Đăng nhập với Zalo
Đăng nhập qua Google
- Cộng đồng
-
Tin Vui Mỗi Ngày8 Thành viên · 7.888 Bài viết -
Người Truyền Cảm Hứng8 Thành viên · 2.427 Bài viết -
Lan Tỏa Yêu Thương8 Thành viên · 763 Bài viết -
Bài Học Cuộc Sống5 Thành viên · 5.093 Bài viết -
Sống An Lành5 Thành viên · 1.023 Bài viết -
Thế Giới Muôn Màu5 Thành viên · 4.349 Bài viết -
Góc Nhìn Tích Cực5 Thành viên · 1.482 Bài viết
Phan Kính: Vị thám hoa nước Việt dốc sức cống hiến cho đất nước, được Càn Long nể trọng mà tặng 18 cỗ quan tài
Sinh ra trong cảnh nghèo, nhờ ý chí và ham học hỏi, Phan Kính đã trở thành thám hoa tài giỏi có nhiều cống hiến cho Đại Việt, ngay cả nhà Thanh cũng nể trọng.
Trong số những vị thám hoa lịch sử Việt, có Phan Kính là người được vua Lê Hiển Tông tin dùng, ngay cả nhà Thanh vô cùng kính nể. Vốn xuất thân nghèo khó, chỉ nhờ bằng ý chí và ham học hỏi, ông đã vượt lên số phận và dốc sức cống hiến cho nước nhà.
Con nhà nghèo hiếu học, viết bài trên lá chuối xanh
Phan Kính tự là Dĩ Trực, hiệu Tĩnh Trai, sinh ra trong một gia đình nghèo nhưng hiếu học ở làng Vĩnh Gia, xã Lai Thạch, huyện La Sơn (nay là xã Song Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh). Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, lên 3 tuổi đã thuộc nằm lòng nhiều ca dao, tục ngữ. Thấy con thông minh, cha ông là Phan Quán đã cho con học chữ từ năm 6 tuổi.
Lúc bấy giờ, gia cảnh nhà Phan Kính vô cùng khó khăn. Giấy đã viết hết thì phải lộn mặt trái mà viết tiếp, không ít lần phải viết bài trên lá chuối tươi. Văn bia tại từ đường họ Phan do chính Thám hoa Phan Kính soạn có ghi: "Nhà nghèo, giấy bút đồ dùng cái gì cũng thiếu, thường phải lộn mặt giấy cũ để làm văn, không có đèn học thì phải chờ ánh trăng hoặc đêm khuya thì ngồi cạnh khung dệt của mẹ để chung đèn mà đọc sách".
Thông minh lại chăm chỉ, chẳng mấy chốc Phan Kính đã thuộc hết kinh sử đương thời, biết làm cả thơ phú. Năm 1722, xã Lai Thạch tổ chức kỳ thi sát hạch, Phan Kính mới 7 tuổi đã xếp hạng nhất. Giỏi nhưng không kiêu, ông vẫn cố gắng học hành, ngày đêm dùi mài kinh sử. Năm 14 tuổi, gia đình cho ông theo học Thám hoa Ngô Sách Hân, sau này chính ông giúp Phan Kính lên Thăng Long học hành.
Năm 1743, Phan Kính ra Thăng Long dự thi, tương truyền có qua sông Lam ném dao mà thề rằng: "Không đỗ đạt thì không trở về". Trong số 3.000 sĩ tử năm đó, ông thi đỗ thám hoa. Khoa thi ấy không có trạng nguyên hay bảng nhãn, nên Phan Kính là người đỗ cao nhất. Đề thi chế sách do chính vua Lê Hiển Tông ra đề, bao gồm 10 mục với 100 câu hỏi. Quyển thi của vị thám hoa tài ba ấy được vua dùng bút son ngự phê: "Cho đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh".
Sau khi đỗ đạt, ông được vua cho về quê vinh quy bái tổ, nghỉ ngơi 3 tháng và thu xếp việc nhà. Đến giữa năm 1744, ông ra Thăng Long nhậm chức. Ban đầu, ông làm Hàn lâm viện đãi chế, chuyên việc cung phụng từ lệnh ở bên vua. Sau này, ông đảm nhiệm nhiều chức vụ khác như Giám sinh ở Quốc Tử Giám, Đốc đồng trấn Sơn Tây, Đốc đồng xứ Thanh Hóa, Thư đốc thị Nghệ An, Đốc đồng xứ Tuyên Quang, Kinh lược sứ, Tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa...
Vị Thám hoa được nhà Thanh kính nể
Trong những năm 1758-1761, Phan Kính giữ chức Đốc đồng xứ Tuyên Quang kiêm tham mưu nhung vụ đạo Hưng Hóa (gồm các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu và một phần Sơn La ngày nay). Ông được vua Lê cho quân tới giữ trấn vùng biên giới phía Bắc, nhiều lần thương thuyết với quan chức nhà Thanh.
Sách Đại Nam nhất thống chí có chép, Phan Kinh được triều đình cử đi sứ nhiều lần trong khoảng thời gian từ 1759 đến 1760. Vốn là người có kiến thức sâu rộng, lại có tài ngoại giao, ông đã giúp nước ta dựng lại cột mốc biên giới, giúp ổn định cương giới giữa Đại Việt và nhà Thanh. Thậm chí, Càn Long còn rất mến phục tài trí của ông, từng phong ông danh vị "Lưỡng quốc đình nguyên thám hoa". Chưa kể, vị hoàng đế nhà Thanh này còn tặng cho Phan Kính 1 chiếc áo cẩm bào, kèm 2 bức trướng ghi "Thiên triều đặc tứ Bắc Đẩu dĩ Nam nhất nhân nhi dĩ". Câu này có nghĩa là: "Thiên triều đặc cách, phía Nam Bắc Đẩu, chỉ một người thôi".
Không may trong chuyến đi này, do làm việc quá sức, Phan Kinh lâm bệnh nặng rồi đột ngột qua đời ở nhiệm sở Hưng Hóa. Năm ấy ông mới 47 tuổi, tài năng vẫn còn đang độ chín muồi. Nghe tin Phan Kính qua đời, Càn Long bày tỏ sự kính phục và tiếc nuối, cho người đóng 18 cỗ quan tài, khâm liệu rồi đưa ông về nước.
Thi hài Phan Kính được rước về Thăng Long, đông đảo bá quan văn võ tới viếng. Vua Lê Hiển Tông và chúa Trịnh Doanh đã cấp lễ vật, tử tuất rất trọng hậu và tự tay đề bức trướng phúng viếng. Trên đó ghi 2 dòng là: "Lưỡng đồ văn hữu vũ / Vạn lý hiểm vy di" (tức "Hai đường kiêm văn võ/ Vạn dặm hiểm lại bình").
Vua Lê còn truy phong ông chức Hữu thị lang Bộ hình, tước Quỳ dương bá, thụy Trung hiển. Sau khi tiến hành tang lễ, vua giao cho Bộ Lễ cùng binh lính hộ tống cả 18 cỗ linh cữu Phan Kính về mai táng, không ai biết thi hài ông nằm ở quan tài nào. Đến năm 1783, Thám hoa Phan Kính lại được vua Lê Hiển Tông sắc phong là "Thành hoàng hiệu Anh Nghị Đại Vương", ghi nhớ công lao nội trị và ngoại giao xuất sắc. Vua còn sai thợ giỏi về thôn Vĩnh Gia dựng đền thờ, lăng tẩm, đặng giao cho 3 tổng Lai Thạch, Hòa Lâm, Bình Hồ thuộc huyện La Sơn thờ phụng.
Phan Kính để lại nhiều tác phẩm sâu sắc như Kinh truyện tử sử, Sách văn lược cú, Dĩ Trực thị tộc, Vinh cổ Thái Lão, Vĩnh Gia Thám hoa Phan Kính truyện, Văn thi Hội, thi Đình, Văn tế sống cô Nhiễu... Bạn cùng thời với ông, danh nhân Đặng Trần Côn từng viết về ông rằng: "Học sâu như biển, kình nghê vùng vẫy trận văn, lời sắc hơn dao, phù dung tơi bời ngọn bút".
Xem thêm: Vị vua nghiêm minh bậc nhất triều Nguyễn và nghi án giết chị dâu chấn động lịch sử
Đọc thêm
Sử Việt ghi nhận ít nhất 3 Thái hậu lâm triều nhiếp chính nhưng nước tiếng về tham vọng quyền lực và chứa đựng nhiều ẩn ức lịch sử hơn là Tuyên Từ Thái hậu Nguyễn Thị Anh.
Lê Ngân là 1 trong những công thần lập nhiều chiến công khi Lê Lợi khởi nghĩa. Nhưng khi đang ở đỉnh cao quyền lực thì ông phải nhận kết cục cay đắng vì mê tín dị đoan.
Lịch sử Việt Nam có rất nhiều các vị trạng nguyên lỗi lạc, nhưng 5 cái tên này là những cái tên tiêu biểu nhất, là tấm gương sáng cho con cháu đời đời noi theo.
Tin liên quan
Những bức ảnh nổi tiếng này đã trở thành huyền thoại. Tuy nhiên những câu chuyện ẩn chứa phía sau là điều không phải ai cũng biết.
Từng là một trong những người tình được Cựu hoàng Bảo Đại yêu chiều hết mực, thế nhưng, cuộc đời của vũ nữ Lý Lệ Hà sau này lại ngập tràn trong cay đắng.
Cuộc sống luôn có những thử thách mà con người phải đối mặt. Tâm con người giống một con đường, càng tính toán đường càng cụt, càng bình thản đường càng rộng.
Bài mới
Buổi khai giảng đặc biệt tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã gây xúc động mạnh cho những người dõi theo các bé. Học sinh trong lớp học là những bệnh nhi đang điều trị tại Bệnh viện Ung bướu. Có nhiều em vừa truyền dịch vừa học.
Chỉ sau vài giờ đăng bài trên mạng xã hội, Hoàng Dũng đã nhận về gần 300 chiếc áo in hình cờ đỏ sao vàng để gửi tặng các bạn nhỏ vùng cao.
Hơn 2.500 người dân xã biên giới Yên Nhân (Thanh Hóa) đang bị cô lập, sơ tán do lũ quét, các cán bộ xã đã nỗ lực vượt sạt lở để phát quà 2/9 đúng hẹn cho bà con vui Tết Độc lập.
Sáng 30/8, sau buổi tổng duyệt diễu binh, mẹ con chị Thu Hoài cùng nhiều tình nguyện viên ở lại thu gom rác trên phố Kim Mã, Giảng Võ, góp phần giữ gìn môi trường xanh sạch trong ngày lễ lớn.
Thấy cư dân toàn Ecohome 1, phường Đông Ngạc (Hà Nội) bị cô lập do ngập nước, mất điện, người dân ở những tòa nhà xung quanh đã tổ chức nấu cháo, tiếp nước, sẻ chia khó khăn với những người hàng xóm.
Người dân theo dõi các buổi hợp luyện và lễ diễu binh, diễu hành 2/9 sẽ được cấp phát bánh, nước và nhu yếu phẩm miễn phí tại 40 điểm dọc các tuyến trung tâm.
Trong khi bão số 5 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Hà Tĩnh với mưa lớn, gió giật dữ dội, lực lượng Công an các địa phương đã không quản hiểm nguy, kịp thời có mặt tại những điểm nóng, cứu giúp người dân trong hoạn nạn.
Để hỗ trợ người dân tránh trú an toàn, nhiều khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở lưu trú ở các phường, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đã mở cửa miễn phí để đón người dân sơ tán.
Hòa cùng bầu không khí hân hoan của ngày hội lớn, nhiều người dân Thủ đô sẵn sàng mở cửa nhà, cho người lạ “mượn view”, ngủ nhờ để được theo dõi lễ diễu binh, diễu hành 2/9.
Lúc đi lấy hàng tại phố Lê Trọng Tấn (Hà Nội), nam tài xế bắt gặp một cành cây đổ giữa đường do mưa dông, gây ra ùn tắt nghiêm trọng nên đã nhanh trí mượn dao, một mình chặt cành giải phóng tuyến đường.
Thấy 2 em nhỏ chới với giữa biển, Mạnh Tuấn và Quốc Đạt (người Việt Nam ở Nhật Bản) đã nhanh trí dùng săm xe đạp làm phao, bơi ra ứng cứu, đưa các em an toàn vào bờ.
Về nhận nhiệm vụ ở nơi khó khăn, thấy 2 hộ dân phải ở trong căn nhà tạm bợ, phó trưởng công an xã đã đi vận động, quyên tiền xây tặng 2 ngôi nhà kiên cố cho bà con có chỗ ở mới ấm cúng hơn.
Lũ lớn khiến đường đi sạt lở, thấy cụ bà có dấu hiệu kiệt sức, người dân trong làng đã dùng võng gánh, vượt đường rừng để đến Trạm Y tế dã chiến ở trung tâm xã Mỹ Lý để cấp cứu và điều trị.
Bé trai bị vùi trong hố cát sâu ở đặc khu Côn Đảo khi chơi cùng nhóm bạn đã may mắn được tài xế taxi Lê Văn Tý Hon và du khách hợp sức đào bới, đưa ra an toàn.
Gặp 4 mẹ con bị gió dông quật ngã giữa đoạn đường vắng vẻ, người đàn ông ở Ninh Bình đã ngay lập tức dừng xe giúp đỡ, hỗ trợ đưa các cháu nhỏ về đến tận nhà. Câu chuyện ấm lòng được chia sẻ trên mạng xã hội đang thu hút sự chú ý của nhiều người.
Những ngày qua, hàng trăm giáo viên của các trường học vùng xuôi đã tình nguyện đem theo cuốc, xẻng lên các điểm trường miền núi Nghệ An để hỗ trợ dọn dẹp bùn đất sau lũ.