Chuyện về "bài thơ sấm" báo nhà Trần sẽ mất của cháu nội Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn

"Trường An hoài cổ" của Văn Huệ Vương Trần Quang Triều (con trai Trần Quốc Tảng, cháu nội Trần Quốc Tuấn) được coi như một dạng "sấm truyền" báo trước nhà Trần sẽ mất.

Đỗ Thu Nga Theo dõi
Sống Đẹp
Nguồn: Internet

Tài văn chương hơn người của cháu nội Trần Quốc Tuấn

Văn Huệ Vương Trần Quang Triều (1287 - 1325) còn có tên là Nguyên Đào, biệt hiệu Cúc Đường chủ nhân và Vô Sơn Ông. Ông là một nhà chính trị, tôn thất hoàng gia thời nhà Trần. Ông từng làm đến chức Tư đồ (tể tướng) thời Trần Minh Tông. Ông còn là một cư sĩ Phật giáo mộ đạo và là nhà thơ.

Trần Quang Triều quê gốc ở hương Tức Mặc, phủ Thiên Trường (nay thôn Tức Mặc, xã Lộc Vượng, TP Nam Định, tỉnh Nam Định), ông là con trai cả của Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng và là cháu nội Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn.

chuyen-it-biet-ve-bai-tho-sam-cua-chau-noi-tran-quoc-tuan-7
Trần Quang Triều là cháu nội của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn

Xuất thân trong gia đình danh gia vọng tộc, được rèn rũa từ nhỏ công với có thiên bẩm thông minh nên Trần Quang Triều là người giỏi văn thơ, thông hiểu binh pháp. Ông từng cầm quân dẹp loạn ở biên cương, lập công lớn, được triều đình tín nhiệm phong tước Văn Huệ Vương và thăng tới chức Nhập nội kiểm hiệu Tư đồ. 

Trong sách Nam Định tỉnh địa dư chí viết về ông như sau: "Trần Quang Triều còn có tên là Quang Thọ. Ông là cháu Trần Quốc Tuấn, tước Văn Huệ vương. Thường làm nhà ở trong động sâu thuộc huyện Quỳnh Lâm, cùng các văn sĩ ngâm vịnh. Có tập thơ Cúc Đường di thảo. Vua Trần Minh Tông phong ông làm Tư đồ phụ chính”.

Một số tư liệu khác là sách Tân biên Nam Định tỉnh địa dư chí lược thì chép rằng: "Trần Quang Triều, ông là cháu Hưng Đạo vương Quốc Tuấn, tước Văn Huệ vương, từng ngụ tại Quỳnh Lâm Bích Động, có nhiều vịnh ngâm sơn thủy như tập Cúc Đường di thảo. Vua Minh Tông cho chức Tư đồ phụ chính, thời kỳ này ông từng ban nhiều tiền khuyến khích dân chúng khẩn hoang”.

Khi viết về cháu nội Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, các tư liệu đều nhắc đến điểm nổi bật nhất của ông là thích ngâm thơ, làm thơ... 

chuyen-it-biet-ve-bai-tho-sam-cua-chau-noi-tran-quoc-tuan
Trần Quang Triều nổi tiếng với tài văn chương

Sử chép, dù quyền cao chức trọng nhưng ông không ham danh lợi, chức vị mà thích sống nhàn nhã, bình yên. Sau một thời gian ngắn làm quan, ông từ chức về vùng Đông Triều sống ẩn dật. Ông đã chọn sống gần chùa Quỳnh Lâm. Đây là 1 trong những trung tâm Phật giáo Việt Nam thời nhà Trần.

Bản thân Trần Quang Triều và vợ là công chúa Thượng Trân rất mến mộ đạo Phật, họ đã nhiều lần cung tiến nhiều tài sản gồm tiền, ruộng cho chùa Quỳnh Lâm mà bia đá tại chùa này cũng như một số sách đã ghi chép rất rõ... 

"Bài thơ sấm" của Trần Quang Triều

Sử chép, Trần Quang Triều là chủ soái của Bích Động thị xã. Đây là một trong những hội thơ sớm nhất của nền thi ca phong kiến Việt Nam, có từ thế kỷ 14 trước cả Tao đàn Nhị thập bát Tú do vua Lê Thánh Tông sáng lập. 

Hội thơ của ông tập hợp những danh sĩ nổi tiếng thời Trần có thể nhắc đến như: Nguyễn Sưởng, Nguyễn Trung Ngạn, Nguyễn Ức, Tự Lạc tiên sinh. Quang Triều đứng đầu thi xã không chỉ vì thân phận cao quý, chức vụ lớn trong triều đình mà ông thực sự có tài làm thơ.

Vào tháng 8 năm Khang Thái thứ 2 (1325), Văn Huệ Vương Trần Quang Triều mất khi mới 38 tuổi. Sau khi Trần Quang Triều mất, bạn bè ông đã thu thập và biên tập thơ của ông thành tập Cúc Đường di cảo. Đáng tiếc, trong thời gian kháng Minh, tập thơ này đã bị thất lạc. Đến đầu thời Lê, Phan Phu Tiên sưu tầm được 11 bài nên đã chép trong Việt âm thi tập. 

chuyen-it-biet-ve-bai-tho-sam-cua-chau-noi-tran-quoc-tuan-9
Trần Quang Triều có nhiều đóng góp với chùa Quỳnh Lâm

Đó là các bài: Chu trung độc chước; Đề Gia Lâm tự; Đề Liêu Nguyên Long tống hoạ cảnh phiến; Đề Phúc Thành từ đường; Điếu tẩu; Giang thôn tức sự; Hoàng Châu đạo lộ tác; Mai thôn phế tự; Quá An Long; Quy chu tức sự; Trường An hoài cổ vẫn còn lưu truyền đến ngày nay. Đáng chú ý nhất trong số đó là bài Trường An hoài cổ được coi như dạng Sấm truyền báo trước nhà Trần sẽ mất.

Trường An hoài cổ

Hà nhạc chung tồn cố quốc phi,

Sổ hàng lăng bách bối tà huy.

Cựu thời vương khí mai thu thảo,

Mộ vũ tiêu tiêu dã điệp phi.

Dịch nghĩa

Sông núi rốt cuộc vẫn còn mà nước cũ đã đổi khác,

Mấy hàng bách trồng trên gò đứng phơi lưng dưới nắng chiều.

Khí đế vương triều xưa chôn vùi dưới cỏ mùa thu,

Mưa chiều hiu hắt bướm nội bay.

Thực sự trong hầu hết các bài thơ của Quang Triều còn lưu lại đều phảng phất nỗi buồn về thời cuộc bể dâu. Tuy nhiên, đó không hẳn là buồn vì vận nước mà giống nỗi buồn của một con người trước cảnh vật vô thường mà thôi. Cần nhớ rằng Quang Triều là một người nghiên cứu rất sâu về đạo, đặc biệt là Phật giáo nên các bài thơ của ông đều có hơi thở của Thiền. Chẳng hạn như bài:

Mai thôn phế tự

Hoang thảo tiền triều tự,

Thu phong cựu chiến trường.

Tàn bi trầm mộ vũ,

Cổ Phật ngọa tà dương.

Thạch thất tàng vân nạp,

Hoa đài cúng dã hương.

Ứng thân vô xứ sở,

Dữ thế cộng hưng vong.

Dịch nghĩa

Ngôi chùa của triều đại trước lẫn giữa đám cỏ hoang,

Bãi chiến trường xưa đang phơi mình trước gió thu.

Tấm bia tàu chìm trong mưa chiều,

Pho tượng cổ nằm phơi bóng xế.

Tấm áo mây đã cất trong ngôi nhà đá,

Mùi hương đồng nội dâng lên đài hoa.

Ứng thân không có chỗ nhất định,

Với đời cùng hưng vong.

hay bài

Đề Gia Lâm tự

Tâm hôi oa giác mộng,

Bộ lý đáo thiền đường.

Xuân vãn hoa dung bạc,

Lâm u thiền vận trường.

Vũ thu thiên nhất bích,

Trì tịnh nguyệt phân lương.

Khách khứ tăng vô ngữ,

Tùng hoa mãn địa hương.

Dịch nghĩa

Lòng nguội lạnh với giấc mơ sừng con sên

Dạo bước đến cửa thiền

Xuân muộn, dáng hoa mỏng mảnh

Rừng sâu, tiếng ve ngân dài

Mưa tạnh, trời xanh biếc một màu

Ao trong, trăng mát dịu toả xuống

Khách ra về, sư chẳng nói

Mặt đất thơm ngáy mùi hoa thông.

Những áng thơ văn của Trần Quang Triều đều phảng phất hơi buồn theo phong cách khá giống nhau. Chỉ có điều bài Trường an hoài cổ lại có những chữ nhạy cảm nên hậu thế sau khi xem, chiêm nghiệm thì ngỡ như đó là "bài thơ sấm" dự báo nhà Trần sẽ mất.

Thực tế thì thời vua Trần Anh Tông, Trần Minh Tông cai trị, vận nước rất mạnh, chỉ thiếu những chiến công rạng rõ như thời Trần Thái Tông, Thánh Tông hay Nhân Tông mà thôi.

Xem thêm: Cái đức của Hưng Đạo Vương: Giao binh cho kẻ đắc tội với mình, tạo nên chiến công ngoạn mục

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Đọc thêm

Đối với những kẻ hàng Nguyên, người dân và quân lính được miễn tội chết nhưng phải phục dịch nặng nề, quan viên thì nghiêm trị theo tội trạng.

Nhà Trần thưởng hậu cho người có công, nghiêm trị kẻ hàng Nguyên
0 Bình luận

Ngự sử trung tán Phạm Mại đã chống đối cả triều đình, bất chấp cơn giận của hoàng đế, kiên quyết bảo vệ lẽ phải, tranh luận chứng minh sự trong sạch của Huệ Võ Đại vương Trần Quốc Chẩn.

Án oan bi thảm thời nhà Trần và chuyện vị quan bị mất chức vẫn ra sức giải oan cho bố vợ của vua
0 Bình luận

Hốt Tất Liệt không thể nuốt trôi nỗi nhục bại trận nên quyết định sai binh tướng sang xâm lấn đất Việt lần thứ 3. Khi ấy, thủy quân ta đem thuyền ra chặn mặt trước, lại thêm bị lính từ Vân Đồn vây mặt sau, thuyền quân Nguyên cồng kềnh, mắc cạn, hết đường thoái lui.

Cú đấm hiểm vào mạng mỡ quân Nguyên - chiến thuật giúp nhà Trần đảo ngược cục diện
0 Bình luận

PC Right 1 GIF

Bài mới

Khoảnh khắc ấm lòng: CSGT kịp thời hỗ đưa tài xế đột quỵ trên cao tốc đi cấp cứu

Phát hiện tài xế xe cẩu bất tỉnh trong cabin trên cao tốc Pháp Vân – Cầu GIẽ, CSGT đã ngay lập tức mở đường, hỗ trợ đưa nạn nhân tới bệnh viện cấp cứu.

Đăng Dương
Đăng Dương 9 giờ trước
Không chờ đủ thủ tục, bác sĩ quyết định phẫu thuật khẩn cấp cho chàng trai “vô danh, ví rỗng”

Chàng trai 20 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, không giấy tờ, không người thân. Không chờ đủ thủ tục, các bác sĩ quyết định mổ khẩn cầu để cứu người trong thời gian vàng.

Hải An
Hải An 3 ngày trước
Người dân Quảng Ngãi mở rộng vòng tay san sẻ chỗ ở với cán bộ từ Kon Tum chuyển về

Thấy các cán bộ Kon Tum mới chuyển về chưa có chỗ ở, người dẫn Quảng Ngãi đã mở rộng vòng tay giúp đỡ, chào đón, giúp họ nhanh chóng ổn định cuộc sống và công việc.

Thanh Tú
Thanh Tú 4 ngày trước
Không chỉ kịp thời đưa cháu bé tai nạn đi cấp cứu chiến sĩ CSGT còn hỗ trợ viện phí

Phát hiện cháu bé bị tai nạn giao thông khi đang trên đường làm nhiệm vụ, chiến sĩ đội CSGT số 6 (CATP Hà Nội) đã kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu và hỗ trợ một phần viện phí.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Giao hàng gặp trời mưa, nam shipper nhanh tay dọn đậu phộng giúp chủ nhà

Giao hàng gặp trời mưa, thấy nhà chỉ có người già và trẻ nhỏ, nam shipper liền nhanh tay gom đậu phộng giúp. Hành động ấm lòng khiến dân mạng tấm tắc khen ngợi.

Hải An
Hải An 5 ngày trước
Ấm lòng trước khoảnh khắc loạt ô tô che chắn cho xe máy qua cầu lúc mưa to gió lớn ở Hà Nội

“Những lúc này, tôi chỉ mong xe mình to hơn để che được nhiều người hơn”, chia sẻ của tài xế xe tải khiến nhiều người xúc động.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
CSGT Lâm Đồng kịp thời hỗ trợ sản phụ sinh con an toàn trên đường

Vào khoảng 4h50 ngày 1/7, trong lúc tuần tra giao thông, CSGT Lâm Đồng đã kịp thời phát hiện và hỗ trợ một sản phụ chuyển dạ sinh con ngay trên xe đặc chủng.

Hải An
Hải An 6 ngày trước
3 cuộc đời được hồi sinh nhờ nghĩa cử hiến tạng cao đẹp

Sau tai nạn giao thông, một người phụ nữ ở TP.HCM được xác định chết não, gia đình đã quyết định hiến tạng, đem lại sự sống cho 3 bệnh nhân đang nguy kịch.

Hải An
Hải An 7 ngày trước
Bé gái bị co giật trên chuyến bay được bác sĩ cấp cứu kịp thời

Trên chuyến bay từ TP.HCM đến Hà Nội, một bé gái xuất hiện tình trạng co giật do hạ canxi máu - một rối loạn điện giải nguy hiểm, đã được các bác sĩ có mặt tái đó hỗ trợ cấp cứu thành công.

Hải An
Hải An 30/06
Lớp học bơi miễn phí suốt gần một thập kỷ giữa lòng Cần Thơ

Cứ vào dịp hè các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại Cần Thơ lại rủ nhau đến lớp học bơi miễn phí của cô Quý tại hồ bơi Nhiệt điện Trà Nóc.

Ấm lòng 900 suất ăn mời thí sinh, phụ huynh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Hội phụ nữ xã Trung Giã, Xuân Giang, huyện Sóc Sơn, Hà Nội đã nấu gần 900 suất ăn miễn phí để mời thí sinh và phụ huynh trong ngày diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025.

Hải An
Hải An 27/06
Chủ quán Bạc Liêu miễn phí bữa sáng và trưa cho các sĩ tử thi tốt nghiệp THPT

Trong những diễn ra kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, anh Trương Nguyễn Minh Tuấn (50 tuổi, TP.Bạc Liêu) – chủ quán chay đã miễn phí bữa sáng, trưa kèm chè đậu đỏ để tiếp sức các thí sinh.

Hải An
Hải An 27/06
Trường học ở Hà Nội thuê xe khách đưa hơn 500 thí sinh đến điểm thi tốt nghiệp THPT 2025

Vì muốn đảm bảo an toàn cho hơn 500 sĩ tử tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, một trường học ở Hà Nội đã thuê 12 xe khách 16 chỗ đưa đến điểm thi. Bên cạnh đó trường còn bố trí cho các bữa ăn sáng, ăn trưa cho các thí sinh tại điểm thi.

Hải An
Hải An 26/06
Bức tâm thư xúc động người cha viết gửi 2 ân nhân ngày con gái đậu trường chuyên

Sau khi đăng tải bức tâm thư với tiêu đề “Lời cảm ơn đến những người tốt lặng lẽ” lên mạng xã hội, bài viết của người cha vừa có con thi lớp 10 đã nhận về hàng ngàn lượt tương tác.

Hải An
Hải An 25/06
Xuống Hà Nội khám bệnh, người phụ nữ bị lừa nhẵn túi bởi “người quen” may thay lại nhận được phép màu từ những người xa lạ

Bị lừa hết tiền trong túi khi xuống Hà Nội khám bệnh bởi một người phụ nữ tự xưng là “quen người nhà của chị”, may mắn thay chị H.T.Trang (41 tuổi, dân tộc Tày, quê Bắc Kạn) đã được bệnh viện và nhiều người giúp đỡ.

Hải An
Hải An 25/06
PC Right 1 GIF
Đề xuất