Dưới thời nhà Nguyễn, quan lại được thưởng Tết như thế nào?

Tết Nguyên đán là lễ lớn nhất trong năm, một trong những phong tục của triều Nguyễn còn phổ biến đến tận ngày nay đó là tục thưởng Tết. Vậy vào thời xưa, Hoàng Đế sẽ ban ơn huệ gì cho các bề tôi vào dịp cuối năm?

Hoa Nguyễn
Hoa Nguyễn 23/02
Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Theo phong tục của người dân ta từ xa xưa truyền lại, Tết Nguyên đán là lễ lớn nhất trong năm. Và một trong những phong tục của các vua triều Nguyễn còn phổ biến đến tận ngày nay là tục thưởng tết. Vậy bạn có biết vào thời xưa, các bậc Đế vương thưởng tết cho các quần thần như thế nào và hoàng đế sẽ ban ơn huệ gì cho bề tôi nhân dịp năm mới?

Ngày nay, việc thưởng tết thường được thực hiện sớm trước ngày Tết Nguyên đán vài ngày. Tuy nhiên, dưới triều nhà Nguyễn, việc thưởng tết lại được thực hiện vào đúng dịp tết. 

trieu nguyen 1

Cụ thể, dưới triều vua Gia Long vào năm 1808, theo Mộc bản sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, quyển 242, mặt khắc 1 ghi lại rằng: “năm 1808, ngày Tết Nguyên đán thưởng cho thân công cùng các hoàng tử 20 lạng bạc, các quan văn võ chánh thất phẩm 10 lạng bạc, tòng nhất phẩm 9 lạng bạc, chánh nhị phẩm 6 lạng, tòng nhị phẩm 5 lạng”.

Đến triều vua Minh Mạng, sau khi các hoàng tử, hoàng thân và trăm quan làm lễ khánh hạ, vua truyền chỉ ban yến tiệc và tiền thưởng xuân cho triều đình vào đúng ngày mùng 1 Tết. 

Vào dịp Tết Nguyên đán năm 1845, dưới thời vua Thiệu Trị, Hiến tổ Chương hoàng đế xuống dụ cho quần thần: “đón tết lành đầu năm, thể theo sự sinh trưởng của đạo trời, ban yến và đồ vật để chào đón phúc xuân”. Sau đó, vua Thiệu Trị ngự ở điện Đông Các, cho triệu thần vào hầu, ban trà uống, rồi đưa cho xem bốn chữ “Trung, cần, phúc, thọ” do vua viết và hạ lệnh giao khắc in để ban cấp.

trieu nguyen 3

Dưới thời vua Tự Đức vào Tết năm Mậu Thân (1848), vua đem bài thơ ngự chế do mình làm, đưa cho quần thần xem rồi thong dong bảo rằng: “Trẫm muốn vua tôi thân nhau như một thân thể, chẳng khác gì cha con trong một gia đình, chớ đợi thưởng mà cố gắng, chớ đợi phạt mới răn sợ. Các ngươi nên cố gắng, khuyến khích lẫn nhau, chớ để cho văn thì yên lặng, võ thì chơi bời, đó là lòng mong mỏi của trẫm”. Sau đó, Dực tông Anh hoàng đế ra lệnh cho đem bài thơ ban trong ngoài.

Vào dịp Nguyên đán Tân Mùi (1871), vua Tự Đức lại có cách thưởng khác: “Tết Nguyên đán năm nay, chuẩn cho quan viên nào đã vì tội công mà phải cách được lưu tại chức, cho đổi làm giáng 4 cấp; tội tư thì cho đổi làm giáng 5 cấp. Lại chuẩn cho từ nay trở đi gặp các tiết Vạn thọ, Nguyên đán, bất luận là phạm tội công hay tội tư, phàm người bị cách hay giáng được lưu tại chức, thì đều được dự vào ân điển”.

trieu nguyen 4

Dưới thời vị vua thứ 5 của Triều Nguyễn, vua Kiến Phúc có ngày sinh nhật trùng với ngày mồng 2 tết nên việc ban thưởng cho trăm quan được thực hiện rất linh đình. Ngoài việc được đãi yến tiệc, các vị quan lại còn được nhận thêm nhiều tiền thưởng và các vật dụng khác theo thứ bậc.

Sau này dưới thời các vị vua khác như Hàm Nghi, Đồng Khánh, Thành Thái, Duy Tân,… việc thưởng tết cho trăm quan được tổ chức đơn giản hơn. Vào ngày tết, các vị vua thường ban đặc ân cho quần thần và dân chúng, việc đãi yến linh đình đều bãi bỏ. Đối với lính hương binh, lính đồn điền cùng những người cố sức làm việc để chuộc tội thì thưởng cho tiền gạo lương một tháng, hay là một quan tiền.

Có thể nói, ngay dưới triều đại phong kiến của nhà Nguyễn thì việc trao thưởng ngày Tết Nguyên đán cũng rất được coi trọng. Các vị vua đều tin rằng việc thưởng tết mang lại sức mạnh tinh thần to lớn cho quan lại, binh lính cũng như người dân cả nước. Và ngày nay, cứ mỗi dịp tết đến xuân về, việc thưởng Tết đã trở thành một nét đẹp văn hoá, mang tính nhân văn sâu sắc.

Xem thêm: Triều đại nhà Nguyễn: Quân lính cơ cực, vũ khí lạc hậu

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Tổ đình Từ Hiếu là nơi thiền sư Thích Nhất Hạnh bắt đầu con đường xuất gia tu học; đây cũng là nơi thiền sư chọn để tĩnh dưỡng sau 4 năm hoằng dương Phật pháp ở nước ngoài. Và đây cũng là nơi ngài trút hơi thở cuối cùng...

Điều ít biết về tổ đình Từ Hiếu: Nơi an táng các thái giám triều Nguyễn, biểu tượng của lòng hiếu thảo
0 Bình luận

Cặp ấn kiếm quý giá của vương triều Nguyễn mang số phận long đong và đầy ly kỳ. Cặp ấn kiếm này cũng chính là nguyên nhân khiến Bảo Đại và con trai - Thái tử Bảo Long tranh chấp dẫn đến kiện nhau ra tòa.

Cặp ấn kiếm quý giá của triều Nguyễn từng khiến cha con vua Bảo Đại kiện nhau ra tòa giờ ở đâu?
0 Bình luận

Trong số những bóng hồng từng gắn bó với vua Bảo Đại chắc chắn phải kể đến thứ phi Mộng Điệp, được mọi người biết đến với danh hiệu “thứ phi phương Bắc”.

Thứ phi Mộng Điệp cùng câu chuyện ly kỳ về ấn kiếm của triều Nguyễn
0 Bình luận

Tin liên quan

Khi biên soạn bộ Khâm định Ðại Nam hội điển sự lệ nổi tiếng của triều Nguyễn, các sử quan của triều đình đã dành quyển 78 và quyển 242 để bàn về việc ăn mặc của các bậc đế, hậu, hoàng tử, công chúa, quan lại… triều Nguyễn.

Mãn nhãn với những bộ trang phục cung đình Triều Nguyễn - Triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam
0 Bình luận

Người phương Tây mô tả vua Gia Long là người hòa nhã, giản dị, tài năng với những ý tưởng khoáng đạt, hòa hiệp. Sau 18 năm tại vị, ông đã để lại di sản là 1 quốc gia hùng mạnh. 

Vị vua duy nhất của triều Nguyễn được người phương Tây ngợi ca là 'con người phi thường'
0 Bình luận

Sau những lý giải về hình tượng chú ngựa thường hay xuất hiện ở lăng vua triều Nguyễn, có thể thấy việc giải mã hai câu thơ nổi tiếng ở Huế như: "Mê gì như mê tổ tôm, mê ngựa Thượng Tứ, mê nôm Thúy Kiều" lại mang đến những phát hiện mới lạ về những chú ngựa thật.

Bất ngờ với những 'biển báo giao thông' chỉ dành cho loài ngựa dưới triều Nguyễn
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Trốn vé tàu vì nghèo, người phụ nữ không ngờ lại được nhân viên đường sắt dang tay giúp đỡ

Vào TP.HCM vay tiền chữa bệnh cho chồng nhưng không liên lạc được với người thân, không có tiền mua vé, người phụ nữ nghèo đành tìm cách trốn vé tàu để về Hà Nội. Biết chuyện, nhân viên tổ tàu SE4 đã góp tiền mua tặng vé, một hành động đầy ấm áp, nghĩa tình.

Đăng Dương
Đăng Dương 4 giờ trước
Kỳ tích y học: Bé trai thoát khỏi “bóng tối” nhờ công nghệ ngoại bỏ “gen mù”

Gia đình vỡ òa trong hạnh phúc khi đón con chào đời khỏe mạnh với đôi mắt sáng nhờ vào phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF) kết hợp với kỹ thuật sàng lọc di truyền.

Hải An
Hải An 6 giờ trước
Cô gái gãy chân được đưa đến bệnh viện kịp thời nhờ hành động đẹp của cảnh sát

Ngay khi được tài xế taxi nhờ giúp đỡ, cảnh sát giao thông Hà Nội liền sử dụng xe mô tô chuyên dụng mở đường để xe chở nạn nhân đi cấp cứu kịp thời.

Hải An
Hải An 12 giờ trước
Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình nhận huân chương cao quý của Lào

Lễ trao tặng Huân chương Tự do (Huân chương Itxala) – phần thưởng cao quý của Nhà nước Lào – dành cho nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình đã được tổ chức vào chiều nay tại Hà Nội.

Hải An
Hải An 2 ngày trước
Ấm lòng tiệm mì 1K giữa Sài Gòn đắt đỏ: Tình người vẫn luôn hiện hữu

Cứ chập tối, tấm biển với dòng chữ “Tiệm mì 1K” trên đường Phạm Văn Đồng (TP. Thủ Đức, TP.HCM) lại sáng đèn, thu hút sự chú ý của dòng người đi đường.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Tình mẫu tử thiêng liêng: Mẹ hiến thận cứu con gái khỏi bờ vực tử thần

Thấy con gái 27 tuổi suy thận giai đoạn cuối, sức khỏe ngày một suy yếu, có thể mất mạng bất cứ lúc nào, người mẹ 50 tuổi đã không ngại ngần hiến thận cứu con.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Bất chấp hiểm nguy, cha nhảy xuống giếng sâu 35 cứu con gái 9 tuổi

Trong lúc chơi đùa, bé gái 9 tuổi không may rơi xuống giếng sâu 35m, biết tin người cha không ngần ngại lao mình xuống giếng sâu 35m để cứu con.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Nam sinh 18 tuổi bỏ thi để cứu bạn bị đau tim: “Thi cử có thể chờ, mạng sống thì không”

Câu chuyện nam sinh Trung Quốc bỏ lỡ kỳ thi quan trọng vì cứu bạn học bị đau tim đang gây sốt mạng xã hội vì hành động dũng cảm và phẩm chất tốt đẹp.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
TP.HCM mở lớp học bơi miễn phí cho người dân

Bắt đầu từ tháng 5 này, Trung tâm Thể thao dưới nước TP.HCM sẽ bắt đầu mở các lớp học bơi cơ bản miễn phí cho người dân thành phố.

Hải An
Hải An 16/05
Học sinh Việt Nam xuất sắc giành huy chương vàng tại 'kỳ thi Hóa học khó nhất hành tinh”

Cả 4 học sinh Việt Nam tham dự Kỳ thi Olympic Hóa học Quốc tế Mendeleev năm nay đều đạt huy chương, gồm 2 huy chương Vàng và 2 huy chương Bạc.

Thanh Tú
Thanh Tú 15/05
Không nhà, không người thân cụ bà 30 năm sống dưới gầm cầu thang vẫn dang tay với người lạ

Suốt 3 thập kỷ sống dưới gầm cầu thang, cụ bà Nguyễn Thị Sang (79 tuổi, TPHCM) vẫn sẵn sàng mở lòng, cưu mang người xa lạ. Giữa phố thị tấp nập, đâu đó vẫn có những mảnh đời nương tựa nhau bằng nghĩa tình vô giá!

Hải An
Hải An 15/05
Hành động ấm lòng của hai thực tập sinh khi thấy bà cụ U80 đưa em gái 69 tuổi vào viện khám

“Gặp tôi, bà Húng giọng run run, hai hàng nước mắt chực trào nói “bác ơi, bác cứu lấy em tôi. Nó khó thở. Tôi thương nó quá”. Giây phút ấy tôi rất xúc động”, nam thực tập sinh chia sẻ.

Thanh Tú
Thanh Tú 14/05
Cụ bà U90 11 năm miệt mài nấu cháo tặng cho bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn

Hơn 10 năm nay, đã có hàng ngàn suất cháo được cụ Chu Thị Lương (81 tuổi, ngụ TT.Cẩm Xuyên, H.Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) trao đến tay những người có hoàn cảnh khó khăn.

Hải An
Hải An 14/05
Ấm lòng nghĩa đồng bào với hơn 1.700 “bữa cơm đoàn kết” mừng ngày giải phóng Hải Phòng

Những ngày này, khắp các thôn, tổ dân phố, đâu đâu cũng rộn ràng “bữa cơm đoàn kết” được người dân Hải Phòng tổ chức để chào mừng 70 năm ngày giải phóng thành phố.

Thanh Tú
Thanh Tú 13/05
Người hùng giữa đời thực: Bác sĩ kịp thời cứu cô gái bị tai nạn, nằm co giật trên đường

Trên đường về nhà, bác sĩ Phạm Tiến Mạnh vô tình nhìn thấy một cô gái bị tai nạn giao thông, nằm trên đường trong tình trạng tay chân co quắp, sùi bọt mép nên vội vã xuống hỗ trợ.

Hải An
Hải An 13/05
PC Right 1 GIF
Đề xuất