Chân dung cặp vợ chồng nghèo chạy ăn từng bữa nuôi 9 tiến sĩ, phó giáo sư và 23 cháu là thạc sĩ

Nhà nghèo nhưng các con hiếu học

Nhắc đến ông Nguyễn Văn Chuẩn (87 tuổi) và bà An Thị Dần (85 tuổi), người dân ở vùng đất Lý Nhân, Hà Nam nhớ ngay đến gia đình nổi danh hiếu học. Ông Chuẩn vốn là giáo viên lương 3 cọc 3 đồng, còn vợ chỉ buôn ban ở chợ, thế nên cuộc sống vợ chồng nghèo càng thêm khó khăn khi lần lượt 10 con ra đời. 

Dưới sự cố gắng và nỗ lực phi thường của hai ông bà, những người con đều lớn khôn khỏe mạnh, có tới 9 người là tiến sĩ, phó giáo sư, chưa kể còn có 23 cháu là thạc sĩ. Nhớ lại quãng thời gian vất vả nuôi con, ông nói: "Vợ chồng tôi có 10 người con, nhà nghèo nhưng tất cả đều được học đại học". 

Ông tâm sự, khi ấy nhà ông nghèo đến độ không còn gì để ăn. Lần khiến cả nhà nhớ nhất là khi thầy hiệu trưởng trường bất ngờ ghé thăm, cả gia đinh bối rối vì không chuẩn bị được gì. Anh con trai (nay đã là Phó giáo sư) thấy bố và khách nói chuyện, bèn đội quả bí ngô lên đầu, ra hiệu hỏi xem có được phép nấu ăn thết khách không.

Thấy bố mẹ gật đầu, cả đàn con xúm vào luộc quả bí để đãi khác. Chẳng may nhà cũng hết muối, người chị cả liền sai người em trai thứ 9 sang nhà hàng xóm vay muốn. Anh chạy đi rồi lại về nhà khóc tu tu, vì bị hàng xóm mắng té tát: "Nhà mày đến muối mà cũng không có để ăn à?". Thực ra, ngay lúc ấy, thứ còn lại duy nhất ở nhà cũng chỉ là quả bí ngô kia.

Bà Dần nghẹn ngào, hai vợ chồng dù làm quần quật quanh năm cũng không đủ tiền nuôi được các con, phải đi vay mượn tứ phía. Có khi cả nhà đi vắng, chỉ còn mỗi con út ở nhà, bị một phen hết hồn vì bị người ta đến dọa: "Bố mẹ mày không trả nợ, tao dỡ nhà đấy!". Tết đến, các con bà thường bảo: 'Ngày Tết, người lạ đầy nhà mà mẹ thì ở ngoài đường'. Bà Dần nghẹn ngào: "Vì lúc đó người ta đến đòi nợ còn tôi vẫn cố buôn bán, kiếm thêm được chút gì cho con ăn". 

Không có tiền thì đừng đi học nữa

Chị Nguyện Thị Xuân, là giáo viên về hưu, con gái thứ 4 tâm sự: "Kỷ niệm vào năm học lớp 3 khiến tôi không thể nào quên được". Ngày đó, giáo viên thường nhắc học sinh ai chưa nộp tiền học thì đứng dậy, nhưng đến lần thứ 2, thứ 3 cũng chỉ có mỗi chị Xuân vẫn chưa đóng. Thấy vậy, cô giáo đã bảo: "Không có tiền nộp thì đừng học nữa".

Câu nói ấy đã khiến chị Xuân - lúc ấy mới 8 tuổi vừa đi vừa khóc vì tủi thân. Chị nghỉ học 3 ngày, sang ngày thứ 4, cô giáo lại đến nhà nói chuyện với mẹ chị. Thế nhưng, lần này cô lại nhẹ nhàng bảo: "Xuân học giỏi, để nó nghỉ thì phí quá, chị lại cho cháu đi học đi". Thế là chị Xuân lại được đi học, sang các năm sau các cô giáo chẳng hỏi đến nữa.

Nhà có 14 người, mỗi người chỉ được ăn 1 bát nên từ nhỏ, ai nấy đã "thuần thục" cách nấu cơm. Cơm nấu không được cháy, vì cháy rất khó chia, thừa người này thiếu người nọ. Chị Xuân kể: "Một lần, cậu em tôi đã ăn vụng một bát. Sau khi đếm đi đếm lại vẫn thấy thiếu, tôi phải lấy một ít cơm từ các bát để chia thêm bát nữa. Ăn xong, em mới thú nhận: 'Nãy em ăn hai bát đấy, vì đói quá'. Chúng tôi phải đi bộ đến trường và lúc nào cũng trong tình trạng đói ăn".

Dù vậy, chị vẫn tự hào tâm sự, các anh em chị không biết chán học là gì, hơn nữa lúc nào cũng đạt học sinh giỏi. Chị nói: "Chúng tôi chẳng có bí quyết gì, chỉ do nghèo đói quá thì phải học thôi". Chị tự hào nói thêm, mẹ chị là người thông thái, dù không học cao nhưng thuộc nhiều thơ. Bà luôn dạy con yêu thương nhau, nỗ lực học tập bằng các bài thơ dân gian.

Gia đình hiếu học có 8 tiến sĩ, 1 phó giáo sư

Dù nhà nghèo, nhưng ông bà Chuẩn luôn khuyến khích các con học hành tử tế, chăm chỉ. Ông tự hào: "10 đứa con, đứa nào tôi cũng đưa lên Hà Nội để thi đại học". Trong đó, lần ông nhớ nhất là đưa người con út lên Hà Nội thi một lúc hai trường là ĐH Thủy Lợi và ĐH Sư phạm. Lúc ấy, có cái vỏ chăn do anh con trai lớn du học Liên Xô gửi về, ông đem đi bán và lấy tiền làm lệ phí thi, ăn uống trong 1 tuần.

Ông nhớ lại: "Mỗi ngày 2 bố con chỉ ăn 1 bữa. Không có tiền thuê trọ, buổi trưa có tấm nilon trải dưới gốc cây cho con nằm, còn bố ngồi cạnh để gọi con đến giờ vào thi. Con đỗ 2 trường nhưng Trường ĐH Thủy lợi gọi trước, tôi cho con tiền học phí để nộp. Đến lúc Trường ĐH Sư phạm gọi nhập học, không còn tiền nộp, cháu đành học Thủy lợi dù gia đình tôi đều hướng các con theo ngành Sư phạm".

Trong nhà có 10 người con thì có tới 7 người theo ngành Giáo dục. Ông khuyến khích các con theo ngành này bởi sự trân trọng và nâng niu con chữ, người thầy. Ông tâm sự, chưa bao giờ ông đánh mắng con, bởi các con ông đều ngoan ngoan, tự bảo ban nhau mà học. Người con gái đầu của ông bà vào đại học từ năm 1974, còn người con út tốt nghiệp năm 1998. Cứ vậy, bao nhiêu năm các con đi học là chừng đó năm vợ chồng già ở Hà Nam vất vả làm lụng để kiếm tiền.

Hiện tại, các con và ông cháu của hai vợ chồng ông Chuẩn đã thành đạt, có người làm cao, và vẫn giữ truyền thống hiếu học. Mỗi dịp 2/9, vốn là ngày họp gia đình ông bà lại trích quỹ riêng, tặng quà cho các cháu có thành tích cao. Chưa kể, với những cháu chưa đạt, ông bà cũng có quà để động viên phấn đấu.

Câu chuyện truyền cảm hứng từ cuộc trốn chạy của Rahaf Mohammed al-Qunun