Bí ẩn gia tộc dầu mỏ khét tiếng nước Mỹ: Từng khiến Tổng thống phải "kiêng dè" nhưng rất chăm làm từ thiện

Khi bạn đổ xăng hay giao dịch ngân hàng JP Morgan Chase, thậm chí đơn giản là chỉ bước trên đường phố New York thì có nghĩa là bạn đang sử dụng dịch vụ của gia tộc Rockefeller. Gia tộc này là 1 trong 13 gia tộc quyền lực nắm quyền kiểm soát thế giới mà đến ngay cả Tổng thống cũng phải "kiêng dè" vài phần.

Những thế hệ sau này của gia tộc  Rockefeller đều là những doanh nhân hoặc chính trị gia thành đạt. Đơn cử như David Rockefeller từng là chủ ngân hàng hàng đầu ở New York kiêm CEO của JPMorgan Chase. Nelson Rockefeller từng là thống đốc New York và Phó Tổng thống thứ 41 của Hoa Kỳ. Jay Rockefeller - chắt của “vua dầu mỏ” hiện đang là thượng nghị sĩ đảng Dân chủ miền Tây Virginia và cựu thống đốc miền Tây Virginia.

Gia tộc kiểm soát dầu mỏ

Gia tộc Rockefeller bắt đầu có chỗ đứng trên thị trường từ năm 1870 khi John David Rockefeller (sinh năm 1839) sáng lập công ty dầu mỏ Standard Oil. Ông không chỉ là người đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp dầu mỏ mà còn là người giàu nhất lịch sử nhân loại khi sở hữu khoảng 3 tỷ USD đầu thế kỷ 20, tương đương hơn 663 tỷ USD so với giá trị đồng USD năm 2007 (theo cách tính của Forbes).

Trước khi trở thành doanh nhân thành đạt, ông từng bươn trải với nhiều nghề khác nhau. Ở tuổi 20, ông thành lập công ty cung cấp đồ ăn cho quân nhân khi nội chiến Mỹ xảy ra. Với công ty này, ông kiếm được 250.000 USD.

Sau này công ty vẫn hoạt động tốt nhưng ông nhận ra rằng công nghiệp dầu mỏ mới là thứ sẽ phát triển và bùng nổ tại Mỹ. Năm 1865, ông rút vốn khỏi công ty cung cấp đồ ăn và đầu tư vào nhà máy lọc dầu. Năm 1870, ông chính thức thành lập Standard Oil.

Mục tiêu của John Rockefeller khi đó là phải đè bẹp các mỏ dầu nhỏ ở Trung Đông và giành độc quyền ở Cleveland. Với chiến lược kinh doanh của mình, ông đã "đi đêm" thành công để thuyết phục phía đường sắt giảm giá vận chuyển cho mình và thu lợi khủng.

Tuy nhiên, kế hoạch này của ông để lại tai tiếng đến mức nó được gọi là "cuộc tàn sát  Cleveland". Khi "cuộc tàn sát" kết thúc vào tháng 4/1872, công ty Standard Oil của Rockefeller đã kiểm soát tới 25% ngành công nghiệp dầu mỏ của nước Mỹ. Sau đó, Standard Oil tiếp tục mở rộng thế độc quyền kiểm soát thị trường dầu mỏ. 

Đến năm 1877, Rockefeller kiểm soát gần 90% công suất lọc dầu của Mỹ. Vào năm 1880, Rockefeller đã củng cố thế "gọng kìm" trên thị trường dầu lửa Mỹ và toàn thế giới.

Vào thời điểm đó, Tổng thống Theodore Roosevelt từng lo ngại ông có thể sẽ thành lập một chính phủ ngầm hoạt ngoài tầm kiểm soát của Mỹ. Chính phủ Mỹ đã kết tội Standard Oil vi phạm luật chống độc quyền, đồng thời ép buộc công ty này phải chia năm xẻ bảy.  Đến nay, các công ty con vẫn còn tồn tại như một phần của tập đoàn dầu mỏ hàng đầu thế giới.

John Rockefeller có 1 con trai và 4 cô con gái, ông qua đời ở tuổi 98. Những thế hệ sau của ông đã thừa kế cơ nghiệp và chèo lái gia tộc này phát triển bền vững. Các thế hệ sau của ông đều là doanh nhân và chính trị gia thành đạt. 

Hệ thống ngân hàng và bất động sản của gia tộc Rockefeller

Không chỉ xây dựng lên đế chế dầu mỏ, John Rockefeller còn thao túng cả ngân hàng và thị trường bất động sản. Năm 1890, John Rockefeller bỏ ra 600.000 USD để xây dựng trường Đại học Chicago nhằm lấy lại hình ảnh sau lùm xùm "Cuộc tàn sát Cleveland". 21 năm sau, ông thành lập trường đại học Rockefeller và khoa nghiên cứu Y học cộng đồng.

Năm 1926, con trai ông là  Junior Rockefeller đã đổ 56 triệu USD phục hồi trung tâm lịch sử Williamsburg, bang Virginia. Cùng năm ông còn chi thêm 1,4 triệu USD mua mảnh đất sau này trở thành Vườn quốc gia Grand Teton nằm ở Tây Bắc tiểu bang Wyoming có diện tích khoảng 130.000 ha.

Năm 1930, Junior Rockefeller tiếp tục chi 250 triệu USD xây dựng Trung tâm Rockefeller. Đây là dự án bất động sản thương mại tư nhân lớn nhất lịch sử thời đó. Hiện nay nó là trung tâm thương mại sầm uất bậc nhất New York.

Vợ của Junior Rockefeller cũng đứng tên trong dự án xây dựng bảo tàng nghệ thuật hiện đại năm 1926 với diện tích 11.600 mét vuông, viện bảo tàng lưu giữ hơn 150.000 tác phẩm nghệ thuật hiện đại và đón khoảng 2,5 triệu lượt khách mỗi năm.

Chưa dừng lại, vào năm 1996, gia tộc Rockefeller quyên góp thêm 175 triệu USD xây dựng trung tâm Lincoln. Ngoài ra, gia tộc này còn có tên trong nhiều khu bất động sản lớn khác như Trung tâm thương mại bang New York và bến tàu thủy liên hợp San Francisco....

Ở lĩnh vực ngân hàng, năm 1930, gia tộc Rockefeller trở thành cổ đông lớn của ngân hàng Chase Bank, hiện là một thành viên của JP Morgan Chase - hãng dịch vụ tài chính lâu đời nhất thế giới.

Khi đã trở nên giàu có, gia tộc Rockefeller rất chăm làm từ thiện. Năm 1930, John Rockefeller thành lập General Education Board - tiền thân của Quỹ Rockefeller, nhằm mở rộng các trường trung học trên khắp miền nam nước Mỹ. Quỹ Rockefeller chính thức thành lập năm 1913 và ông đã chuyển vào quỹ này 235 triệu USD cho tới năm 1929. Năm 1919, ông đã trao tặng 50 triệu USD cho Quỹ để tăng lương cho các viện nghiên cứu.

Đáng nói, sau thế chiến thứ 2, gia tộc Rockefeller tiếp tục quyên góp 6 khu đất trị giá 8,5 triệu USD làm trụ sở Liên hiệp quốc. Thậm chí có nguồn tin cho rằng, gia tộc này đã tài trợ tiền bạc cho Liên Hợp Quốc trong suốt 70 năm. 

Học "lỏm" bí quyết trở nên giàu có của Steve Jobs và Albert Einstein từ "không làm gì cả"