Nguyễn Ngọc Anh: "Cựu lâm tặc" hoàn lương và hành trình "chuộc lỗi" với rừng xanh vừa được lên sóng quốc tế

Ngay từ khi còn nhỏ, anh Nguyễn Ngọc Anh (Quảng Bình) đã làm quen với địa hình rừng núi ở xung quanh Phong Nha - Kẻ Bàng. Đến tuổi trưởng thành, anh bị kẻ xấu lôi kéo, rồi hành nghề "lâm tặc" lúc nào không hay.

Nhưng rồi, trong một lần chứng kiến cảnh mưa lớn và lũ lụt tàn phá bản làng, anh lập tức tỉnh ngộ. Anh nhận ra hệ quả to lớn của việc chặt phá rừng, hiểu được thế nào là khủng hoảng khí hậu. Từ ấy, anh quyết định hoàn lương, tìm một hướng đi mới. Đó cũng là lúc anh được công ty Oxalis Adventure Tours chiêu mộ, đào tạo trở thành hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp.

Oxalis Adventure Tours là một đơn vị hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia Hiệp hội Nghiên cứu Hang động Hoàng gia Anh. Họ đã chiêu mộ và dày công đào tạo 250 cựu lâm tặc như anh Ngọc Anh, giúp họ có công việc ổn định là hướng dẫn viên du lịch. Từ những người từng cầm cưa chặt phá rừng lấy gỗ, họ lại trở thành "tour guide" ở các khu rừng và hang động trong quần thể Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Anh Ngọc Anh tâm sự: "Trước đây, mỗi khi nhìn thấy một cây gỗ lớn, trong đầu tôi sẽ bất giác tính toán xem cây cao bao nhiêu và nên chặt thành từng khúc nhỏ với kích thước thế nào là hợp lý nhất. Nhưng giờ khi đã là một hướng dẫn viên chân chính, khi bắt gặp những cây gỗ như vậy, tôi sẽ nói với các du khách trong đoàn mình về giá trị của chúng vì những cây như vậy thực sự không còn nhiều nữa".

Kể từ năm 2001 - 2020, Việt Nam đã mất đi khoảng 3 triệu ha cây che phủ, tương đương với 20%. Tuy nhiên, từ năm 2007, nạn khai thác gỗ rừng trái phép đã giảm đi đáng kể nhờ những biện pháp mạnh tay của chính phủ. Ngoài ra, nước ta cũng là một trong những quốc gia ký cam kết toàn cầu về việc chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030.

Người đứng đầu Hiệp hội Nghiên cứ Hang động Hoàng gia Anh, ông Howard Limbert cho hay: "Thông thường, phát triển du lịch sẽ gây ra những tác động tiêu cực tới việc bảo tồn nhưng ở đây thì ngược lại vì chúng tôi đã tuyển dụng tất cả những người từng mắc sai lầm để tạo cho họ công việc ổn định và có ý nghĩa hơn. Hiện tại, nhờ phát triển du lịch, các khu rừng ở đây cũng được an toàn hơn trước, động vật hoang dã có môi trường sống tốt hơn".

Được biết, chính sách trên của công ty thoạt nghe như một điều bất thường, nhưng thực tế lại mang lại hiệu quả bất ngờ. Quả thực, các hướng dẫn viên kiếm được ít hơn một nửa so với những ngày họ làm nghề khai thác gỗ. Thế nhưng, họ lại có một công việc ổn định, hợp pháp và đang kỳ vọng sẽ kiếm được nhiều hơn khi ngành du lịch dần phát triển.

Giờ đây, Nguyễn Ngọc Anh được biết đến với cái tên "Jerry", là một trong những hướng dẫn viên quen thuộc với những du khách từng khám phá hang động ở Phong Nha - Kẻ Bàng. Anh đang làm trợ lý an toàn trong các tour Oxalis Adventure, là một công việc giúp anh có anh thu nhập ổn định cho bản thân và gia đình. Mong muốn lớn nhất của Ngọc Anh là được Oxalis Adventure tiếp tục đào tạo để trong tương lai có thể trở thành hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, dẫn dắt du khách khám phá những cánh rừng bất tận của quê hương. Vừa qua, câu chuyện của anh đã được một số trang báo lớn quốc tế như Reuters, SCMP biết đến, được họ liên hệ để phỏng vấn.

Trước đó, có một người đàn ông cũng từng là "lâm tặc" có tiếng trong vùng, hoàn lương trở thành nhà thám hiểm chuyên khám phá hang động. Đó là ông Hồ Khanh, người đã cùng chuyên gia của Hiệp hội Nghiên cứu Hang động Hoàng gia Anh tìm ra Sơn Đoòng - hang động lớn nhất thế giới.

Khi còn trẻ, ông Khanh cũng như những thanh niên làng ở độ 18-20, cứ có tuổi là đi rừng kiếm sống. Có người thì đi tìm trầm hương, có người lại khai thác gỗ. Đến những năm 1986-1991, khu bảo tồn thiên nhiên Phong Nha Kẻ Bàng được thành lập và mở rộng, người dân ở đây mới dần thay đổi suy nghĩ. Lúc đó, bà con suốt bao năm lấy gỗ của rừng mới biết và hiểu thế nào là "lâm tặc", rồi trở về kiếm đất làm nông, ra phố kiếm sống.

Năm 2007, chuyên gia Howard Limbert đến gặp Hồ Khanh để thu thập thêm manh mối về hang động bí ẩn mà ông tìm kiếm suốt 10 năm qua. Ở làng mình, ông Khanh là một người giỏi đi rừng, đã có kinh nghiệm suốt hơn 10 năm. Nhận lời của chuyên gia, ông tạm bỏ mảnh ruộng còn dang dở cày cấy, lên đường đi tìm hang động lạ năm xưa.

Tới năm 2009, ông Khanh cùng đoàn chuyên gia thành công tìm thấy Sơn Đoòng. Họ dày công khám phá và công bố đây là hang động lớn nhất thế giới. Năm 2011, người đàn ông ấy lại chuyển sang làm homestay theo lời khuyên của vị chuyên gia, cuộc sống cũng khá khẩm hơn trước. 

2 năm sau đó, khi tour mạo hiểm Sơn Đoòng được Oxalis đưa vào khai thác, ông Khanh trở thành porter, đưa các đoàn khách, đoàn làm phim, hãng thông tấn nước ngoài thám hiểm hang động lớn nhất thế giới trên chính quê hương mình. Hiện tjai, ông đang là đội trưởng đoàn 125 porter trong tour Sơn Đoòng. Hàng năm, ông lại xin phép tỉnh cho đi rừng độ mươi ngày, với niềm tin rằng Quảng Bình còn nhiều hang động chưa khai phá hết.

Theo Vietnamnet, VnExpress, Oxalis Adventure Tours, Reuters

Xem thêm: Lê Văn Hiên: Thợ săn khét tiếng một thời buông súng, trở thành 'anh hùng bảo tồn' được Quỹ bảo tồn Disney tôn vinh