Tâm sự của Châu Thanh Vũ - 9x Ninh Thuận đạt 8 học bổng tiến sĩ toàn phần ở Mỹ: "Tôi nhất định sẽ trở về"

Nhân tài ở đất Ninh Thuận đầy nắng gió

Châu Thanh Vũ (SN 1992) sinh ra và lớn lên trong gia đình công chức tại TP. Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Sau khi học xong THCS, Vũ một mình vào TP.HCM đi học lớp chuyên tin trường Phổ thông Năng khiếu. Lúc ấy, cuộc sống của 9x vô cùng khó khăn, bởi anh phải học xa nhà, không có gia đình ở bên, lại thêm mặc cảm là học sinh tỉnh lẻ. Dù vậy, ước mơ lúc bấy giờ là trở thành kỹ sư phần mềm giỏi là là động lực giúp Thanh Vũ vững bước.

Bản thân Vũ chưa bao giờ tự nhận mình là một người học giỏi. Khi còn học cấp 1, anh là một học sinh khá, từng nhận nhiểu giải thưởng. Nhưng đứa trẻ lớp 5 khi ấy đã nhanh chóng vỡ mộng sau liên tiếp những thất bại, nhận ra mọi chuyện không dễ dàng như thế. Anh từng tâm sự rằng: "Nếu mọi người hỏi bạn bè của tôi hồi cấp 1, cấp 2, những người từng học tin học, chắc ít ai có thể khẳng định được rằng hồi trước tôi là người học giỏi nổi bật... Đúng như các cụ nói, cần cù bù thông minh đấy".

Luôn tự nhủ như vậy, nên Châu Thanh Vũ càng chăm chỉ học tập. Năm 2009, anh được Tổ chức United World College ở Việt Nam trao học bổng toàn phần để đi học 2 năm cuối bậc THPT tại Mỹ. Cũng chính thời gian này, nhận thức của Vũ đã thay đổi, và ước mơ trở thành kỹ sư phần mềm ngày nào đã chuyển sang kinh tế.

Thanh Vũ nhớ lại: "Vào tháng 11/2010, khi tôi phải đặt bút viết những bài luận cá nhân để kể với các trường đại học về bản thân, tôi liên tưởng nhiều hơn đến cuộc sống của người dân tỉnh Ninh Thuận, nơi tôi sinh ra và lớn lên. Là một tỉnh nghèo, mặc dù tôi theo học ở những trường trung tâm thành phố, từ cấp 1 đến cấp 2 đều có những bạn nghỉ học vì hoàn cảnh gia đình. Ở các vùng quê, những em còn trong tuổi đi học thường bị gửi đi 'ở đợ' gia đình khác vì bố mẹ không đủ tiền cho con đi học.

Trong những bài luận đại học, tôi đã cố gắng rất nhiều để giải thích cụ thể những ước mơ công nghệ của tôi sẽ tác động như thế nào đối với những con người này, nhưng kết quả chỉ là những câu văn và những mối liên hệ miễn cưỡng. Tôi bắt đầu suy nghĩ, công nghệ cao có ý nghĩa gì đối với những gia đình còn phải lo toan miếng ăn cho từng ngày và những em học sinh mà học hết cấp 2 còn là một điều xa xỉ? Không chấp nhận được sự miễn cưỡng và những lý luận suông trong bài luận của mình, tôi đã viết lại những bài luận để cảm xúc và suy nghĩ thật hơn với bản thân. Trong những bài luận ấy, tôi đã viết về ước muốn trở thành một nhà Kinh tế".

Du học sinh nổi tiếng với biệt danh "Vũ Princeton"

Năm 2011, Châu Thanh Vũ theo học ngành kinh tế ở Đại học Princeton, sau khi cân nhắc giữa 9 suất học bổng toàn phần từ các trường đại học danh giá ở Mỹ, Đức, Canada. 9x cho biết, vào Princeton là quyết định đúng đắn của anh, bởi đây là một trong những trường có khoa kinh tế tốt nhất nước Mỹ.

Dù liên tục đạt thành tích xuất sắc ở trường đại học, Thanh Vũ vẫn giữ tâm thế khiêm tốn như ngày nào. Nhiều du học sinh khi đó có thói quen gọi nhau bằng tên trường, đó cũng là lúc biệt danh "Vũ Princeton" ra đời. Thế nhưng, Vũ nói với bạn anh rằng đừng gọi anh bằng cái tên đó nữa, bởi anh cho rằng những thành tích kia chẳng thể nói lên điều gì nếu anh chưa hoàn thành giấc mơ của mình. Anh cho biết: "Những học bổng và cơ hội ở đại học top đầu không có ý nghĩa gì, nếu tôi không biết biến những cơ hội này thành những hành động cụ thể trong tương lai và hoàn thành điều mình muốn làm".

Từng rất đam mê tin học và công nghệ, nhưng Thanh Vũ đã chọn chuyển hướng sang Kinh tế. Anh cho biết, nhiều người vẫn còn nhầm giữa Kinh tế (Economics) và kinh doanh (Business). Nghiên cứu kinh tế là để hiểu rõ hơn về cách nền kinh tế vận hành, cấu trúc doanh nghiệp, thuế má, nợ công,... Anh lựa chọn ngành Kinh tế với ước muốn có thể góp phần thay đổi cuộc sống của những người khó khăn.

Quyết tâm trở về cống hiến

Châu Thanh Vũ cho biết, bản thân anh từ khi rời Ninh Thuân tới Mỹ du học, đã thường xuyên nghe các cuộc thảo luận về chuyện "du học sinh về hay ở". Nhiều người thân, bạn bè đã từng hỏi anh câu đó, và ngay cả bản thân anh cũng từng tự vấn mình như vậy.

Sau cùng, 9x Ninh Thuận quả quyết rằng anh sẽ về. Thanh Vũ chia sẻ, đây không phải là một câu trả lời vội vàng, mà là một câu trả lời được anh đúc kết sau 6 năm suy nghĩ. Theo anh, suy nghĩ rằng "du học sinh về nước còn có cơ hội, còn ở lại thì chỉ làm thuê cho người khác" là không đúng, bởi nếu lựa chọn ở lại, họ sẽ được đảm bảo tài chính để có thể theo đuổi. 

Hơn nữa, anh nghĩ việc mặc định rằng du học sinh có nghĩa vụ trở về và cống hiến xây dựng đất nước, bởi vì họ sinh ra và lớn lên ở Việt Nam khá bất công. Anh cho biết: "Chúng ta không nên nhầm lẫn giữa tình yêu thương, sự gắn bó về mặt tinh thần cho một vùng đất với nghĩa vụ, bó buộc công việc của một người theo một ranh giới nào đó". 

Tất nhiên, bản thân Châu Thanh Vũ vẫn lựa chọn sẽ trở về, và anh có lý do của riêng mình. Trong một lần trả lời phỏng vấn, 9x đã đưa ra 3 lý do khiến anh muốn trở về cống hiến:

Thứ nhất, anh muốn trở về để làm việc cho Việt Nam. Anh không coi đây là "bổn phận phải hoàn thành", mà với anh là sự gắn bó tinh thần.

Thứ hai, anh tin rằng một khi đã tìm được vị trí hợp lý ở Việt Nam, anh có thể làm được nhiều hơn. Anh nhận định nước ta đang cần nhiều chính sách vĩ mô hợp lý, và anh đang cố gắng trau dồi kiến thức về kinh tế vĩ mô để có thể giúp ích cho đất nước.

Thứ 3, Thanh Vũ tin rằng sau khi anh kết thúc chương trình học tiến sĩ, môi trường làm việc đã có nhiều cải thiện. Anh nói: "Hiện nay mỗi lần về TP. HCM, tôi nhận ra đã có một đội ngũ du học sinh làm việc ở đây với nhiều dự án startups hoặc công việc khác khá ấn tượng. Điều này sẽ cải thiện tình hình, vì khi biết càng nhiều du học sinh về nước để làm việc, những du học sinh khác cũng sẽ về nước, và giống như một phản hồi tích cực (positive feedback), và sẽ có lúc việc du học sinh về nước không còn là chuyện lạ nữa".

Điểm lại những thành tích xuất sắc của 9x Ninh Thuận Châu Thanh Vũ:

– Học bổng toàn phần tiến sĩ kinh tế tại 8 trường của Mỹ. Trong đó, Thanh Vũ xuất sắc vượt qua hàng trăm hồ sơ ứng tuyển để giành học bổng toàn phần 5 năm tiến sĩ kinh tế (79.000 USD/năm) tại ĐH Harvard, Mỹ.

– Ngoài Havard, Vũ nhận học bổng tiến sĩ toàn phần từ 7 trường được xếp hạng cao nhất về môn Kinh tế; gồm Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), ĐH Princeton, ĐH Stanford, ĐH Chicago, ĐH Yale, ĐH Columbia và ĐH Minnesota.

– Danh hiệu sinh viên năm 3 xuất sắc nhất khoa kinh tế của ĐH Princeton.

– Làm việc ở khoa nghiên cứu của Ngân hàng Dự trữ Nam Phi tại thủ đô Pretoria năm 2014.

– Học bổng toàn phần để tham gia nghiên cứu về những nguy cơ hệ thống toàn cầu, nhóm nghiên cứu được thành lập bởi các giáo sư ở Princeton, cũng như thực hiện một dự án nghiên cứu độc lập hè 2014.

– Học bổng toàn phần để thực tập tại Khoa Thống kê của Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) năm 2013.

– Học bổng toàn phần của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Các khu vực của Princeton để tham gia một khóa học về kinh tế – chính trị tại Nhật Bản năm 2012.

– Học bổng ĐH toàn phần tại 7 trường ĐH của Mỹ, một ở Đức và một ở Canada.

– Giải Nhì HSG Tin học Quốc gia năm 2009.

– HCB Olympic Tin học 30/4 cho khối lớp 10, HCV Olympic Tin học 30/4 cho khối lớp 11. Giải Nhì HSG Tin học TP.HCM năm 2009.

– Học bổng toàn phần tại trường Liên kết Thế giới UWC tại New Mexico, Mỹ trong hai năm 2009-2011.

– Học bổng Lawrence S.Ting cho học sinh xuất sắc năm 2008, 2009

Tâm sự của nữ du học sinh được Facebook mời làm việc: Mong ước được trở lại Việt Nam đóng góp