Án oan bi thảm thời nhà Trần và chuyện vị quan bị mất chức vẫn ra sức giải oan cho bố vợ của vua

Ngự sử trung tán Phạm Mại đã chống đối cả triều đình, bất chấp cơn giận của hoàng đế, kiên quyết bảo vệ lẽ phải, tranh luận chứng minh sự trong sạch của Huệ Võ Đại vương Trần Quốc Chẩn.

Đỗ Thu Nga
07:00 09/11/2021 Đỗ Thu Nga
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Ngự sử trung tán Phạm Mại là ai?

Theo Wiki, Phạm Mại (? - ?) hiệu Kính Khê. Ông là người hương Kính Chủ, huyện Giáp Sơn, phủ Tân Hưng (nay là huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương). Sách “Nam Ông mộng lục” thì chép rằng quê ông ở huyện Lý Nhân (nay thuộc tỉnh Hà Nam). Ông là nhà thơ và là quan nhà Trần. 

Theo Báo Pháp luật Việt Nam, Phạm Mại có người anh là Phạm Ngộ, vốn là người họ Chúc, hai anh em đều là người có tài năng, được tuyển vào triều làm quan. Trần Nhân Tông cho rằng, họ Chúc không phải là một họ lớn nên đổi thành họ Phạm. Đổi tên người anh là Chúc Kiên thành Phạm Ngộ, người em là Chúc Cố thành Phạm Cố. Nhưng do người em trùng tên với thầy dạy học của vua là Nguyễn Sĩ Cố nên đổ thành Mại. Vì lẽ đó mà ông có tên là Phạm Mại.

Được biết, khi Trần Nhân Tông xuất gia tu hành tại núi Yên Tử (Quảng Ninh), lấy hiệu là Hương văn đại đầu đà, tự hiệu là Trúc Lâm đại sĩ, sáng lập ra phái Thiền Tông Trúc Lâm thì anh em Phạm Mại và Phạm Ngộ được cử làm nội học sinh để theo hầu.

pham-mai-va-chuyen-doi-dau-voi-ca-trieu-dinh-de-giai-oan-cho-bo-vo-vua-6
Viên quan ngâm vịnh văn thơ (Tranh minh họa)

Sau khi qua đời, Phạm Mại để lại bộ Kinh Khê thi tập. Nhưng tiếc là các tác phẩm của ông bị thất tán phần lớn. Đến nay chỉ còn sót lại bài phú "Thiên thu kim giám" (Phú gương vàng nghìn thu) và 5 bài thơ Đường luật chép trong các sách Toàn Việt thi lục, Việt âm thi tập.

Phan Huy Chú trong Lịch triều hiến chương đã đánh giá về thơ của Phạm Mại như sau: "Thơ ông thanh thoát, bay bướm, có thú thanh cao”.

Đến năm Giáp Dần (13145) đời vua Trần Minh Tông, Phạm Mại được cử cùng với Nguyễn Trung Ngạn đi sứ sang nhà Nguyên. Trên đường đi ông có làm bài thơ “Bắc sứ ngẫu thành” (Đi sứ phương bắc ngẫu nhiên làm).

Sau khi đi sứ trở về, Phạm Mại được bổ nhiệm giữ chức Ngự sử trung tán. Sách Đại Việt sử ký toàn thư có chép: "Mại làm Ngự sử, cương trực dám nói, có tư cách người bề tôi can ngăn ngày xưa, đến sau này vào chính phủ, không được mấy năm thì bị bãi chức”. 

Vụ án oan của Quốc tế Trần Quốc Chẩn

Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư, Trần Quốc Chẩn là con thứ của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Quốc Chẩn có con gái là Hoàng hậu của vua Trần Minh Tông (1314-1329). Nhưng mãi đến năm 1328, Hoàng hậu vẫn chưa có con trai nên ngôi Thái tử bị bỏ trống. Vậy nên nhiều kẻ lăm le lập con thứ của Trần Minh Tông. Vụ án Trần Quốc Chẩn vì thế mới xảy ra.

Sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục viết về vụ án này đầu đuôi như sau: Trước đây, thượng hoàng (chỉ Trần Anh Tông) vẫn trông mong nhiều vào Quốc Chẩn, muốn phó thác nhà vua (chỉ Trần Minh Tông) cho ông. Đến lúc thượng hoàng bị bệnh, mỗi khi nhà vua vào thăm, thượng hoàng bắt phải cùng đi với Quốc Chẩn để khỏi sinh lòng hiềm nghi. 

Khi ấy, vua Trần Minh Tông giữ ngôi đã 15 năm và nhà vua tuổi đã nhiều mà chưa quyết định được ngôi thái tử. Quốc Chẩn tự nhận mình là cố mệnh đại thần, lại là bố đẻ của Hoàng hậu nên cố chấp là đợi khi nào Hoàng hậu sinh con trai thì lập làm thái tử. Đây là lệ trước giờ của nhà Trần, khi không lập con của người khác họ lên ngôi mà đều là con của các hoàng hậu, hoàng phi có xuất thân trong dòng tộc, cốt là để tránh họa ngoại thích mà bản thân họ Trần đã dùng khi thay ngôi nhà Lý vậy.

pham-mai-va-chuyen-doi-dau-voi-ca-trieu-dinh-de-giai-oan-cho-bo-vo-vua
Đền thờ Trần Quốc Chẩn (tại thôn Nẻo, xã Chí Minh, thị xã Chí Linh, Hải Dương)

Cùng thời điểm, Văn Hiến Hầu là con của Trần Nhật Duật vì muốn đánh đổ Hoàng hậu để lập hoàng tử là Vượng nên đã lấy 100 lạng vàng đút lót cho gia thần của Quốc Chẩn là Trần Phẫu, với lời xúi vu cáo Quốc Chẩn âm mưu làm phản. 

Nhà vua không suy xét đầu cuối mà tin ngay lời gian thần, bắt Quốc Chẩn giam vào chùa Tư Phúc. Đồng thời đem việc ấy hỏi thiếu bảo Trần Khắc Chung. Khắc Chung vốn cùng bè đảng với Văn Hiến Hầu, lại là người cùng làng với mẹ đẻ của Vượng (là bà Minh Từ Thái phi, người họ Lê, quê ở Giáp Sơn). Hơn nữa, Trần Khắc Chung từng giữ chức Sư phó để dạy Vượng, vì thế Khắc Chung liền tâu ngay bằng câu thành ngữ “tróc hổ dị, phóng hổ nan” (bắt hổ dễ, thả hổ nguy!).

Từ đó vua cấm tuyệt đối không cho Quốc Chẩn ăn uống, bắt phải tự tử. Lê Thánh Hoàng hậu khi biết chuyện vào thăm cha đã lấy áo nhúng nước mặc vào người rồi vắt ra cho cha uống. Trong khi đó, Lê Thị là mẹ Thái tử Vượng muốn Quốc chẩn chết sớm để con mình được lập làm thái tử, liền cho người mang nước tẩm độc cho Quốc Chẩn uống, uống xong thì chết. Những người bị bắt oan trong vụ án này có đến hơn hai trăm, khi tra hỏi, ai cũng kêu gào là oan.

Về sau, vợ cả và vợ lẽ của Trần Phẫu vì ghen nhau nên đã đem việc Văn Hiến đút lót vàng tố cáo. Biết chuyện, vua hạ ngục Phẫu. Ngục quan Lê Duy là người cương trực, đem việc xét xử ngay hôm ấy. Phẫu bị lăng trì nhưng chưa kịp hành hình thì gia nô của Thiệu Võ (không rõ tên) là con của Quốc Chẩn đã lén cướp hắn về lóc thịt ăn sống hết. Văn Hiến hầu được miễn tội chết, bị giáng làm dân thường, xóa tên trong sổ hoàng tộc (Đại Việt sử ký toàn thư).

Đối đầu với cả triều đình, bất chất cơn giận của vua để bảo vệ lẽ phải

Ngự sử trung tán Phạm Mại là vị quan cương trực, quyết bảo vệ lẽ phải, tranh luận quyết liệt để minh chứng cho sự trong sạch của Trần Quốc Chẩn. 

Sách Nam Ông mộng lục của Hồ Nguyên Trừng cũng cho biết: Bấy giờ Quốc thúc giữ chức Thượng tể, nắm quyền bính của nước nhà, thường không né tránh hiềm nghi, cho nên có xích mích với các quan thừa hành.

Bỗng có kẻ thù hằn, lập mưu dựng chuyện biến loạn nguy cấp vu cho Thượng tể và vội tâu lên. Trăm quan kéo đến đàn hặc xin triều đình khép tội phải chết. 

pham-mai-va-chuyen-doi-dau-voi-ca-trieu-dinh-de-giai-oan-cho-bo-vo-vua-0
Tranh vẽ vua Trần Minh Tông

Lúc ấy, chỉ có quan giữ chức Ngự sử là Phạm Mại cố xin hãy từ từ xét xử. Đồng thời khẩn xin hãy hết sức cẩn trọng khi dùng hình pháp. Thượng tể bị bắt, bọn gia thần liêu thuộc cùng thân thích và tôi tớ đều bị tống giam, bị giết chóc rất nhiều.

Phạm Mại không ngần ngại dâng tấu sớ can ngăn, đối mặt với cả pháp ty để biện luận, chứng minh cho sự oan khuất của Quốc Chẩn. Ông cố sức tranh cãi mãi bất chấp cả cơn giận của Hoàng đế.

Cũng vì Phạm Mại nhiều lần can gián mà nhà vua nổi giận, cách chức ông. Rồi sau khi vụ án sáng tỏ, Trần Minh Tông hối lỗi ban chiếu minh oan cho Quốc Chẩn, khôi phục tước vị đại vương và lập đền thờ ông trên núi Kiệt Đặc nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương còn Phạm Mại cũng được phục hồi quan chức lại được thăng làm Môn hạ sảnh đồng tri, Tham tri chính sự.

Xem thêm: Vua Trần Minh Tông và cuộc tranh cãi liên tục trong mấy ngày với bề tôi: Nguyên nhân là gì? 

Sống Đẹp
songdep.com.vn

5 chủ đề bạn cần biết mỗi tuần

Mỗi thứ Tư, bạn sẽ nhận được email tổng hợp những chủ đề nổi bật tuần qua một cách súc tích, dễ hiểu, và hoàn toàn miễn phí!

Bài Mới

Bình luận