Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày7 Thành viên · 7.879 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.424 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương7 Thành viên · 763 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.091 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Chân dung vị thám hoa ngang tàng của nước Việt dám ví vua quan Thanh triều như "ếch ngồi đáy giếng"
Nguyễn Đăng Cảo tính khí ngang tàng khiến quan lại chẳng ưa, ấy thế mà lúc triều đình gặp khó lại phải tìm ông giúp đỡ. Câu chuyện ấn tượng nhất về vị thám hoa này chính là việc dám ví vua quan nhà Thanh như "ếch ngồi đáy giếng".
Thông minh từ tấm bé
Nguyễn Đăng Cảo (1619-?), người xã Hoài Bão, huyện Tiên Du (nay thuộc xã Liên Bão, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh). Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh. 13 tuổi đọc sách một lượt là thuộc hết, mọi người suy tôn là thần đồng.
Vốn là người ưa tự do phóng khoáng, ông thường đi du ngoạn và giao thiệp rộng rãi với mọi người nên sớm thể hiện tài năng của mình. Vào năm 16 tuổi, một hôm đi chơi gặp thuyền buôn, ông hỏi người chủ về tấm vải gấm và hỏi giá bán.
Ông chủ thuyền vốn là người hay chữ liền ra vế đối thử tài Nguyễn Đăng Cảo:
“Hữu nhất thuần cẩm, thượng cầm hạ thú, sắc nhiều toàn thuyền, khang ninh phúc thọ”
Có nghĩa là: Có một tấm gấm quý, trên con cầm, dưới con thú, màu huyền sắc đẹp, mạnh khỏe phúc thọ.
Lúc ấy Đăng Cảo có mang đồng tiền đúc bên người liền đối lại rằng:
“Hữu nhất văn tiền, nội phương ngoại viên, diện đế tứ tự, thông bảo khai nguyên”
Có nghĩa là: Có một đồng tiền, trong thì vuông, ngoài thì tròn, mặt đề bốn chữ, thông bảo khai nguyên.
Ông chủ thấy vế đồi thật chuẩn thì vui vẻ tặng luôn cho Đăng Cảo tấm vải quý đó.
Đường thi cử hanh thông nhưng không được trọng dụng vì "cái tính khí"
Sử chép, năm 1642, Nguyễn Đăng Cảo thi Hương, ở 3 kỳ ở huyện đều đứng đầu, được về tỉnh thi vấn đáp. Thế nhưng các quan ở trường thi thấy Nguyễn Đăng Cảo khi vào chỉ chào mà không cúi lạy thì rất khó chịu. Lúc ấy, họ bè ra những câu hỏi thật hiểm để loại vị sĩ tử này. Nhưng lạ thay, hỏi cái gì Đăng Cảo cũng trả lời trôi chảy.
Lệ thi cử của triều đình khi ấy chỉ được hỏi thí sinh 6 câu, nhưng cả 6 câu Nguyễn Đăng Cảo đều trả lời được. Các quan muốn đánh rớt nên bất chấp quay định tiếp tục hỏi thêm 6 câu nữa. Thế nhưng, Đăng Cảo vẫn trả lời một cách trôi chảy và chuẩn xác.
Quan Tả Tham chính còn chất vấn hỏi tiếp một câu cắc cớ, Đăng Cảo đáp rằng, theo lệ chỉ được hỏi 6 câu, thế nhưng giờ đã hỏi đến câu thứ 12 rồi, câu này ông biết nhưng nhất quyết không trả lời nữa. Kỳ thi Hương năm đó, Đăng Cảo đỗ đầu tức Hương Cống.
Vào khoa thi năm 1646 (thời vua Lê Chân Tông), Lê Đăng Cảo cùng em trai là Nguyễn Đăng Minh đi dự kỳ thi Hội và thi Đình. Kết quả, hai anh em đều đỗ. Đăng Cảo đỗ đầu tức Hội Nguyên.
Đến kỳ thi Đình ở Điện của nhà vua, Đăng Cảo sức học uyên bác, văn lý hùng hồn đáng bậc trạng nguyên. Nhưng vì triều thần thấy ông tính tình ương ngạnh, ngang tàng nên dù đỗ đầu cũng chỉ chấm đến Thám hoa.
Vào khoa thi năm đó, không có Trạng nguyên và Bảng nhãn. Nguyễn Đăng Minh, đỗ thứ 3 tức Đệ tam giáp Tiến sĩ.
Đến năm 1659, Nguyễn Đăng Cảo lại đỗ đầu khoa Đông các, được phong Đông các đại học sĩ.
Sau nhiều lần thi cử, Nguyễn Đăng Cảo được vời ra làm quan. Ông tính tình thanh liêm, ghét bọn xu nịnh, quan tham nên không được lòng quan lại trong triều. Sau 3 năm làm quan, ông bị bãi chức.
Triều đình gặp khó lại tìm đến Đăng Cảo
Phải nói rằng, Nguyễn Đăng Cảo là 1 trong những vị quan hiếm có khó tìm của sử Việt. Ông không những học vấn uyên thâm, làm quan thanh liêm mà còn có tài ngoại giao cực giỏi.
Lại nói về triều đình nhà Lê khi ấy, trong mối quan hệ ngoại giao với nhà Thanh gặp không ít khó khăn. Đã nhiều lần triều đình bất lực nên lại sai người về tận quê tìm Nguyễn Đăng Cảo giúp đỡ.
Một lần sứ nhà Thanh sang Đại Việt nhưng đến Xương Giang thì dừng lại, sai người đưa đến triều đình một vuông gấm trên vẽ 3 nét ngang rất lớn (三) và nói: “Nếu Đại Việt không giải được, sứ đoàn sẽ không vào Thăng Long”.
Triều đình xem đi xem lại vẫn không hiểu ý sứ thần nhà Thanh là gì. Không còn cách nào khác đành cho người về Tiên Du mời Đăng Cảo ra kinh. Đăng Cảo không muốn đi, khi biết chuyện liền nói: “Cái trò đánh đố chữ nhỏ nhặt ấy có gì ghê gớm đâu”, rồi lấy bút gạch một nét sổ xuống rồi bảo cứ đưa cho Sứ thần.
Sứ thần nhà Thanh khi nhận được câu trả lời quả nhiên chịu vào kinh thành Thăng Long. Nhà vua lúc ấy cũng không sao hiểu nổi vì sao chỉ cần gạch một nét sổ xuống là sứ thần nhà Thanh chịu vào kinh.
Lúc ấy, Nguyễn Đăng Cảo mới đáp rằng: "Ở trong sách kinh dịch tượng có quẻ ‘Càn’ là ba nét ngang (三), thêm một nét sổ thì thành chữ ‘Vương’ (王). Họ muốn sang phong vương cho vua ta đó thôi”. Cả triều đình nghe ra, vô cùng nể phục Nguyễn Đăng Cảo.
Vị thám hoa ngang tàng dám ví vua quan Thanh triều như "ếch ngồi đáy giếng"
Khi triều đình bị nhà Thanh làm khó, vua lại vời Nguyễn Đăng Cảo vào triều, cử ông đi sứ một chuyến. Mới vào kinh, vua Thanh thấy ông già cả liền nói: "Lão khuyển lạc mao, do hướng đình tiền phệ nguyệt”. Có nghĩa là: Chó già rụng lông thấy trăng còn đứng ra sân mà sủa.
Vốn là người uyên bác, bụng chứa đầy một bồ chữ, Nguyễn Đăng Cảo liền đáp lạ: "Tiểu oa đoản cảnh, mạn cư tỉnh để khuy thiên”. Nghĩa là: Ếch con ngắn cổ, cũng dám ngồi đáy giếng coi trời bằng vung.
Vế đối ngang tàng, ví Triều nhà Thanh không hiểu biết chỉ như ếch ngồi đáy giếng, nhưng lại đối rất chuẩn, thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của Sứ thần Đại Việt. Từ đó vua Thanh không dám coi thường Sứ nước nam nữa mà đón tiếp rất trọng hậu.
Đến năm 1653 (đời vua Lê Thần Tông), sứ nhà Thanh lại mang chiếu chỉ sang cùng 10 vuông gấm, gói các loại mũ xiêm cùng quần áo. Triều đình không hiểu nhà Thanh muốn gì, không còn cách nào lại mời Đăng Cảo về kinh.
Ông xem đồ vật xong liền tấu: Ý của nhà Thanh muốn ta phải theo Thiên triều, phải ăn mặc theo phong tục nhà Thanh, tức phải cắt tóc để đuôi sam. Ông cũng hiến kế nên trả lại bộ quần áo này và đưa lại cho họ y phục dân tộc Việt để họ thấy ta không chịu chấp nhận. Vua liền cử ông đến biên giới đối phó Sứ thần nhà Thanh.
Ông chọn gói váy, áo, yếm… trang phục người Việt đưa đến Sứ nhà Thanh. Sứ nhà Thanh xem xong thì hiểu ý phía Đại Việt muốn giữ lại truyền thống ăn mặc của nước mình.
Nguyễn Đăng Cảo còn làm bài "giải chư hầu” nhằm phản bác những lập luận của nhà Thanh gửi cho Sứ nhà Thanh mang về dâng Vua. Vua Thanh xem xong thì nói rằng: “Địa linh, nhân kiệt đời nào cũng có, nhưng vượt trội hơn cả từ nay về sau chỉ có một Đăng Hạo”. (Đăng Hạo là tên gọi khác của Nguyễn Đăng Cảo).
Đọc thêm
Cuộc đời Huyền Trân công chúa có nhiều điều bí ẩn mà đến nay chưa giải mã được hết. Chuyện được nhắc đến nhiều nhất chính là cuộc hôn nhân chính trị với vua Chiêm Thành và cuộc giải cứu khỏi giàn hỏa thiêu đầy kịch tính.
Vua Lê Đại Hành chính là người đầu tiên phá bỏ lệ quỳ lạy khi tiếp chiếu từ phương Bắc. Ông cũng là người không ít lần khiến sứ thần nhà Tống sợ mất mật.
Được phong làm Chánh sứ, Lê Văn Thịnh đã dùng luật Tống để khiến sứ thần nhà Tống "cứng họng", đòi lại được đất.
Bài mới
Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.
Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.
Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.
Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.
Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.
Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.
Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.
Mới đây tại Nghệ An, hàng chục chiến sĩ công an đã dùng thân mình tạo thành “hàng rào” giữa dòng nước xiết để đưa sản phụ vượt suối đến trung tâm y tế sinh con an toàn.
Trong lúc dùng thuyền nhỏ để vui chơi, người cha và con gái 6 tuổi ở Hà Tĩnh bị sóng đẩy trôi dạt trên biển suốt 13 tiếng, may mắn được một tàu vận tải phát hiện và cứu sống.
Đường bị chia cắt, sạt lở nghiêm trọng khiến sản phụ Pịt Thị Hiền không đến được bệnh viện, trước tình huống khẩn cấp các y bác sĩ Trạm Y tế Mường Xén đã đỡ đẻ cho sản phụ ngay giữa đường.
Nước lũ vừa rút nhiều thợ điện tử, điện lạnh đã nhanh chóng di chuyển đến các khu vực bị ảnh hưởng giúp người dân sửa chữa miễn phí máy giặt, tủ lạnh,…
Từ 1/7, học sinh, sinh viên cả nước sẽ được hỗ trợ 50% mức đóng bảo hiểm y tế, thay vì chỉ 30% như trước. Đây là điểm mới quan trọng trong nghị định 188/2025 của Chính phủ.
Tổng Công ty Viễn thông Viettel (Viettel Telecom) cho biết vừa hoàn thành việc cộng tiền vào tài khoản cho 31.000 khách hàng tại các khu vực bị cô lập do lũ lụt ở Nghệ An.
Vào ngày 03/08/2025 sắp tới, COSMOS chính thức tổ chức sự kiện khoa học thường niên SCIENCE FAIR 2025 , chia sẻ những kiến thức, trải nghiệm bổ ích và lan tỏa tình yêu khoa học đến cho các bạn trẻ trên địa bàn thành phố Hà Nội và bất cứ ai có niềm đam mê với bộ môn này.
Những chuyến bay cứu trợ mang theo nhu yếu phẩm, mì gói, nước sạch… được chuyển kịp thời tới bà con vùng lũ Nghệ An đang bị ngập lụt, chia cắt.