồng Ba chính thức thành lập Tập đoàn Trung - Úc.

Người giàu nhất vùng

Dưới sự lãnh đạo của Trương Hồng Ba, hầu hết các hộ gia đình đều có công việc trong Tập đoàn Trung Úc. Khi đó, người dân nào cũng nói rằng, nếu không có ông ấy thì sẽ không có việc làm. Nếu không có ông ấy thì sẽ không có đường rộng để đi. Và nếu không có ông ấy thì cuộc sống sẽ không hiện đại như bây giờ.

Mô hình chăn nuôi mới mang đến lợi nhuận cao cho Trương Hồng Ba và toàn bộ người dân Đào Gia thôn. Chính vì vậy, mọi quyết định của Trung Úc đưa ra đều nhận được sự ủng hộ nhiệt tình. Nhiều chính sách ưu đãi được đưa ra, các ngân hàng cũng đã giúp đỡ, đưa doanh nghiệp bước vào giai đoạn phát triển nhanh chóng.

Năm 2008, Trương Hồng Ba trở thành người cầm đuốc Olympic; vào tháng 12 cùng năm, ông được bầu làm phó chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại tỉnh Sơn Đông; năm 2010, ông đạt chứng chỉ "Châu Âu", tức là đủ tiêu chuẩn xuất khẩu tới Liên minh Châu Âu.

Rất khó để mở rộng thị trường lớn này, lúc đó ở Sơn Đông chỉ có 2 suất xuất khẩu. Thị trường châu Âu có yêu cầu khắt khe về nguồn vịt, công thức thức ăn, quy trình giết mổ, an toàn vệ sinh trong khâu chế biến, đóng gói, vận chuyển.

Vào tháng 11/2010, 42 tấn vịt quay không xương kiểu Âu được đóng gói, vận chuyển sang EU. Trong thời gian này, Tập đoàn Trung Úc trở nên nổi tiếng, được đánh giá là doanh nghiệp hàng đầu về công nghiệp hóa nông nghiệp cấp quốc gia. Trương Hồng Ba cũng được nhận danh hiệu "Vua Vịt".

Báo cáo tài chính năm 2010 cho thấy, lợi nhuận ròng của Tập đoàn Trung Úc là 226 triệu nhân dân tệ (NDT) và tăng đều trong các năm sau đó. Đặc biệt, năm 2014, lợi nhuận ròng chỉ trong nửa đầu năm đạt 268 triệu NDT. Năm 2015, gia đình TRương Hồng Ba được xếp vào danh sách những người giàu nhất Sơn Đông với hơn 17 tỷ NDT.

Khi đó, Tập đoàn Trung Úc bùng nổ, ai cũng nghĩ sẽ sớm trở thành tập đoàn dẫn đầu toàn cầu. Nhưng sự thật bị đảo ngược sau một vài kiểm tra. Báo cáo của các bộ phận liên quan, công ty kế toán đã phát hiện Tập đoàn này có báo cáo tài chính sai trong quá trình kiểm toán, giai đoạn 2010 đến năm 2014, Trung Úc không có lợi nhuận cao như báo cáo tài chính, thay vào đó, tập đoàn này có thua lỗ nhiều trong giai đoạn 2010 – 2014. Cụ thể, năm 2014, tập đoàn này lỗ 74,94 triệu nhân dân tệ. Lúc này, Trung Úc chỉ cần đi sai một bước, nguy cơ sụp đổ doanh nghiệp là rất cao.

Quyết định mạo hiểm đẩy tỷ phú vào vòng lao lý

Quay lại quá khứ, vào năm 2014 dịch cúm gia cầm lan rộng khắp Trung Quốc. Trung Úc chịu tổn thất nặng về. Khi đó, tập đoàn này đang chuẩn bị dự án vịt nấu chao 24.000 tấn và đầu tư 560 triệu NDT. Nhưng do dịch bệnh bùng phát, các ngân hàng lớn đã rút các khoản vay chuỗi vốn bị phá vỡ, nhiều nhân viên nghỉ việc.

Trước tình hình này, Trương Hồng Ba đã đưa ra quyết định mạo hiểm. Chỉ cần hòan thành dự án thì mọi vấn đề sẽ được giải quyết. Và sau cùng dự án được hoàn thành. Song khi số tiền cầm trong tay chẳng được bao nhiêu thì lộ ra số nợ lớn.

Ngày 25/4/2017, Văn phòng Công an huyện Khánh Vân nhận được tin báo về việc Tập đoàn Trung Úc bị nghi ngờ lừa đảo vay vốn ngân hàng, với số tiền liên quan là 35 triệu NDT. Cuộc điều tra của viện kiểm sát cho thấy, Trương Hồng Ba đã sử dụng hơn 800 thẻ căn cước của nông dân chăn vịt để làm thẻ tín dụng và rút tiền bất hợp pháp, sử dụng làm vốn lưu động không tính lãi của công ty. Ông biết luật và tận dụng những sơ hở của ngân hàng một cách khôn ngoan để thực hiện hành vi sai trái.

Ngày 4/6/2017, Trương Hồng Ba bị cảnh sát bắt giữ. Người lái xe của ông kể rằng: Khi bị bắt, ông đã ra sức khẳng định mình là người sáng lập Tập đoàn Trung Úc. Nhưng cho dù thân phận là gì, ông đã vi phạm pháp luật sẽ bị trừng phạt bởi pháp luật.

Sau khi Trương Hồng Ba vướng vòng lao lý, các bộ phận liên quan đã xin điều chỉnh lại Tập đoàn Trung Úc nhưng vì những vấn đề nợ nần chồng chất nên không ai dám hợp tác. Trung Úc danh tiếng 1 thời bị sụp đổ, chỉ có thể tuyên bố phá sản. 

Cho đến nay, câu chuyện của Trương Hồng Ba đã trở thành một bài học sâu sắc trong giới kinh doanh Trung Quốc: Làm giàu mù quáng, vi phạm pháp luật thì cuối cùng cũng sẽ phải trả cái giá rất đắt. Trong kinh doanh, không phải lúc nào "liều" cũng sẽ thắng. Nếu bạn có thứ bạn không nên có, vậy bạn sẽ mất những gì bạn không nên mất.

Xem thêm: Trang Thế Bình - vị tỷ phú lạ lùng nhất Hong Kong: "Keo kiệt" với gia đình nhưng lại "hào phóng" với đất nước