Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao - bà hoàng duy nhất của sử Việt được người trong cung cấm tôn là "Phật sống"

Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao tư chất cao quý, thông minh mẫn tiệp. Từ ngày nhập cung, cuộc đời bà có giây phút nào không vì cơ nghiệp họ Lê mà tận hiến, từ Thái Tông, Thánh Tông đến cả Hiến Tông sau này.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Xuất thân từ dòng tộc lớn

Ngô Thị Ngọc Dao (1421 - 26 tháng 2, 1496), còn gọi là Quang Thục thái hậu hay Thái Tông Ngô hoàng hậu. Bà là phi tần của Lê Thái Tông, mẹ đẻ của Lê Thánh Tông thời nhà Hậu Lê. 

Sử chép, Quang Thục hoàng thái hậu Ngọc Dao là người làng Động Bàng (huyện Yên Định, phủ Thanh Hóa, nay là xã Định Hòa, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa). Có nguồn cho rằng, quê bà ở làng Thịnh Mỹ (làng Mía), nay là xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Ba-hoang-duy-nhat-trong-su-Viet-duoc-ton-lam-Phat-song-la-ai-0

Họ Ngô của bà vốn là một dòng họ ở ở thời Trần, sau nhờ có công giúp Lê Lợi trong cuộc kháng chiến đánh đuổi quân Minh xâm lược mà trở thành công thần nhà Lê. Bà Ngô Thị Ngọc Dao là con thứ 3 của quan Bình Ngô Khai quốc đệ nhất công thần Bàng Khê hầu Ngô Từ. Mẹ họ Đinh ở Thanh Hóa, tên Đinh Ngọc Kế. Bà Ngoại là con gái tôn thất họ Trần, hậu duệ của Tá Thánh Thái sư Chiêm Văn vương Trần Nhật Duật.

Theo báo Hà Nội mới, bà Ngọc Dao mồ côi mẹ từ nhỏ nên được bà ngoại đem về nuôi. Một lần, có người đi qua nhìn bà và bảo rằng: "Cô bé này về sau sẽ làm mẹ thiên hạ”. Nói xong, người đó bỗng biến mất.

Chị ruột của bà Ngọc Dao là Ngọc Vân được vào chầu Thái tổ Cao Hoàng đế. Năm thứ 3 niên hiệu Thiệu Bình (1436), Ngọc Dao 16 tuổi, con gái nhà lương gia, được tuyển vào cung. Do nết na, lễ độ, thờ trên đúng lễ đối với kẻ dưới có ân nên được vua Lê Thái Tông rất mực yêu mến. 

Giai thoại tiên đồng giáng thế làm con Quang Thục thái hậu

Hậu cung của Thái Tông vốn chẳng yên bình, lúc này đang nằm trong tay Thần phi Nguyễn Thị Anh - người phụ nữ có không ít tâm cơ và tham vọng. Thành ra nguy hiểm trùng trùng, chẳng khác nào đầm rồng hang hổ. 

Vào tháng 12 năm Đinh Tỵ (1437) xảy ra vụ án của Huệ phi Nhật lệ. Cung nhân Ngô Thị Ngọc Dao bị nghi ngờ là dính líu đến vụ án, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng nhờ sự giúp đỡ của Nguyễn Trãi và bà Nguyễn Thị Lộ mà thoát chết, được đưa ra ở tạm chùa Huy Văn. 

Không bao lâu sau, bà được đưa trở về cung. Vào tháng 6 năm Canh Thân (1440), bà được phong làm Tiệp dư, cho ở cung Khánh Phương - vốn là cung cũ của Huệ phi Nhật Lệ. 

Ba-hoang-duy-nhat-trong-su-Viet-duoc-ton-lam-Phat-song-la-ai-0
Vua Lê Thánh Tông

Sử cũ có chép, lúc Thái hậu Ngọc Dao còn là Tiệp dư, đi cầu tự, chiêm bao thấy trời cho tiên đồng, rồi có thai. Tục truyền, Thái hậu khi ở cữ, vì mệt mỏi thiếp đi, mơ thấy được đến chỗ Thượng đế. Thượng đế sai một tiên đồng xuống làm con Thái hậu, tiên đồng chần chừ không chịu đi, Thượng đế giận, lấy cái hốt ngọc đánh vào trán làm chảy máu.

Khi bà Ngọc Dao tỉnh lại thì sinh hoàng tử Tư Thành vào ngày 20 tháng Bảy năm Nhâm Tuất (1442), tại làng Huy Văn (thuộc phố Tôn Đức Thắng bây giờ). 

Lúc mới sinh, Tư Thành (tức vua Lê Thánh Tông sau này) thần sắc anh dị, tuấn tú. Cũng từ đó, bà được vua Lê Thái Tông rất sủng ái.

Bậc mẫu nghi thiên hạ, người mẹ hiền sinh vua giỏi

Hoàng tử Tư Thành sinh được vài tháng thì xảy ra vụ án Lệ Chi Viên. Vua Lê Thái Tông qua đời. Vua Lê Nhân Tông nối ngôi khi mới 3 tuổi. Tuyên Từ Hoàng thái hậu Nguyễn Anh nhiếp chính.

Vào năm 1445, hoàng tử Tư Thành lên 4 tuổi được Thái hậu Nguyễn Thị Anh phong làm phiên vương ở đất Bình Nguyên gọi là Bình Nguyên vương, dựng phủ đệ ở phía tây hoàng thành. Bà Ngọc Dao được thăng làm Sung Viên cho ra phụng sự nhà Thái miếu. 

Như vậy, cho đến năm 1460, gần 15 năm, mẹ con bà Ngọc Dao sống bên hoàng cung. Thái tử Tư Thành hàng ngày cùng các hoàng tử khác vào cung học tập. Bà Ngọc Dao trông coi việc hương khói cho nhà Thái miếu. 

Đến năm 1459, Lạng Sơn vương Nghi Dân gây biến, vua Lê Nhân Tông và Tuyên Từ Hoàng thái hậu đều bị hại. Đến năm 1460, các vị đại thần từng tham gia khởi nghĩa Lam Sơn như Đinh Liệt, Nguyễn Xí đã ra chùa (điện Huy Văn) rước Tư Thành vào cung, lập làm vua, lấy hiệu là Thánh Tông. 

Ba-hoang-duy-nhat-trong-su-Viet-duoc-ton-lam-Phat-song-la-ai-5
Tạo hình của bà Nguyễn Thị Anh

Sau khi con trai đăng cơ, vào tháng 6 cùng năm, bà Ngô Thị Ngọc Dao được dâng sách ngọc tôn làm Hoàng thái hậu, sống trong điện Thừa Hoa. Khi đó bà mới 39 tuổi. Từ đó suốt 37 năm, bà Ngọc Dao giữ ngôi Thái hậu, là bậc mẫu nghi thiên hạ. 

Bà là người có tư chất cao quý thuần hòa, thông minh mẫn tiệp, lại được sinh ra trong một cự tộc, được hưởng một nền giáo dục theo chuẩn mực lễ giáo Nho gia nên có lối sống hết sức mẫu mực. Tuy ở ngôi cao quý nhưng bà không sống xa hoa, luôn luôn cần kiệm.

Các công việc nữ công như may vá thêu thùa, cỗ bàn mâm rượu bà đều vô cùng khéo léo, tự tay làm. Bà cẩn thận kỹ càng từ nét mặt dáng đi, xiêm áo luôn chỉnh tề, đối xử với mọi người luôn giữ vẻ ôn hòa. 

Để khuyến khích Nho phong, bà thường xuyên chuyên cần tuân thủ lễ pháp. Ở ngôi Thái hậu nhưng bà chưa bao giờ cậy thế đề tham dự chính sự. Bà luôn cẩn trọng trong các nghi lễ, nghiêm trang cung kính nơi tông miếu. Mỗi khi các nơi đưa của ngon vật lạ đến, bà lại lệnh phải dâng cúng trước rồi mới tiến cho vua dùng.

Bà tuy nghiêm khắc nhưng rất thương xót người nghèo khó. Khi Thiếu phủ cung cấp vàng lạu, bà đều đem cho mọi người. Từ con cháu đến kẻ hầu người hạ, ai ai cũng được bà thương mến. Cũng vì vậy mà người trong cung tôn bà làm "Phật sống".

Xứng đáng là người đứng đầu trong các vương hậu của Đại Việt

Không chỉ là bậc mẫu nghi thiên hạ thương dân như con, bà Ngô Thị Ngọc Dao còn là người mẹ hiền, dạy ra vua giỏi. Vua Lê Thánh Tông mỗi khi có việc khó nghĩ thường đến nhờ bà chỉ bảo. 

Nhờ sự dạy dỗ của người mẹ hiền mà Lê Thánh Tông trở thành ông vua anh minh của triều đại nhà Lê. Suốt 38 năm (1460-1497) dưới thời vua Lê Thánh Tông, đất nước Đại Việt đã bước vào giai đoạn cực thịnh, nhân dân được sống trong hòa bình, kinh tế phát triển, biên giới được giữ vững.

Riêng với Thái tử Lê Tranh (sau này là vua Lê Hiến Tông), bà có một tình cảm đặc biệt. Biết Thái tử là người gánh vác trọng trách đất nước, Thái hậu gần gũi Thái tử không rời, chăm lo dạy bảo chu đáo.

Không chỉ thông minh mẫn tiệp, Ngô Thị Ngọc Dao còn là một phụ nữ rất xinh đẹp, một vẻ đẹp giản dị, nền nã. Khi tuổi tác đã cao, lúc nhàn rỗi bà vẫn làm thơ, đem kinh sách sử truyện ra dạy dỗ con cháu.

Ba-hoang-duy-nhat-trong-su-Viet-duoc-ton-lam-Phat-song-la-ai-4
Đền Thánh Mẫu thờ Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao ở Đồng Phang (Định Hòa, Yên Định, Thanh Hóa)

Văn bia tại lăng mộ của bà cho biết một điều đặc biệt lạ ở bà là khi bà đã ngoài 70 tuổi mà tóc không bạc, răng không rụng, mắt không mờ, dáng mạo không suy, phong thái trẻ trung chỉ như người chừng 40 tuổi.

Tư chất cũng như trí tuệ và đức độ của bà khiến từ cung đình cho đến dân gian ai cũng ngưỡng mộ. Khi bà qua đời, quần thần làm hàng trăm bài thơ ai điếu, hiện những bài thơ này vẫn còn lưu lại trên bia tại lăng mộ của bà.  Sự thương tiếc đối với một vương hậu như trường hợp của bà rất hiếm có trong lịch sử.

Bà Ngô Thị Ngọc Dạo được các đại thần đương triều đánh giá cao và cho rằng, bà là người có công lớn đối với giang sơn xã tắc. Đặc biệt, bà là người có ảnh hưởng lớn đến cuộc đời và sự nghiệp của vua Lê Thánh Tông, nuôi dạy ra ông vua đức độ, anh minh. 

Năm 1496, bà lâm bệnh nặng rồi mất ở điện Thừa Hoa, thọ 76 tuổi, được đưa về an táng ở Lam Sơn theo về Hựu lăng (lăng vua Lê Thái Tông). Bà chỉ qua đời trước vua Lê Thánh Tông 10 tháng. Như vậy cả cuộc đời của vị hoàng đế anh minh này luôn có sự quan tâm của người mẹ đáng kính của mình.

Bia Khôn nguyên chí đức hay còn gọi bia Quang thục Hoàng thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao là một trong 12 Bảo vật quốc gia được Thủ tướng ký quyết định công nhận năm 2014, là tấm bia tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc, giá trị văn hóa, lịch sử được lưu giữ đến ngày nay. Cùng với bia Vĩnh Lăng (Lam Sơn Vĩnh Lăng Bi), hai bảo vật này góp phần tạo nên giá trị đặc biệt cho Khu di tích lịch sử Lam Kinh.

Xem thêm: Linh từ quốc mẫu - bà hoàng kề vai sát cánh cùng Thái sư Thủ Độ đưa người họ Trần vào vũ đài chính trị

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Cuối thời Trần có một bà hoàng đã tìm mọi cách từ chối khi con trai được đưa lên ngôi. Bởi bà biết rằng, ngai vàng là nơi gây họa cho con trai và điều tiên đoán đó đã "linh nghiệm".

Bà hoàng duy nhất trong sử Việt không muốn con làm vua vì đã tiên đoán trước được điềm dữ
0 Bình luận

Người được vua Ngô Quyền phong làm Hoàng hậu là bà Dương Thị Như Ngọc (con gái của Dương Đình Nghệ). Bà là vị Hoàng hậu đầu tiên của nước Việt thời kỳ độc lập, tự chủ.

Bà Hoàng Dương Thị Như Ngọc: Xuất thân 'trâm anh thế phiệt', được vợ cả nhường vị trí chính thất vì lý do bất ngờ
0 Bình luận

Cuộc đời Trường Lạc Thái hậu trải qua bao thăng trầm với số phận bi thảm nhất sử Việt. Bà từng là quý phi được sủng ái bỗng 1 ngày thất sủng, sống trong cô đơn. Sau đó dính nghi án giết vua và cuối đời bị chính cháu nội sát hại.

Bà hoàng có số phận bi thảm nhất sử Việt: Bỗng dưng thất sủng, hạ độc giết vua, bị cháu nội ban chết vì lý do không ngờ
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Danh sách 39 trường đại học miễn hoàn toàn học phí cho sinh viên

Dưới đây là danh sách 39 trường đại học miễn phí học phí cho mọi sinh viên theo học. Quý phụ huynh và học sinh có thể tham khảo.

Hải An
Hải An 15 giờ trước
Bé gái 2 tuổi bị bỏng 60% được cứu sống nhờ ghép da từ mẹ

Bé gái 2 tuổi bị bỏng nặng đến 60%, nhập viện trong tình trạng nguy kịch đã được Bệnh viện Nhi Đồng 2 ghép da cứu sống từ chính da của mẹ ruột.

Đăng Dương
Đăng Dương 24 giờ trước
Xúc động khoảnh khắc con trai gả mẹ 53 tuổi đi lấy chồng: “Dù ở độ tuổi nào, ai cũng xứng đáng có được những hạnh phúc riêng của mình”

Trong ngày cưới, người con trai đã chủ động trao tặng nhẫn vàng, kiềng vàng và bày tỏ lời cảm ơn, biết ơn vì công sinh thành, nuôi dưỡng, cũng như chúc phúc cho mẹ.

Thanh Tú
Thanh Tú 4 ngày trước
Mùa hè tình nguyện đặc biệt của những bạn trẻ Mỹ tại Việt Nam

Dù chỉ mới 16,17 tuổi và không phải là những thợ xây chuyên nghiệp nhưng nhóm bạn trẻ đến từ Mỹ đã không ngại ngần xắn tay áo, khiêng gạch, trộn xi măng giúp người dân Quảng Ngãi xây nhà tình nghĩa.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Hà Nội chi 3.000 tỷ hỗ trợ bữa trưa cho học sinh tiểu học

Từ năm học 2025-2026 tới đây, 768.000 học sinh tiểu học ở Hà Nội, gồm cả công lập và tư thục, sẽ được hỗ trợ 20.000-30.000 đồng bữa ăn trưa mỗi ngày.

Hải An
Hải An 4 ngày trước
Nam sinh đưa em đến điểm thi nhờ người trông hộ đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội

Nam sinh Nguyễn Mạnh Đức từng được biết đến với khoảnh khắc đưa em gái đến điểm thi nhờ anh chị tình nguyện viên trong hộ để vào thi lớp 10 đã trúng tuyển vào trường THPT top đầu Hà Nội.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Tin vui: Toàn dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026

Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất một lần mỗi năm, theo dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị đang được xây dựng.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
Ông ngoại Hà Nội một tay chăm cháu 7 tháng tuổi từ A đến Z khiến cộng đồng mạng trầm trồ

Nhìn khoảnh khắc ông ngoại U70 chăm sóc cháu nhỏ từ bế ru, cho ăn, quấy cháu,… đến chơi cùng cháu cả ngày với thái độ ân cần, yêu thương khiến ai cũng xúc động và ngưỡng mộ.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Cảnh sát Hà Nội huy động ca nô giải cứu nữ sinh viên chới với dưới sông Hồng

Nhận được thông tin một nữ sinh viên nhảy cầu Vĩnh Tuy, chới với dưới dòng nước xiết ở sông Hồng, Cảnh sát PCCC&CNCH đã kịp thời huy động ca nô để giải cứu.

Đăng Dương
Đăng Dương 7 ngày trước
Khoảnh khắc ấm lòng: CSGT kịp thời hỗ đưa tài xế đột quỵ trên cao tốc đi cấp cứu

Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

Không chờ đủ thủ tục, bác sĩ quyết định phẫu thuật khẩn cấp cho chàng trai “vô danh, ví rỗng”

Chàng trai 20 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, không giấy tờ, không người thân. Không chờ đủ thủ tục, các bác sĩ quyết định mổ khẩn cầu để cứu người trong thời gian vàng.

Hải An
Hải An 05/07
Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 04/07
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 03/07
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 03/07
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 02/07
PC Right 1 GIF
Đề xuất